Αντιμετωπίζοντας τις παρενέργειες της θεραπείας του καρκίνου
Ίσως γνωρίζετε ήδη τον τρόπο για να διαχειριστείτε τις παρενέργειες της θεραπείας σας. Αν ισχύει κάτι τέτοιο, τότε όσα ακολουθούν θα είναι μια ανασκόπηση αυτών. Δίνουν έμφαση σε κάποιες θεραπείες υποστήριξης που οι καρκινοπαθείς βρήκαν χρήσιμες.
Έχετε το δικαίωμα σε πλήρη περίθαλψη και κατά τη διάρκεια της θεραπείας και μετά. Αυτού του είδους η φροντίδα ονομάζεται «ανακουφιστική». Περιλαμβάνει τη θεραπεία και την πρόληψη των συμπτωμάτων του καρκίνου και των παρενεργειών της θεραπείας. Επιπρόσθετα, περιλαμβάνει παροχή βοήθειας για συναισθηματικά και ψυχικά προβλήματα κατά τη διάρκεια της θεραπείας και μετά από αυτή.
Παλαιότερα οι άνθρωποι θεωρούσαν ότι αυτή η περίθαλψη απευθύνεται σε καρκινοπαθείς που πεθαίνουν. Πλέον όμως όλοι οι γιατροί παρέχουν αυτή τη φροντίδα σε όλους τους καρκινοπαθείς από τη στιγμή που η ασθένεια διαγνωστεί.
Είναι σκόπιμο να τη λάβετε κατά τη διάρκεια της θεραπείας, της ανάρρωσης και των προχωρημένων σταδίων της ασθένειας. Ο ογκολόγος σας θα είναι σε θέση να σας βοηθήσει. Ρωτήστε το γιατρό σας και το νοσηλευτικό προσωπικό αν υπάρχει κάποιος ειδικός, ώστε να τον επισκεφθείτε.
Έλεγχος πόνου
Το να πάσχετε από καρκίνο δε συνεπάγεται απαραίτητα ότι θα πονάτε. Αλλά αν πονάτε, δεν πρέπει να δεχθείτε τον πόνο ως κάτι φυσιολογικό. Ο γιατρός σας μπορεί να ελέγξει τον πόνο με φάρμακα και άλλες θεραπείες. Ελέγχοντας τον πόνο μπορείτε να εξασφαλίσετε καλόν ύπνο και διατροφή. Σας διευκολύνει να χαρείτε την οικογένεια και τους φίλους σας και το να συγκεντρωθείτε σε πράγματα που απολαμβάνετε.
Είναι καλό να έχετε συχνές συζητήσεις με τη θεραπευτική σας ομάδα για τους πόνους. Αφήστε τους να ξέρουν τι είδους πόνος είναι, πού εντοπίζεται και πόσο έντονος είναι. Αυτές οι συζητήσεις είναι σημαντικές, γιατί ο πόνος διαφοροποιείται κατά την εξέλιξη της ασθένειας. Επίσης, ο πόνος μπορεί να αποκαλύψει σε ποιο σημείο του σώματος έχει επιστρέψει ο καρκίνος. Πολλά νοσοκομεία έχουν γιατρούς που ειδικεύονται στη διαχείριση του πόνου. Ενημερώστε το γιατρό σας εάν θέλετε να έρθετε σε επαφή με έναν τέτοιο ειδικό.
Οι θεραπείες αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για όλα τα είδη πόνου, συμπεριλαμβανομένων των εξής: Ήπιος και μέτριος πόνος. Μέτριος μέχρι πολύ έντονος πόνος. Διαπεραστικός πόνος. Πόνος που δίνει την αίσθηση καψίματος. Πόνος κατά την κατάποση. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να πάρετε τα φάρμακα, όπως: Από το στόμα. Μέσω του δέρματος(με επιθέματα). Με ενέσεις. Με ορούς.
Tο φάρμακό σας και ο τρόπος που θα το πάρετε εξαρτάται από τον τύπο του πόνου και την αιτία του. Για παράδειγμα, ένας συνεχής πόνος απαιτεί μια σταθερή δόση φαρμάκου για μια μακροχρόνια περίοδο. Μπορείτε να τοποθετήσετε ένα επίθεμα στο δέρμα σας ή να πάρετε ένα φάρμακο που διασπείρεται σταδιακά.
Μπορείτε να κρατάτε ένα ημερολόγιο πόνου, ώστε να μπορείτε να περιγράψετε με ακρίβεια την εξέλιξη του πόνου στο γιατρό σας. Στο ημερολόγιο σημειώστε: Την ώρα της ημέρας που είχατε πόνο. Τι κάνατε πριν εμφανιστεί ο πόνος. Πώς έμοιαζε. Πού τον νιώσατε.
Ο γιατρός σας επίσης μπορεί να σας κάνει ερωτήσεις που αφορούν το πώς ο πόνος επηρεάζει την καθημερινότητά σας. Έχοντας τον έλεγχο του πόνου σας σημαίνει ότι μπορείτε να επικεντρωθείτε στο να ζήσετε τη ζωή σας και να μην αποσπάστε από τον πόνο. Όταν περιγράφετε τον πόνο στο γιατρό, δώστε όσες περισσότερες λεπτομέρειες γίνεται.
Ο γιατρός σας μπορεί να θέλει να ξέρει: Που είναι ο πόνος ακριβώς; Μετακινείται από το ένα σημείο στο άλλο; Τί αίσθηση έχει ο πόνος - είναι αμβλύς, οξύς, καυτός; Πόσο συχνά πονάτε; Πόσο διαρκεί; Διαδραματίζεται συγκεκριμένη ώρα της ημέρας πρωί, μεσημέρι, βράδυ; Τι καλυτερεύει τον πόνο; Τι τον χειροτερεύει;
Άνθρωποι με καρκίνο συχνά χρειάζονται δυνατά φάρμακα για να είναι σε θέση να ελέγξουν τον πόνο τους. Μην φοβηθείτε να ρωτήσετε για φάρμακα που αφορούν τον πόνο ή για μεγαλύτερες δόσεις αν τις χρειάζεστε. Και τα παυσίπονα φάρμακα θα σας βοηθήσουν να μείνετε όσον το δυνατόν πιο άνετα.
Οι άνθρωποι με καρκίνο σχεδόν ποτέ δεν εθίζονται σε αυτά τα παυσίπονα φάρμακα. Δυστυχώς, οι φόβοι για εθισμό μερικές φορές αποτρέπουν τους ανθρώπους να παίρνουν φάρμακα για τον πόνο. Ακόμη, ο ίδιος φόβος παρακινεί τα μέλη της οικογένειας να ενθαρρύνουν τους αγαπημένους τους να απέχουν μεταξύ των δόσεων.
Αλλά τα άτομα που πονούν λαμβάνουν την πιο μεγάλη ανακούφιση όταν παίρνουν τα φάρμακα και ακολουθούν την θεραπεία σε ένα τακτικό πρόγραμμα.
Ο πόνος του καρκίνου αντιμετωπίζεται με φάρμακα και άλλες θεραπείες. Όμως, υπάρχουν και κάποιες μη φαρμακευτικές μέθοδοι. Πρόκειται για κάποιους τύπους συμπληρωματικής και εναλλακτικής θεραπείας.
Πολλοί άνθρωποι θεωρούν τις μεθόδους που αναφέρονται παρακάτω πολύ βοηθητικές. Ωστόσο, πρέπει να συμβουλευτείτε τη θεραπευτική σας ομάδα, πριν τις δοκιμάσετε. Σιγουρευτείτε ότι είναι ασφαλείς και ότι δεν πρόκειται να παρέμβει στη θεραπεία σας για τον καρκίνο.
- Υπάρχει μια κινέζικη μέθοδος που ερεθίζει συγκεκριμένα σημεία του σώματος χρησιμοποιώντας μικρές βελόνες. Μπορεί να βοηθήσει στη ναυτία και τον έλεγχο του πόνου. Πριν τη χρησιμοποιήσετε, ρωτήστε τη θεραπευτική σας ομάδα για το αν είναι κατάλληλη για τον τύπο καρκίνου που αντιμετωπίζετε.
- Μια άλλη μέθοδος σας βάζει να φανταστείτε σκηνές, εικόνες ή εμπειρίες, ώστε να αισθανθείτε πιο ήρεμοι και ίσως με αυτό τον τρόπο βοηθήσετε και στη θεραπεία του σώματός σας.
- Οι μέθοδοι χαλάρωσης περιλαμβάνουν βαθιές αναπνοές και ασκήσεις για να χαλαρώσετε τους μύες σας.
- Η ύπνωση είναι μια κατάσταση χαλαρωτικής και επικεντρωμένης προσοχής. Επικεντρώνεται σε μια συγκεκριμένη ιδέα, σ’ ένα αίσθημα και μια πρόταση.
- Η βιοανάδραση περιλαμβάνει τη χρήση μιας μηχανής που βοηθά τον ασθενή να ελέγξει κάποιες σωματικές λειτουργίες. Υπάρχουν πράγματα των οποίων συχνά δεν έχουμε επίγνωση.(όπως ο καρδιακός ρυθμός).
- Η φυσιοθεραπεία προσφέρει χαλάρωση και μια αίσθηση καλή διάθεσης με την πίεση συγκεκριμένων μυών του σώματος. Πριν τη δοκιμάσετε, είναι επιθυμητό να συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Δεν είναι μια μέθοδος που ενδείκνυται για όλους τους τύπους καρκίνου.
Οι παραπάνω μέθοδοι μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε και το στρες. Οποιαδήποτε μέθοδο και αν επιθυμείτε να δοκιμάσετε, συμβουλευτείτε πρώτα το γιατρό σας, όσο ασφαλής και αν φαίνεται η μέθοδος. Ρωτήστε τη θεραπευτική σας ομάδα σχετικά με το πού μπορείτε να λάβετε τη συγκεκριμένη φροντίδα.
Υπερκόπωση
Η υπερκόπωση είναι κάτι παραπάνω από το να νιώθετε απλά κουρασμένοι. Είναι η εξουθένωση, η αίσθηση ότι δεν μπορείς να κάνεις ακόμα και απλά πράγματα που συνήθιζες να κάνεις. Αρκετοί λόγοι μπορούν να προκαλέσουν υπερκόπωση. Εκτός από τη θεραπεία για τον καρκίνο, κάποιοι από τους λόγους είναι η ανησυχία, το στρες και οι αλλαγές στη διατροφή σας και στον ύπνο σας. Αν αντιμετωπίζετε κάποιο από αυτά τα προβλήματα, μπορεί να θέλετε να:
- Το πείτε στο γιατρό σας στην επόμενη επίσκεψη. Ρωτήστε τον για φάρμακα που μπορούν να σας απαλλάξουν από αυτή την αίσθηση.
- Έχετε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο.
- Σχεδιάστε την ημέρα σας και κάνετε πράγματα σημαντικά για εσάς.
- Κάνετε μικρά διαλείμματα κατά τη διάρκεια εργασιών σας.
- Κοιμηθείτε για λίγο.
- Ζητήστε τη βοήθεια άλλων.
Ναυτία & έμετος
Η ναυτία είναι όταν δεν αισθάνεστε καλά το στομάχι σας. Ο εμετός είναι το να βγάζετε από το στόμα ό,τι έχετε φάει. Και τα δύο είναι προβλήματα που συναντούν συχνά οι καρκινοπαθείς. Όταν δεν αντιμετωπίζονται, μπορεί να προκαλέσουν κόπωση στον ασθενή. Μπορούν επίσης να εμποδίσουν τον ασθενή στην εφαρμογή της θεραπείας ή στη φροντίδα του εαυτού τους.
Υπάρχουν πολλά φάρμακα για τον έλεγχο της ναυτίας και του εμετού. Ρωτήστε το γιατρό σας σχετικά με το ποια φάρμακα είναι καταλληλότερα για εσάς. Επίσης, μπορεί να χρειαστεί να κάνετε τις εξής αλλαγές στο διαιτολόγιό σας: Φάτε μικρές ποσότητες φαγητού πέντε ή έξι φορές την ημέρα.
Αποφύγετε τα γλυκά, τα φαγητά που είναι πικάντικα, πολύ αλατισμένα, που περιέχουν πολύ λίπος ή έχουν έντονες γεύσεις. Αυτά μπορεί να προκαλέσουν ναυτία και εμετό. Πιείτε όσο το δυνατόν περισσότερα υγρά. Θα χρειαστεί να προστατεύσετε το σώμα σας από αφυδάτωση. Το νερό, οι χυμοί, το παγωτό, το τσάι και το καρπούζι είναι καλές επιλογές.
Διατροφή
Για κάποιους ασθενείς είναι δύσκολο να συνεχίσουν την ίδια διατροφή που απολάμβαναν πριν την εμφάνιση της ασθένειας. Για άλλους, είναι δύσκολο γενικά να φάνε. Έχετε πρόβλημα στο να φάτε ή να χωνέψετε την τροφή; Αν ναι, τότε ίσως πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας, ο οποίος θα σας προτείνει: Ένα ειδικό διαιτολόγιο. Εναλλακτικούς τρόπους για να λαμβάνετε τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεστε. Συμβουλές για τη διατροφή σας κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Να επισκεφθείτε κάποιον διαιτολόγο.
Προβλήματα ύπνου
Η ίδια η ασθένεια, το στρες, τα φάρμακα και η παραμονή στο νοσοκομείο μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα ύπνου. Αυτά τα προβλήματα περιλαμβάνουν: Δυσκολία στην έναρξη του ύπνου. Περιορισμένη διάρκεια του ύπνου. Συνεχείς αφυπνίσεις. Δυσκολία να ξανακοιμηθεί ο ασθενής. Προκειμένου να βοηθηθείτε στην αντιμετώπιση των προβλημάτων μπορείτε να δοκιμάσετε:
- Να μειώσετε το θόρυβο, να χαμηλώσετε τα φώτα ,να εξασφαλίσετε μια κατάλληλη θερμοκρασία δωματίου και να χρησιμοποιήσετε σκεπάσματα που θα σας κρατήσουν ζεστούς.
- Να φορέσετε φαρδιά και απαλά ρούχα.
- Να πάτε στην τουαλέτα πριν κοιμηθείτε.
- Να φάτε ένα δείπνο πλούσιο σε πρωτεΐνες 2 ώρες πριν κοιμηθείτε (φυστικοβούτυρο, ρόφημα βοτάνων, τυρί, ξηρούς καρπούς και κοτόπουλο ή γαλοπούλα).
- Να αποφύγετε την καφεΐνη (καφέ, ζεστό κακάο, κόκα-κόλα, τσάι).
- Να κοιμάστε σταθερές ώρες.
- Να αποφύγετε ύπνους κατά τη διάρκεια της ημέρας που διαρκεί περισσότερο από 15-20 λεπτά.
- Να συμβουλευτείτε το γιατρό σας για φάρμακα που μπορούν να σας βοηθήσουν
Φυσιοθεραπεία
Μερικές φορές οι καρκινοπαθείς νιώθουν πόνο σε διάφορα σημεία του σώματός τους. Μερικοί αισθάνονται κουρασμένοι και αδύναμοι. Άλλοι αισθάνονται πιο άκαμπτοι από ό,τι πριν. Ως αποτέλεσμα, ίσως δεν μπορούν να κουνήσουν κάποια μέρη του σώματός τους. Αν έχετε κάποιο πρόβλημα όπως τα παραπάνω, τότε η θεραπευτική σας ομάδα θα σας προτείνει να επισκεφθείτε έναν φυσιοθεραπευτή.
Ο φυσιοθεραπευτής θα χρησιμοποιήσει ζεστό ή κρύο μασάζ, πιέσεις ή ασκήσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν. Η φυσιοθεραπεία μπορεί να μειώσει την κόπωσή σας και να σας κάνει να νιώθετε το σώμα σας σε καλύτερη κατάσταση. Μπορεί επίσης να βοηθήσει μέσω της ενδυνάμωσης και της ισορροπίας. Μπορεί επιπλέον να βοηθήσει αναφορικά με την ακαμψία και τις παρενέργειες της ακτινοθεραπείας.
Συμπληρωματική & εναλλακτική θεραπεία
Η συμπληρωματική και εναλλακτική θεραπεία μπορεί να αποβεί πολύτιμη για κάποιους ανθρώπους. Μπορεί να έχετε ήδη ακούσει για κάποιες βιταμίνες, ειδικό διαιτολόγιο και βότανα που μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία ή στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.
Συζητήστε με το γιατρό σας πριν δοκιμάσετε οτιδήποτε. Οι λόγοι είναι οι εξής: Κάποιες μέθοδοι ίσως δε βοηθούν για τη δική σας περίπτωση ή ίσως είναι και επιβλαβείς.
Μπορεί ο οργανισμός σας να αντιδράσει άσχημα ή τα συγκεκριμένα φάρμακα να αναστείλουν την αποτελεσματικότητα της θεραπείας που ακολουθείτε κανονικά. Ένα φυσικό προϊόν δε είναι πάντοτε ένα ασφαλές προϊόν.