Στατιστικά για τον καρκίνο στην Κύπρο
Το Αρχείο Καρκίνου λειτουργεί από το 1990. Το 1998 τέθηκε σε νέα βάση μέσα στα πλαίσια της Κοινοπραξίας για τον Καρκίνο Μέσης Ανατολής (Middle East Cancer Consortium).
Πέντε χώρες συμμετέχουν σε αυτή: το Ισραήλ, η Παλαιστίνη (Λωρίδα της Γάζας και Δυτική όχθη), Αίγυπτος, Ιορδανία και Κύπρος.
Οι χώρες αυτές συμφώνησαν στο να συλλέγουν τα νέα περιστατικά καρκίνου στην επικράτεια τους με βάση ένα κοινό σύστημα κωδικοποίησης. Το Αρχείο αποτελεί τμήμα του Υπουργείου Υγείας.
Το Αρχείο καλύπτει τις περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας στο νότιο μέρος του νησιού και το οποίο διαχωρίζεται σε τέσσερις επαρχίες: Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα, Πάφος και Αμμόχωστος. Στο Αρχείο Καρκίνου καταγράφονται όλα τα νέα περιστατικά καρκίνου.
Οι πληροφορίες συλλέγονται από όλους τους γιατρούς, παγκύπρια, δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, που πρώτοι διέγνωσαν τα περιστατικά. Στο Αρχείο κωδικοποιούνται καταγράφονται οι πληροφορίες που αφορούν τα νέα περιστατικά του καρκίνου.
Βασικές πηγές των πληροφοριών του αρχείου είναι: οι ιστοπαθολογικές εκθέσεις, οι κυτταρολογικές εξετάσεις, οι εξετάσεις μυελού των οστών και οι φάκελοι των ασθενών.
Οι συνηθέστερες μορφές καρκίνου στους άνδρες είναι:
- ο καρκίνος του προστάτη,
- του πνεύμονα,
- της ουροδόχου κύστης και του εντέρου.
Στις γυναίκες οι συνηθέστερες μορφές καρκίνου είναι:
- ο καρκίνος του μαστού,
- του εντέρου,
- της μήτρας,
- των ωοθηκών και του θυρεοειδή.
Ο καρκίνος του μαστού είναι μια ασθένεια που επηρεάζει μία στις εννέα γυναίκες στην Κύπρο. Το 2006 διαγνώσθηκαν πάνω από 400 νέα περιστατικά και μεγάλο αριθμό υποτροπών (δυστυχώς ακόμη δεν παρέχονται στατιστικά στοιχεία για το δεύτερο). Δηλαδή πάνω από ένα την ημέρα, ενώ σημειώνονται 90 θάνατοι το χρόνο, δηλαδή δύο θάνατοι κάθε εβδομάδα.
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί το συχνότερο τύπο καρκίνου στις γυναίκες και το 35% των νέων περιστατικών όλων των τύπων καρκίνου. Τα 2/3 των νέων περιστατικών εντοπίζονται σε γυναίκες άνω των 50 ετών. Ο καρκίνος του μαστού επηρεάζει και τον ανδρικό πληθυσμό σε πολύ χαμηλότερα ποσοστά και για το 2006 είναι καταγεγραμμένα οκτώ κρούσματα.
Η Κύπρος έχει ενδιάμεσα επίπεδα καρκίνου του τραχήλου: 10 καρκίνοι/100.000 γυναίκες/έτος και πιθανόν ενδιάμεση θνησιμότητα (1/2 - 1/3) (περίπου 20 καρκίνοι ανά έτος στην ελεύθερη Κύπρο). Από το 1998 άρχισε να εφαρμόζεται το Πρόγραμμα Πληθυσμιακού Ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Το Πρόγραμμα απευθύνεται στις γυναίκες ηλικίας 25-65 ετών στις οποίες αποστέλλεται πρόσκληση για την διεξαγωγή της κατά Παπανικολάου εξέτασης. Η αποστολή των προσκλήσεων καλύπτει μέχρι σήμερα τις αγροτικές περιοχές.
Τα τελευταία σαράντα χρόνια, το μελάνωμα παρουσιάζει τρομακτική αύξηση στην Κύπρο, καθώς η συχνότητα του αυξήθηκε κατά 800 φορές, ενώ η πιθανότητα για να αναπτύξει ο μέσος Κύπριος μελάνωμα καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του, από 1/2.500 που ήταν το 1950 σήμερα είναι 1/100 [3].
Σύμφωνα με διετή έρευνα που διεξήχθη παγκυπρίως και στην οποία εξετάσθηκαν πέραν των 1200 ατόμων άνω των 50 ετών, παρατηρήθηκε ότι η συχνότητα καρκίνου του δέρματος σε άτομα άνω των 50 ετών είναι 6,5%, ενώ οι προκαρκινικές βλάβες ανέρχονται στο 35% των εξετασθέντων [4]. Από την έρευνα αυτή προκύπτει ότι το 7,6% των περιστατικών καρκίνου του δέρματος αφορούν μελάνωμα στους άνδρες και το 5,5% στις γυναίκες.
Κατά μέσο όρο καταγράφονται στο Αρχείο Καρκίνου 1600 περίπου περιστατικά κατ΄ έτος. Οι αριθμοί αυτοί ωστόσο, ενδεχομένως να μην ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, αφού το Αρχείο Καρκίνου εξακολουθεί να παρουσιάζει σοβαρές ελλείψεις, ώστε να απαιτείται η αναβάθμιση του.
Περιοχές με αυξημένα κρούσματα καρκίνου:
- Λευκωσία: Άγιος Δομέτιος (Βιομηχανική περιοχή), Λεωφόρος Αθαλάσσας, Λεωφόρος Στροβόλου, Παρισσινός, Καϊμακλί (περιοχή Πεντάδρομου), Λεωφόρος Μακαρίου Γ’, Έγκωμη, Ευρύχου, Λεωφόρος Τσερίου, Δάλι (οδός Κον Λαβίλ), ʼγιος Δημήτριος Ακρόπολη, Λεωφόρος Μακαρίου Β’ Παλουριώτισσα, Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου, Αγροκηπιά, Πλατύ Αγλαντζιάς, Λεωφόρος Δημοκρατίας (ʼγιος Δομέτιος), Λακατάμεια (Αγία Παρασκευή), Ψημολόφου.
- Λεμεσός: Πολεμίδια, Κοτσούδια Πολεμίδια, Πύργος, Αγίας Φυλάξεως, Ακρωτήρι, Βιομηχανία Νέμιτσας Τσιφλικούδια Ζακάκι.
- Λάρνακα: Αραδίππου, Κόρνος, Δρομολαξιά, Συνοικισμός ΑΗΚ Δεκέλεια.
- Πάφος: Πωμός, Οδός Μάνης, Πόλη Χρυσοχούς, Αργάκα, Δήμος Γεροσκήπου.
- Αμμόχωστος: Άγιος Γεώργιος Βρυσούλες.
- Χωριά: Κάτω Αμίαντος, Κακοπετριά. Καννάβια, Δύμες, Κυπερούντα, Σπήλια, Κούρδαλα, Ποταμίτισσα, Πελένδρι, Χανδριά, Αγρός, Αγρίδια.
Οι περιοχές με αυξημένα κρούσματα καρκίνου εντοπίστηκαν μετά από σχετική έρευνα που διεξήγαγε το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών το 2006 και στηρίχθηκε στα στοιχεία του Υπουργείου Υγείας, αλλά και τις καταγγελίες που καταγράφηκαν στο αρχείο παραπόνων του Κινήματος.
Σε ομιλία για τον καρκίνο που έγινε στις 12/06/2008 στην κυπριακή βουλή, ο Βουλευτής & Γενικός Γραμματέας στο Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών Γ. Περδίκης, προσκομίζοντας νέα στοιχεία για τον καρκίνο στην Κύπρο είπε:
"Παρά τα άλματα της επιστήμης, τα θαυματουργά φάρμακα και την ανάπτυξη των τεχνικών πρόβλεψης ή πρόγνωσης, ο καρκίνος θερίζει. Θεωρείται η δεύτερη αιτία θανάτου αφού ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους πεθαίνει από καρκίνο. Το ετήσιο ποσοστό εμφάνισης νέων κρουσμάτων υπολογίζεται να ξεπερνά πλέον τα 200 άτομα κάθε 100.000 κατοίκους.
Ίσως πάλι γιατί διαπίστωσα ότι στην Κύπρο με ένα πληθυσμό γύρω στο 1 εκατομμύριο κατοίκων (δηλαδή ο συνολικός αριθμός των Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, των συμπατριωτών μας από τις θρησκευτικές ομάδες, αλλοδαπών μεταναστών κλπ που κατοικούν στο νησί μας) τα νέα κρούσματα καρκίνου υπολογίζονται μεταξύ 2000 με 3000 άτομα το χρόνο ενώ οι καταγραμμένοι ως καρκινοπαθείς ανέρχονται στα 20.000 άτομα που τυγχάνουν θεραπείας."