Ο καρκίνος είναι μία εμπειρία που μπορεί να επηρεάσει πολλούς τομείς της ζωής μας. Δεν επηρεάζεται μόνο το σώμα μας, αλλά και το μυαλό, και τη ψυχή μας. Μπορεί να νιώσετε και συναισθηματικές επιπτώσεις μέσα σε όλες αυτές τις αλλαγές.

Όταν η θεραπεία τελειώσει, αυτά τα συναισθήματα και οι επιπτώσεις τους, μπορεί να συνεχίσουν να υπάρχουν, ή καινούριες να «εμφανιστούν». Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα συναισθήματα που αφορούν την νίκη του καρκίνου.

Κάθε νικητής είναι μοναδικός όπως και η εμπειρία του. Το πιο πιθανό είναι να νιώσετε έναν συνδυασμό συναισθημάτων, μερικά εκ των οποίων μπορεί να είναι θετικά.

Για παράδειγμα, μπορεί να αισθανθείτε ικανοποίηση που ήρθατε πιο κοντά σε ορισμένους ανθρώπους του οικογενειακού ή κοινωνικού σας κύκλου, ή και αυτοπεποίθηση που ανακαλύψατε τι δυνάμεις έχετε ως άνθρωπος. Από την άλλη μεριά, μπορεί μερικά από αυτά τα συναισθήματα να σας κάνουν να μην αισθάνεστε άνετα, να σας μπερδεύουν και ορισμένες φορές να σας καταβάλλουν.

Εάν αισθάνεστε κάπως έτσι κατά τη διάρκεια της θεραπείας σας, μη φοβάστε! Δεν είστε οι μόνοι! Πολλοί νικητές εκφράζουν ότι η διαχείριση συναισθημάτων μπορεί να αρκετά δύσκολη και επίπονη. Οι αλλαγές στα συναισθήματα και στη διάθεση γενικότερα κατά τη διάρκεια της θεραπείας, είναι πολύ σύνηθες.

Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της διάγνωσης μπορεί να αισθανθήκατε φόβο, στεναχώρια, ανησυχία. Μετά, μπορεί να αισθανθήκατε πιο αισιόδοξοι όταν αποφασίσατε την θεραπεία που θα ακολουθήσετε.

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας μπορεί να αισθανθήκατε πολλαπλές αλλαγές στη διάθεσή σας. Πολλοί νικητές περιγράφουν την περίοδο της θεραπείας σαν έναν «ανεμόμυλο» συναισθημάτων - μία πάνω, μία κάτω.

Μετά τη θεραπεία, πολλοί νικητές είναι έκπληκτοι με τον εαυτό τους, ειδικά όταν ανακαλύπτουν ότι έχουν συνεχείς εναλλαγές στα συναισθήματα και τη διάθεσή τους. Μερικοί, μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας τους νιώθουν μεγάλη ένταση και εξάντληση.

Πολλοί νικητές περιγράφουν εκείνη την περίοδο ως την πιο συναισθηματική και ασυνήθιστη περίοδο της ζωής τους. Μπορεί να έχετε παρόμοιες επιπτώσεις στην προσπάθειά σας να προσαρμοστείτε ξανά στο ρυθμό της ζωής σας ύστερα από τη θεραπεία του καρκίνου. Η κατανόηση αυτών των συναισθημάτων θα σας βοηθούσε να τα διαχειριστείτε, να αισθανθείτε πιο δυνατοί και πιο σίγουροι για τη νίκη σας.


Γιατί τα συναισθήματα είναι τόσο ανάμεικτα μετά τη θεραπεία;

Μπορεί να περιμένατε να νιώσετε μία ανακούφιση. Μπορεί να νιώσατε φόβο. Μπορεί και να εκπλαγήκατε, εάν ανακαλύψατε πως ακόμα και τώρα δεν νιώθετε άνετα και έχετε αναπάντητα ερωτήματα. Μπορεί επίσης να εκπλαγήκατε από το πόσο ανάμεικτα συναισθήματα σας κυριαρχούν όταν η θεραπεία τελειώνει και χρειαστεί να βρείτε τον παλιό σας ρυθμό για να συνεχίσετε τη ζωή σας. Αυτό μπορεί να συμβεί για διάφορους λόγους:

• Συναισθήματα που αφορούν την εμπειρία σας με τον καρκίνο μπορεί ξαφνικά να «βγουν» στην επιφάνεια. Μέχρι τώρα, μπορεί να «καταναλώσατε» πολύ χρόνο και ενέργεια για να διαχειριστείτε το θέμα της διάγνωσης και της θεραπείας. Η προσοχή σας ήταν επικεντρωμένη στο να βρείτε μία καλή ιατρική ομάδα, να πάρετε την καλύτερη απόφαση που μπορείτε για τη θεραπεία σας και να την ακολουθήσετε. Μπορεί μέσα από αυτή τη διαδικασία να βάλατε λίγο στην άκρη τα συναισθήματά σας, να μην τα προσέξατε και να μην τους δώσατε τη σημασία που και αυτά χρειάζονται.
• Μπορεί να μην είσαστε προετοιμασμένοι για τις συναισθηματικές συνέπειες. Μπορεί να έχετε διαβάσει ή να έχετε ακούσει πολλά όσον αφορά τα πρακτικά θέματα που αφορούν τον καρκίνο και για το τι να περιμένετε. Αλλά μπορεί να μην έχετε διαβάσει ή ακούσει και τόσα πολλά για τις συναισθηματικές συνέπειες του καρκίνου. Οι συναισθηματικές συνέπειες του καρκίνου μπορεί να παραβλέπονται ειδικά όταν συζητάτε θέματα που αφορούν τις πρακτικές και σωματικές συνέπειες του.
• Οι άνθρωποι γύρω σας μπορεί να μην καταλαβαίνουν τη συναισθηματική φόρτιση που επιφέρει η θεραπεία. Τα οικογενειακά σας μέλη, οι φίλοι σας, ακόμα και η ιατρική ομάδα που σας επιβλέπει, μπορεί να θέλει να γιορτάσει μαζί σας τη νίκη σας μέσα από τη θεραπεία και την εμπειρία του καρκίνου. Μπορεί να περιμένουν από εσάς να επανέλθετε στον παλιό ρυθμό της ζωής σας και να συνεχίσετε χωρίς να σκέφτονται τα συναισθήματά σας και το πόσο δύσκολο μπορεί να είναι αυτό για εσάς. Η αναγνώριση των φόβων και της λύπης σας κατά τη διάρκεια που οι άνθρωποι γύρω σας χαίρονται για την δική σας νίκη, μπορεί να είναι κάτι αρκετά επίπονο και συνεπώς να σας κάνει να αισθάνεστε κάπως μόνοι με αυτά τα συναισθήματα.
  

• Φόβος μην επανέλθει: Θα επανέλθει ο καρκίνος; Ο φόβος μην επανέλθει ο καρκίνος είναι ο πιο συνήθης στους νικητές. Μπορεί να ανησυχείτε ιδιαίτερα εάν εξακολουθείτε να έχετε συμπτώματα από τον ίδιο τον καρκίνο ή τη θεραπεία του.
• Άγχος: Μερικοί νικητές εκφράζουν ότι η περίοδος που ακολουθεί το τέλος της θεραπείας είναι γεμάτη αβεβαιότητα και άγχος. Μπορεί να αισθάνεστε ότι ο φόβος μην επανέλθει είναι ένα συνεχόμενο βάρος για εσάς. Τα αναπάντητα ερωτήματα για το μέλλον, οι επαναληπτικές εξετάσεις αλλά και η αλλαγή που επέφερε στη ζωή σας η εμπειρία του καρκίνου, είναι προβληματισμοί που μπορεί να σας γεμίζουν άγχος.
• Η εικόνα του σώματος: Εάν ο καρκίνος επέφερε σωματικές αλλαγές, μπορεί να ανησυχείτε για την εικόνα σας προς τους ανθρώπους γύρω σας. Μπορεί να αισθάνεστε διαφορετικά για το σώμα σας πλέον και αυτό να επηρεάζει την εικόνα που έχετε για τον εαυτό σας.
• Θλίψη: Η θλίψη είναι ένα συναίσθημα λύπης, δυσαρέσκειας, δυστυχίας που μπορεί να προκληθεί από αναπάντεχες αλλαγές και αγχογόνες καταστάσεις. Η θλίψη μπορεί να είναι το λιγότερο αναμενόμενο συναίσθημα μετά το τέλος της θεραπείας σας. Ωστόσο, η λύπη είναι ένα κοινό συναίσθημα που παρατηρείται ιδιαίτερα τους πρώτους μήνες μετά τη θεραπεία. Καθώς ήσασταν αφοσιωμένοι στα πρακτικά ζητήματα της θεραπείας σας, μπορεί να μην συλλογιστήκατε ποτέ σε βάθος τις αλλαγές που επέφερε ο καρκίνος στη ζωή σας αλλά και το πώς θα προσαρμοστείτε σε αυτές. Μπορεί να βιώσατε απώλειες μέσω του καρκίνου που χρειάζονται χρόνο για να τις αποδεχτείτε. Είναι όμως μία φυσιολογική αντίδραση στην προσπάθειά σας να προσαρμοστείτε στις αλλαγές που έχουν συμβεί.
• Κατάθλιψη: Η κατάθλιψη είναι λίγο διαφορετική από τη θλίψη. Και η κατάθλιψη μπορεί να προκληθεί από αναπάντεχα, αγχογόνα γεγονότα ή απώλεια, ή από κάποια χημική αλλαγή που έχει υποστεί ο εγκέφαλος. Η κατάθλιψη είναι πολύ πιο έντονη από τη θλίψη και διαρκεί περισσότερο. Μερικά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι: Μόνιμες αλλαγές στις διατροφικές σας συνήθειες, Έλλειψη ενδιαφέροντος σε δραστηριότητες που σας άρεσαν, Προβλήματα αϋπνίας, Συναισθήματα όπως εξάντληση, αγανάκτηση, απαισιοδοξία, ανικανότητα να νιώσετε οποιαδήποτε είδους χαρά, Ανικανότητα συγκέντρωσης, Αυτοκτονικές σκέψεις. Η κατάθλιψη είναι θεραπεύσιμη. Εάν έχετε κάποια από αυτά τα συμπτώματα ή άλλα συμπτώματα που σας εμποδίζουν να αισθάνεστε ο εαυτός σας ή που γενικότερα σας εμποδίζουν να έχετε μία ευχάριστη διάθεση, μιλήστε στην ιατρική ομάδα που σας επιβλέπει ή κάποιον εξειδικευμένο ψυχολόγο.
• Απώλεια: Η απώλεια κάποιου αγαπημένου προσώπου ή οποιαδήποτε άλλη απώλεια σωματικής ή υλικής φύσεως που είναι σημαντική για εσάς, προκαλλεί πόνο και θλίψη. Η θλίψη είναι η φυσική επίδραση ενός ανθρώπου όσον αφορά την απώλεια. Η θλίψη είναι κάτι παραπάνω από στεναχώρια ή κατάθλιψη γιατί υπάρχει για μεγάλο χρονικό διάστημα και συνήθως εμπεριέχει συναισθήματα όπως την απόρριψη, τον θυμό, την άρνηση. Οι νικητές και οι οικογένειές τους μπορεί να αντιμετωπίσουν πολλών ειδών απώλειες ως αποτέλεσμα της εμπειρίας του καρκίνου, όπως την απώλεια μίας δουλειάς, της οικονομικής ή συναισθηματικής σταθερότητας, της σωματικής υγείας ή ενός σημαντικού στόχου ζωής. Η κατανόηση και διαχείριση της θλίψης είναι μία διεργασία που χρειάζεται χρόνο και περιλαμβάνει ποικιλία συναισθημάτων και προβληματισμών.
• Ενοχές: Οι ενοχές είναι άλλη μία συναισθηματική συνέπεια που μπορεί να σας εκπλήξει μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας σας. Οι ενοχές είναι ένα συναίσθημα που βιώνετε όταν σκέφτεστε ότι εσείς είστε υπεύθυνος για κάτι που έχει συμβεί. Μπορεί να σκέφτεστε ότι κάτι που κάνατε εσείς προκάλεσε τον καρκίνο. Μπορεί να αισθάνεστε ενοχή που εσείς νικήσατε τον καρκίνο ενώ άλλοι όχι, ή μπορεί και να ανησυχείτε ότι αποτελέσατε «βάρος» για τα αγαπημένα σας πρόσωπα. Όποιος και να είναι ο λόγος, η ενοχή είναι ένα σύμπλεγμα συναισθημάτων που είναι δύσκολο να κατανοηθεί και να εκφραστεί.
• Αβεβαιότητα: Μπορεί να αισθάνεστε αβέβαιοι για διάφορες πτυχές της ζωής σας. Η κατάσταση της υγείας σας μπορεί να είναι η πρωταρχική σας ανησυχία. Μπορεί να αισθάνεστε αγχωμένοι όσο οι πιο σημαντικές ημερομηνίες (όπως οι επαναληπτικές σας εξετάσεις) πλησιάζουν. Μπορεί να ανησυχείτε περισσότερο από ότι συνήθως για την υγεία σας. Πλέον ακόμα και η έννοια του κρυολογήματος ή του πονοκεφάλου μπορεί να έχει άλλη σημασία. Μπορεί να αντιμετωπίζετε δυσκολία να κάνετε σχέδια για το μέλλον σας. Παρ’ όλο που η αβεβαιότητα επηρεάζει τον κάθε άνθρωπο διαφορετικά, σχεδόν όλοι οι νικητές ζουν με κάποια αβεβαιότητα για το μέλλον.
• Θυμός: Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που μπορεί να έχει διάφορα επίπεδα. Τα επίπεδα αυτά κυμαίνονται από μία μικρή ενόχληση που μπορεί να νιώσετε μέχρι τον εκνευρισμό, την έξαρση, το ξέσπασμα. Προκλήσεις σε πολλούς τομείς της ζωής σας μπορεί να σας κάνουν να νιώσετε θυμό. Μπορεί να αισθάνεστε αδικημένος που η ζωή σας δεν έχει πλέον τον φυσιολογικό ρυθμό που είχε πριν την διάγνωσή σας. Μπορεί να πασχίζετε σωματικά και ψυχικά με τα συμπτώματα της θεραπείας. Μπορεί να αισθάνεστε θυμό όταν καταστάσεις ή άνθρωποι γύρω σας, σας υπενθυμίζουν τι έχετε χάσει εξαιτίας του καρκίνου. Σωματική, ψυχική, οικονομική, πνευματική ή συναισθηματική εξάντληση μπορεί επίσης να σας οδηγήσουν στον θυμό. Κατανοήστε τον θυμό σας και βρείτε τον τρόπο που σας ταιριάζει για να τον διαχειριστείτε.
• Συναισθηματική / Πνευματική φόρτιση: Μπορεί να νιώθετε ότι έχετε βαλτώσει, ότι έχετε φθαρεί ή ότι δεν μπορείτε να αισθανθείτε πλέον τίποτα λόγο της επίπονης αυτής εμπειρίας σας. Αυτό είναι πολύ σύνηθες για πολλούς νικητές. Μετά το στρες της θεραπείας, μπορεί να αισθάνεστε ότι είστε ανίκανοι για κάτι καινούριο. Μπορεί ακόμη και να «απενεργοποιήσατε» όλα σας τα συναισθήματα για να προστατέψετε τον εαυτό σας και αυτούς που αγαπάτε. Επίσης, η ικανότητα να κατανοείτε τις εμπειρίες της ζωής σας είναι πολύ σημαντική για την ψυχική σας υγεία. Μπορεί να είναι δύσκολο να βρείτε τρόπους για να καταλάβετε τι πήρατε μέσα από την εμπειρία σας, ειδικά εάν η θεραπεία σας ήταν επίπονη. Η κατανόηση του γιατί συμβαίνουν κάποια πράγματα με τον τρόπο που συμβαίνουν, είναι περίπλοκη. Η αναζήτηση νοήματος συνήθως ξεκινά την περίοδο της διάγνωσης και μπορεί να συνεχιστεί και για πολλά χρόνια μετά τη θεραπεία. Η πιο συνήθης ερώτηση «Γιατί σε μένα;» μπορεί να είναι αρκετά δύσκολη για να την απαντήσετε, ειδικά εάν ζείτε με αβεβαιότητα για την υγεία και το μέλλον σας. Η εικόνα του τωρινού τρόπου ζωής σας μπορεί να είναι αρκετά διαφορετική από τον τρόπο που την φανταζόσασταν, ή που έπρεπε να είναι. Μπορεί να νιώσετε εξάντληση καθώς επανεξετάζετε τις αξίες σας, τα ονειρά σας, τους στόχους σας, καθώς αναζητάτε τι δίνει στη ζωή σας ποιότητα, νόημα και χαρά.
  

• Στο σώμα: κλάμα, κούραση, αδιαθεσία, αϋπνία, ένταση, αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες.
• Στη συμπεριφορά: η αποφυγή ανθρώπων ή πραγμάτων που σας θυμίζουν την εμπειρία του καρκίνου, η συνεχής ανάγκη για επιβεβαίωση από φίλους και οικογένεια ότι είστε καλά, η έλλειψη αυτοπεποίθησης, η απομάκρυνση από ανθρώπους ή δραστηριότητες που αγαπούσατε, η αίσθηση συνεχούς κακοδιαθεσίας, αντιδραστικότητα, προβλήματα επικοινωνίας με άλλους.
• Στον τρόπο σκέψης: να μην μπορείτε να βγάλετε από το μυαλό σας την εμπειρία του καρκίνου, υπερβολική προσοχή σε θέματα υγείας, έλλειψη συγκέντρωσης, δυσκολία στη λήψη αποφάσεων.
  

• Έρχεστε σε επαφή με μυρωδιές, γεύσεις ή ακούσματα που σας θυμίζουν τη θεραπεία σας.
• Πρέπει να πάτε για τις επαναληπτικές σας εξετάσεις.
• Ακούτε ότι κάποιος άλλος έχει καρκίνο.
• Πλησιάζουν σημαδιακές ημερομηνίες (πχ. Η ημέρα της διάγνωσης).
• Αντιμετωπίζετε σωματικά συμπτώματα λόγω της θεραπείας σας.
• Είστε σε περίοδο μεγάλου στρες στη ζωή σας.
  

• Να αφήσετε λίγο χώρο και για θετικά συναισθήματα πχ. Κουράγιο, αυτοπεποίθηση, ελπίδα.
• Να ζείτε πιο ολοκληρωμένα.
• Να επικοινωνείτε καλύτερα με την οικογένεια, τους φίλους σας.
• Να αναπτύξετε δεξιότητες που θα σας βοηθήσουν να αντιμετώπισετε και άλλους στρεσογόνους παράγοντες της ζωής σας.
• Να αποκτήσετε βαθύτερη κατανόηση των εμπειριών σας.
  

• Δώστε στον εαυτό σας την ευκαιρία να ελευθερώσει τα συναισθήματά του. Μην ξεχνάτε ότι έχετε το δικαίωμα να εκφράζετε τα συναισθήματά σας χωρίς να σας κρίνουν.
• Βρείτε μία ομάδα υποστήριξης. Οι ομάδες υποστήριξης σας προσφέρουν ένα ασφαλές περιβάλλον για να μοιραστείτε τις εμπειρίες σας με άλλους νικητές και να μάθετε νέους τρόπους να χειριστείτε δύσκολες περιστάσεις, ή να μιλήσετε για τα συναισθήματά σας. Εάν αισθάνεστε άβολα να συζητάτε για συγκεκριμένα θέματα με την οικογενειά σας ή τους φίλους σας, μια ομάδα υποστήριξης μπορεί να σας προσφέρει την άνεση και το μέρος για να μιλήσετε ελεύθερα για ό,τι είναι σημαντικό για εσάς.
• Σκεφτείτε να το συζητήσετε με έναν εξειδικευμένο ψυχολόγο. Ρωτήστε ένα μέλος από την ιατρική ομάδα που σας επιβλέπει να σας συστήσει σε έναν εξειδικευμένο ψυχολόγο. Ή ρωτήστε στην ιστοσελίδα μας και η ομάδα εθελοντών θα σας ενημερώσει για το πού μπορείτε να απευθυνθείτε.
• Φροντίστε τον εαυτό σας. Οι συναισθηματικές συνέπειες μπορεί να προκαλέσουν έντονο άγχος, νευρικότητα, ατονία, και αυτά να σας κάνουν πιο επιρρεπή σε ατυχήματα. Βοηθήστε το σώμα σας να ξεπεράσει αυτά τα συναισθήματα (π.χ. να βρίσκετε πάντα λίγο χρόνο για τον εαυτό σας, να κάνετε πράγματα που σας ευχαριστούν, να προσέχετε τη διατροφή σας).
• Να είστε υπομονετικοί με τον εαυτό σας. Οι συναισθηματικές συνέπειες, η επίγνωσή τους, η κατανόηση και η διαχείρισή τους όπως προαναφέραμε χρειάζονται χρόνο. Χρειάζεται υπομονή, αποδοχή των συναισθημάτων σας και ελπίδα.
• Να ασκηθείτε. Με την έγκριση του φυσιοθεραπευτή σας, επιλέξτε μία άσκηση που σας ευχαριστεί. Ακόμα και 20 λεπτά περίπατου την ημέρα ή απαλές διατάσεις μπορούν να σας βοηθήσουν να επανακτήσετε την συναισθηματική σας ισορροπία και να σας ανακουφίσει από το στρες.
• Βρείτε δημιουργικές δραστηριότητες που μπορούν να συντελέσουν στην υγιή εκδήλωση συναισθημάτων. Για παράδειγμα, καλλιτεχνικές δραστηριότητες που αφορούν τη μουσική, τη ζωγραφική, την ποίηση, τον χορό, μπορούν να σας βοηθήσουν να εκφράσετε συναισθήματα που σας είναι δύσκολο να επικοινωνήσετε διαφορετικά. Δεν χρειάζεστε κανέναν ιδιαίτερο εξοπλισμό ή εκπαίδευση για να τα κάνετε αυτά. Οι τρόποι αυτοί αποτελούν ένα εφόδιο για να εκφραστείτε και να ανακουφιστείτε από το στρες.
  

BeStrong.org.gr - 17.03.14