Γιατί & που επιστρέφει ο καρκίνος;
Όταν ο καρκίνος επιστρέφει, οι γιατροί ονομάζουν το φαινόμενο «μετάσταση» ή μεταστατικό καρκίνο. Κάποια πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε είναι τα εξής: O μεταστατικός καρκίνος ξεκινάει από καρκινικά κύτταρα που η πρώτη θεραπεία δεν απομάκρυνε πλήρως ή δεν κατέστρεψε.
Κάποια μπορεί να ήταν πολύ μικρά για να γίνουν αντιληπτά στην επανεξέταση. Αυτό δε συνεπάγεται ότι η θεραπεία ήταν λανθασμένη. Ούτε φυσικά σημαίνει ότι εσείς δεν κάνατε κάτι καλά.
Απλώς σημαίνει ότι κάποια καρκινικά κύτταρα επιβιώσαν από τη θεραπεία. Αυτά τα κύτταρα μετατράπηκαν σε όγκους, οι οποίοι τώρα μπορούν να εντοπιστούν από το γιατρό σας.
Όταν ο καρκίνος επιστρέφει, δεν επανεμφανίζεται πάντα στο ίδιο σημείο του σώματος. Για παράδειγμα, αν είχατε καρκίνο του εντέρου, μπορεί να επιστρέψει στο συκώτι.
Ωστόσο, ο καρκίνος ακόμα ονομάζεται καρκίνος του εντέρου. Όταν ο πρωτοπαθής καρκίνος διασπείρεται σε κάποιο καινούριο σημείο, αυτό ονομάζεται μετάσταση.
Είναι επίσης πιθανό να εμφανιστεί ένας νέος καρκίνος που δεν έχει σχέση με τον πρωτοπαθή καρκίνο. Βέβαια αυτό δε συμβαίνει πολύ συχνά. Συνήθως εμφανίζονται μεταστάσεις.
Οι γιατροί ορίζουν το μεταστατικό καρκίνο ανάλογα με το σημείο όπου αναπτύσσεται. Οι διάφοροι τύποι μεταστατικού καρκίνου είναι:
- Ο καρκίνος που επανεμφανίζεται στο ίδιο σημείο ή σε ένα σημείο του σώματος πολύ κοντά στο προηγούμενο.
- Ο μεταστατικός καρκίνος που εμφανίζεται στους λεμφαδένες ή σε ιστούς κοντά στο σημείο του πρωτοπαθούς καρκίνου.
- Ο καρκίνος που παρουσιάζεται σε ιστούς ή όργανα που βρίσκονται μακριά από τον πρωτοπαθή καρκίνο.
Ο πρώτος τύπος είναι συνήθως πιο εύκολο να θεραπευθεί από τους άλλους δύο. Αλλά αυτό διαφέρει σε κάθε ασθενή. Συζητήστε με το γιατρό σας για τα διάφορα ενδεχόμενα.
Ο καρκίνος που επιστρέφει μπορεί να επηρεάσει πολλές πλευρές της ζωής
σας. Μπορεί να αισθάνεστε αδύναμοι και να έχετε την αίσθηση ότι έχετε
χάσει τον έλεγχο. Όμως δε χρειάζεται να αισθάνεστε έτσι. Μπορείτε να
συμμετέχετε στην περίθαλψη και τη θεραπεία σας. Μπορείτε να μιλήσετε με
τη θεραπευτική ομάδα και τα σημαντικά σας πρόσωπα όταν πρόκειται να
αποφασίσετε για τη περίθαλψή σας. Αυτό μπορεί να σας δώσει μια αίσθηση
αυτό - ελέγχου.
Μιλώντας με τη θεραπευτική σας ομάδα
"Κάνω
πολλές ερωτήσεις, γιατί θέλω να είμαι έτοιμος σε περίπτωση που συμβεί
κάτι. Πραγματικά πιστεύω ότι όποιος είναι υπεύθυνος για την περίθαλψή
μου πραγματικά ενδιαφέρεται για εμένα. Όμως φοβάμαι πως αν δε ρωτήσω
για καθετί, μπορεί να ξεχάσουν να μου δώσουν κάποιες απαντήσεις." Πολλοί
άνθρωποι έχουν μια θεραπευτική ομάδα που αποτελείται από ανθρώπους που
εργάζονται μαζί για να βοηθήσουν.
Αυτή η ομάδα μπορεί να
αποτελείται από γιατρούς, νοσηλευτές, άλλους υπαλλήλους που εργάζονται
σε ογκολογικά κέντρα, διαιτολόγους ή άλλους ειδικούς. Κάποιοι άνθρωποι
προτιμούν να μη ρωτούν για τις θεραπευτικές επιλογές και τα
μειονεκτήματά τους. Θεωρούν ότι οι γιατροί δεν επιθυμούν να ερωτώνται
για λεπτομέρειες.
Αυτό όμως δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Οι
γιατροί θέλουν οι ασθενείς τους να συμμετέχουν ενεργά στην περίθαλψή
τους. Θέλουν οι ασθενείς να συζητούν σχετικά με τις ανησυχίες τους μαζί
τους. Παρακάτω αναφέρονται κάποια θέματα που ίσως επιθυμείτε να
συζητήσετε με τη θεραπευτική σας ομάδα:
- Πόνος ή άλλα συμπτώματα: Να είστε ανοιχτοί και ειλικρινείς για το τι αισθάνεστε. Ενημερώστε τους γιατρούς σχετικά με το εάν πονάτε και πότε. Πείτε του τι περιμένετε όσον αφορά στην ανακούφιση από τον πόνο.
- Επικοινωνία: Κάποιοι άνθρωποι θέλουν να γνωρίζουν λεπτομέρειες για την περίθαλψή τους. Κάποιοι άλλοι θέλουν να γνωρίζουν όσο λιγότερα γίνεται. Κάποιοι καρκινοπαθείς θέλουν οι οικογένειές τους να λαμβάνουν τις περισσότερες αποφάσεις. Τι θα προτιμούσατε; Αποφασίστε τι θέλετε να μάθετε, πόσα θέλετε να μάθετε και πότε αισθάνεστε ότι έχετε ακούσει αρκετά. Επιλέξτε τι σας ταιριάζει περισσότερο. Στη συνέχεια, ενημερώστε το γιατρό και τους συγγενείς σας. Ζητήστε τους να συμπεριφερθούν σύμφωνα με τις επιθυμίες σας.
- Οικογένεια: Κάποια μέλη της οικογένειες μπορεί να
έχουν δυσκολία στο χειρισμό της ασθένειας. Δε θέλουν να ξέρουν πόσο
έχει προχωρήσει η ασθένεια. Πρέπει να κατανοήσετε πόσες πληροφορίες
θέλουν να γνωρίζουν τα μέλη της οικογένειάς σας. Επίσης, είναι σκόπιμο
να ενημερώσετε σχετικά με αυτό και τους γιατρούς και τους νοσηλευτές.
Προχωρήστε σε αυτή την ενέργεια όσο πιο σύντομα γίνεται. Θα βοηθήσει
στην αποφυγή προστριβών ή πρόκληση άγχους στους αγαπημένους σας
ανθρώπους.
Άλλες συμβουλές για τη συζήτηση με τη θεραπευτική ομάδα
"Χρειάζεστε ένα μπλοκάκι, γιατί πηγαίνετε εκεί, σας δίνουν πολλές πληροφορίες και εσείς επειδή είστε φοβισμένοι, στην πραγματικότητα δεν ακούτε. Έπειτα, πηγαίνετε στο σπίτι και δε θυμάστε σχεδόν τίποτα από όσα ειπώθηκαν."
- Μιλήστε ανοιχτά για τις ανάγκες, τις ανησυχίες σας και τις ερωτήσεις σας. Μη ντρέπεστε να ζητήσετε από το γιατρό σας να επαναλάβει ή να εξηγήσει κάτι.
- Κρατήστε ένα αρχείο με όλα τα χαρτιά και τις εξετάσεις που σας έχει δώσει ο γιατρός σας. Είναι επιθυμητό να το παίρνετε μαζί σας στις επισκέψεις. Επιπλέον, κρατήστε ημερολόγιο ή αρχείο από όλες σας τις επισκέψεις. Κάνετε μια λίστα από τα φάρμακα και τις εξετάσεις στις οποίες έχετε υποβληθεί. Αργότερα αν χρειαστεί, μπορείτε να κάνετε παραπομπή στις καταγραφές σας. Πολλοί ασθενείς το βρίσκουν χρήσιμο, ειδικά όταν επισκέπτονται έναν καινούριο γιατρό.
- Κάνετε μια λίστα με τις ερωτήσεις σας πριν δείτε το γιατρό, ώστε να μην τις ξεχάσετε.
- Ζητήστε από κάποιον συγγενή ή φίλο να έρθει μαζί σας στο γιατρό. Μπορεί να σας βοηθήσει να κάνετε ερωτήσεις, ώστε να έχετε μια καθαρή εικόνα της κατάστασης. Αυτή μπορεί να είναι μια στιγμή που κατακλύζεστε από συναισθήματα. Μπορεί να δυσκολεύεστε να προσέξετε τι λέει ο γιατρός. Ίσως είναι ευκολότερο για κάποιον άλλο να κρατήσει σημειώσεις. Αργότερα μπορείτε να κάνετε μια ανασκόπηση όσων ειπώθηκαν.
- Ρωτήστε το γιατρό σας εάν μπορείτε να καταγράψετε ή να ηχογραφήσετε τα λόγια του.
- Ενημερώστε
το γιατρό εάν θέλετε να ντυθείτε πριν σας ανακοινώσει τα αποτελέσματα.
Κάποιοι ασθενείς αποσυντονίζονται όταν φορούν ρόμπα. Αυτό μπορεί να
εμποδίσει τη συγκέντρωσή τους στα λόγια του γιατρού.
Πρέπει να πάρω μια δεύτερη γνώμη;
Κάποιοι ασθενείς νομίζουν ότι οι γιατροί τους θα προσβληθούν αν αναζητήσουν δεύτερη γνώμη. Συνήθως όμως, συμβαίνει το αντίθετο. Οι περισσότεροι θεωρούν καλοδεχούμενη μια δεύτερη γνώμη. Επίσης, πολλά ιδρύματα ασφάλισης καλύπτουν αυτά τα έξοδα. Αν ζητήσετε μια δεύτερη γνώμη, μπορεί ο γιατρός να συμφωνήσει με το θεραπευτικό πλάνο του πρώτου γιατρού. Ή μπορεί να προτείνει κάποια άλλη προσέγγιση. Ό,τι από τα δύο συμβεί, θα έχετε σίγουρα μια καλύτερη αίσθηση ελέγχου και περισσότερες πληροφορίες. Μπορείτε να αισθανθείτε πιο σίγουροι για τις αποφάσεις που θα λάβετε, έχοντας επίγνωση των εναλλακτικών επιλογών.
Θεραπευτικές επιλογές
Υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές για το μεταστατικό καρκίνο. Η θεραπευτική μέθοδος εξαρτάται εν μέρει από τον προηγούμενο τύπο καρκίνου και τη θεραπεία που είχε εφαρμοστεί. Εξαρτάται επίσης από το σημείο του σώματος όπου έχει επανεμφανιστεί ο καρκίνος. Για παράδειγμα:
- Ένας μεταστατικός καρκίνος κοντά στον πρωτοπαθή μπορεί να θεραπευθεί με εγχείριση ή με ακτινοβολίες. Αυτό σημαίνει ότι ο γιατρός μετακινεί ή καταστρέφει τον όγκο με ακτινοβολία.
- Ένας μεταστατικός καρκίνος μακριά από τον πρωτοπαθή μπορεί να χρειάζεται χημειοθεραπεία, βιολογική θεραπεία ή ακτινοθεραπεία.
Είναι σημαντικό να ρωτήσετε το γιατρό σας για τις υπάρχουσες θεραπευτικές επιλογές. Μπορείτε επίσης να θέλετε μια δεύτερη γνώμη. Μπορεί επιπρόσθετα να θέλετε να ρωτήσετε αν μια κλινική δοκιμή είναι κατάλληλη για εσάς.
Κλινικές δοκιμές
Οι θεραπευτικές κλινικές δοκιμές είναι ερευνητικές μελέτες που προσπαθούν να βρουν καλύτερες θεραπείες του καρκίνου. Κάθε μέρα οι ερευνητές του καρκίνου μαθαίνουν περισσότερα για τις θεραπευτικές επιλογές από τις κλινικές δοκιμές.
Κάθε έρευνα έχει κάποιους κανόνες σχετικά με το ποιος μπορεί να συμμετάσχει. Αυτοί οι κανόνες περιλαμβάνουν την ηλικία και τον τύπο καρκίνο του ασθενούς. Επίσης, λαμβάνουν υπόψη τις προηγούμενες μεθόδους θεραπείας και το πού εμφανίζεται ο μεταστατικός καρκίνος. Οι κλινικές δοκιμές έχουν και πλεονεκτήματα και κινδύνους.
Ο γιατρός οφείλει να σας ενημερώσει πριν λάβετε οποιαδήποτε απόφαση για τη συμμετοχή σας. Υπάρχουν διάφορες φάσεις των κλινικών δοκιμών:
- Στην 1η φάση οι δοκιμές εξετάζουν τη δόση θεραπείας που είναι ασφαλής και τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να χορηγείται.
- Στη 2η φάση οι δοκιμές ελέγχουν πώς απαντά ο καρκίνος σε καινούρια φάρμακα ή σε μια νέα θεραπεία.
- Στην
3η φάση οι δοκιμές συγκρίνουν μια αποδεκτή θεραπευτική μέθοδο με μια
καινούρια, που οι ερευνητές ελπίζουν πως θα είναι καλύτερη.
Λαμβάνοντας μέρος σε μια κλινική δοκιμή μπορείτε να βοηθήσετε τον εαυτό σας, αλλά και άλλους που θα νοσήσουν στο μέλλον. Ωστόσο, οι ασφαλιστικοί φορείς δεν καλύπτουν πάντα τα έξοδα. Το τι ακριβώς καλύπτουν εξαρτάται από το σχεδιασμό και την έρευνα. Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα, συζητήστε το με τη θεραπευτική σας ομάδα.
Ερωτήσεις που πρέπει να κάνετε στο γιατρό και στους νοσηλευτές για τις θεραπευτικές επιλογές
Αποφασίστε σχετικά με το ποια είναι τα ποιο σημαντικά πράγματα που πρέπει να ρωτήσετε το γιατρό ή τους νοσηλευτές. Μερικές ιδέες:
- Ποιες είναι οι θεραπευτικές μου επιλογές;
- Ποια προτείνετε για εμένα;
- Σε ποιο βαθμό αυτή μοιάζει ή διαφέρει από την προηγούμενη θεραπεία μου;
- Πόσες πιθανότητες επιτυχίας έχει η θεραπεία που μου προτείνετε; Γιατί είναι καλύτερη για εμένα;
- Θα εξακολουθήσω να είμαι ικανός να απολαμβάνω δραστηριότητες που έχω χωρίς τη θεραπεία; Χωρίς τη θεραπεία θα μπορέσω να εξακολουθώ να τις έχω;
- Πόσο καιρό θα πάρει η θεραπεία;
- Θα υπάρξουν παρενέργειες; Kαι αν ναι, πόσο καιρό θα διαρκέσουν;
- Πώς μπορώ να χειριστώ τις παρενέργειες;
- Θα χρειαστεί να μείνω στο νοσοκομείο;
- Είναι μια κλινική δοκιμή διαθέσιμη σε εμένα;
- Χρειάζεται να πληρώσω εγώ κάτι;
- Αν η θεραπεία δεν επιτύχει, τι θα κάνω;