Pilates
Ιστορικά στοιχεία
Ο Joseph Hubertus Pilates γεννήθηκε στο Ντίσελντορφ το 1880 από Έλληνα πατέρα και Γερμανίδα μητέρα. Σαν παιδί ήταν ασθενικό αφού υπέφερε από άσθμα, ρευματικό πυρετό και ραχίτιδα. Όλα αυτά τον οδήγησαν στην αναζήτηση ενός τρόπου να ξεπεράσει τις σωματικές του αδυναμίες.
Από πολύ νεαρή ηλικία άρχισε να μελετάει ανατομία και την Ανατολίτικη φιλοσοφία. Συγχρόνως συμπεριέλαβε μεθόδους άσκησης της Ανατολής όπως η Yoga, Zen, τάι - τσι και οι πολεμικές τέχνες. Επιρροή είχε επίσης και από την Δύση, όπως η Ελληνορωμαϊκή και οι αρχαίες Ελληνικές-Ρωμαϊκές ασκήσεις σωματικής αγωγής.
Απ' το συνδυασμό των ανατολικών και των δυτικών μεθόδων άσκησης προήλθε η μέθοδος Pilates, που ο ίδιος ονόμασε Art of contrology.
Ως έφηβος λοιπόν είχε ξεπεράσει τα προβλήματα της υγείας του και κατάφερε να αναπτύξει τις ικανότητες του στη γυμναστική. Είχε καταφέρει να γίνει ένας δεινός δύτης, σκιέρ, μποξέρ και ακροβάτης. Του ζητήθηκε μάλιστα να ποζάρει για ανατομικά σχέδια.
Το 1912 ο Pilates πήγε στην Αγγλία και με το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου βρέθηκε αιχμάλωτος στο Λάνκαστερ, φυλακισμένος μαζί με άλλους Γερμανούς, ως υπήκοος εχθρικής χώρας. Κατά την διάρκεια της αιχμαλωσίας του χρησιμοποιώντας σαν εργαλεία τα ελάσματα των κρεβατιών και εφαρμόζοντας τις γνώσεις του, κατάφερε να ανακουφίσει τους κατάκοιτους αιχμαλώτους!
Μετά το τέλος του πολέμου επέστρεψε στη Γερμανία. Το 1926, όταν η γερμανική κυβέρνηση του πρότεινε να εκπαιδεύσει δυνάμεις του Νέου Γερμανικού Στρατού. Αρνήθηκε την πρόταση και αποφάσισε να μεταναστεύσει στην Αμερική. Κατά την διάρκεια του ταξιδιού προς την Αμερική, γνώρισε την μελλοντική του σύζυγο Κλάρα που ήταν νοσοκόμα. Μαζί με τη γυναίκα του Κλάρα άνοιξαν το πρώτο Studio Pilates στη Νέα Υόρκη.
Η μέθοδος του κατέκτησε αμέσως γνωστούς χορευτές και χορογράφους, όπως η Martha Graham και ο Georges Balanchine. Ο Pilates πέθανε το 1967 σε ηλικία 87 ετών κατά την διάρκεια μιας πυρκαγιάς, ενώ η μέθοδος του χρησιμοποιείται σήμερα από χορευτές, ηθοποιούς και αθλητές. Η γυναίκα του Κλάρα συνέχισε να διδάσκει και να διευθύνει το Studio Pilates μέχρι το θάνατο της το 1977.
Υιοθετήθηκε αρχικά από τους επαγγελματίες της κίνησης όπως αθλητές, χορευτές και στη συνέχεια ως μέθοδος αρκετά ασφαλής-χαλαρή έγινε προσιτό για τον περισσότερο κόσμο. Απευθύνεται σε εγκύους, παιδιά, υπερήλικες και από την άλλη έχει τέτοια δυναμική, ώστε να αποτελεί πρόκληση για τους μανιακούς των σπορ.
Καλύπτει ακόμα, θεραπευτικές ιδιότητες αφού χρησιμοποιείται από ορθοπεδικούς και φυσιοθεραπευτές. Οι προσαρμόσιμες και προσιτές ασκήσεις, δουλεμένες με ακρίβεια, οδηγούν στη σωστή ευθυγράμμιση του σώματος, όπως λέγεται στη γλώσσα του Pilates!
Μέθοδος Pilates
Art of Contrology ήταν το αρχικό όνομα της μεθόδου, που όλοι σήμερα γνωρίζουν με το όνομα Pilates. Η μέθοδος Pilates εξελίχθηκε, ολοκληρώθηκε και σήμερα είναι μια πλήρης μελέτη πάνω στην ανατομία και τη φυσιολογία του ανθρώπινου οργανισμού. Η μέθοδος Πιλάτες συνδυάζει και φέρνει σε τέλεια ισορροπία την δυτική και ανατολική φιλοσοφία πάνω στην άσκηση του σώματος. Βάση της μεθόδου είναι ο πλήρης έλεγχος του νου, έτσι ώστε να επιτευχτεί και ο πλήρης έλεγχος του σώματος.
Το κλασικό αρχικό σύστημα περιείχε 34 ασκήσεις εδάφους. Είναι σχεδιασμένες να εκτελούνται με ένα συνεχή τρόπο με σκοπό να δυναμώσουν και να επιμηκύνουν τους μύες ώστε να βελτιωθεί η στάση και η ευθυγράμμιση του σώματος. Σήμερα υπάρχουν πάνω από 500 παραλλαγές των ασκήσεων αυτών.
Το Pilates μπορεί να γίνει είτε χωρίς όργανα (ασκήσεις εδάφους), είτε με διάφορα όργανα (μπάλες κ.α.) ή τέλος οι ασκήσεις εκτελούνται σε ειδικά σχεδιασμένα όργανα (Reformers). Σε όλες τις περιπτώσεις απαιτείται η παρουσία ειδικά εκπαιδευμένων στη μέθοδο προπονητών-εκπαιδευτών.
Στην ουσία το Pilates είναι μια σειρά ασκήσεων, που έχει ως στόχο τη βελτίωση της ευλυγισίας και της δύναμης του σώματος δίχως την απόκτηση όγκου. Υπάρχουν δύο κατηγορίες: το Fitness Pilates και το Pilates Αποκατάστασης (Rehabilitation Pilates). Tο Fitness Pilates απευθύνεται σε όσους θέλουν να αποβάλλουν το στρες και να αποκτήσουν ένα καλογυμνασμένο σώμα.
Το Pilates Αποκατάστασης (Rehabilitation Pilates), χρησιμοποιείται ως μέθοδος αποκατάστασης ή φυσικοθεραπείας και παρέχει μεγάλη βοήθεια σε όσους αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα έπειτα από κάποια χειρουργική επέμβαση.
Η μέθοδος Pilates δουλεύει το σώμα εκ των έσω, δηλαδή από τις εσωτερικές μυϊκές ομάδες προς τις εξωτερικές και έτσι τα αποτελέσματά της έχουν μεγαλύτερη διάρκεια από αυτά της συμβατικής γυμναστικής. Ωστόσο, δεν πρόκειται μόνο για απλές ασκήσεις αλλά για μια ακολουθία απόλυτα ελεγχόμενων κινήσεων, οι οποίες επιδρούν τόσο στο σώμα, όσο και στο μυαλό.
Η ιδιαιτερότητα της μεθόδου βασίζεται στη συμβολή του νου, ώστε η καθεμία άσκηση να πραγματοποιηθεί σωστά. Ο ασκούμενος θα πρέπει να βρίσκεται σε κατάσταση απόλυτης ηρεμίας, όχι μόνο για την επιτυχία της μεθόδου αλλά και για την αποφυγή τραυματισμών, οι οποίοι βεβαίως αποτρέπονται χάρη στην παρουσία των εξειδικευμένων εκπαιδευτών.
Το σύνολο του προγράμματος Pilates προϋποθέτει τη συμβολή της κοιλιάς, της μέσης και των γλουτών για τη στήριξη του υπόλοιπου σώματος. Για το λόγο αυτό τα συγκεκριμένα σημεία ασκούνται πρώτα και σε μεγαλύτερο βαθμό. Πέρα από τις ασκήσεις, αυτό που μαθαίνει όποιος ασχολείται με τη μέθοδο είναι να αναπνέει σωστά, να ελέγχει τους διαφορετικούς μηχανισμούς του σώματος και να ισορροπεί.
Έμφαση δίνεται στην κοιλιακή χώρα, που αποτελεί το κέντρο για δυνατό και λειτουργικό σώμα. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της σωστής αναπνοής, που είναι ζωτικής σημασίας για την ενέργεια του σώματος και αποτελεί τον πυρήνα και το κέντρο των ασκήσεων. H βασική αρχή, και θεωρητικό υπόβαθρο της μεθόδου είναι ο έλεγχος και η σταθερότητα του κέντρου του σώματος (κοιλιακή χώρα).
H κοιλιά βρίσκεται στο κέντρο του σώματός και είναι η πηγή της κινητικής ενέργειας. O έλεγχός της ξεκινά βαθιά, από τους εσωτερικούς μύες, που εφάπτονται της σπονδυλικής στήλης. Γνωρίζοντας που κατοικεί η δύναμή της, μαθαίνετε πως να την ενεργοποιείτε και να την ελέγχετε, αναπνέοντας σωστά.
Oι ασκήσεις έχουν ως κύριο άξονα το κέντρο του σώματος τους κοιλιακούς μύες και βασίζονται σε δέκα άξιες: Xαλάρωση, Συγκέντρωση, Αναπνοή, Ευθυγράμμιση, Συνειδητοποίηση του κέντρου, Έλεγχος, Ακρίβεια, Συνεχής Κυκλική ροή των κινήσεων, Αντοχή. O συνδυασμός αυτών των βασικών άξιων συνυπάρχει και ρέει μέσα σε κάθε κίνηση, τη στιγμή που πραγματοποιεί η κάθε άσκηση.
H σωστή αναπνοή/εκπνοή είναι αναπόσπαστο κομμάτι στην εκτέλεση όλων των ασκήσεων. Οι ασκήσεις και τα μαθήματα γίνονται ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες αλλά και ικανότητες του κάθε σώματος.
Αποτελέσματα της μεθόδου Pilates
Στόχος των ασκήσεων είναι η σωστή ευθυγράμμιση του σώματος, η ισορροπία στην κίνηση, η σύσφιξη και το λεπτότερο σώμα, η ενδυνάμωση της κοιλιακής χώρας, της πλάτης και των μηρών, η ελαστικότητα της σπονδυλικής στήλης και η απαλλαγή από πόνους και ενοχλήσεις, ενώ επιτυγχάνεται βελτίωση της λειτουργίας των πνευμόνων και της κυκλοφορίας του αίματος.
O σχεδιασμός των ασκήσεων βασίστηκε σε πολλές εναλλαγές, με λίγες επαναλήψεις, έτσι ώστε να τονώνονται οι μύες, χωρίς να διογκώνονται, ν' αναπτύσσεται η ελαστικότητα και η δύναμη, ενώ ταυτόχρονα, το σώμα αποκτά μια πρωτόγνωρη ισορροπία, χάρη και αρμονία.
Η ακρίβεια, η συγκέντρωση και η προσωπική ενασχόληση του γυμναστή με τον ασκούμενο, καταλήγουν στην πλήρη ευθυγράμμιση του σώματος, λόγω της μεγάλης ακρίβειας, που υπάρχει στην άσκηση. Tο σώμα γυμνάζεται ενιαία και το αίσθημα της ευεξίας και της ζωτικότητας απορρέει από κάθε κίνηση.
H εσωτερική δύναμη αφυπνίζεται με απώτερο σκοπό, να επιτευχθεί ο πλήρης έλεγχος και συγχρονισμός του σώματος, χωρίς πίεση και κόπωση.Οι μύες είναι το κλειδί για τη στάση του σώματος και οικοδομώντας τη δύναμη που προέρχεται από το κέντρο, ενεργοποιούνται η σπονδυλική στήλη, ο κορμός σταθεροποιείται, με αποτέλεσμα το σώμα να επαναπροσδιορίζει μόνο του, τη σωστή στάση και κίνηση.
Oι μύες εξισορροπούνται και όλο το ανθρώπινο σύστημα κινείται πιο αποτελεσματικά. Η μέθοδος Pilates αποτελεί ένα σύστημα από φυσικές ασκήσεις, που έχει σαν αποτέλεσμα ένα σώμα λεπτότερο, δυνατότερο, πιο υγιές και ελαστικό, χωρίς πόνους, μέσω της εναρμόνισης νου και σώματος. Ενσωματώνει στοιχεία από διάφορες φιλοσοφίες που υποστηρίζουν τη σωματική υγεία και τη μακροζωία, επαναπροσδιορίζοντας τη σχέση του ατόμου με την άσκηση και την καλή φυσική κατάσταση.
Είναι η άσκηση που συνδυάζει τη μυϊκή δύναμη και την ελαστικότητα ταυτόχρονα, ισομερώς σ’ όλο το σώμα. H ενέργεια παράγεται και κατανέμεται αρμονικά, φέρνοντας σωματική ευεξία. Ενεργοποιεί το μυαλό και αναπτερώνει το πνεύμα. Η μέθοδος Pilates απευθύνεται σε όλους.
Ενδείκνυται για όλες τις ηλικίες, άντρες και γυναίκες, ακόμα κι αν δεν έχουν γυμναστεί ποτέ, που θέλουν να βρίσκονται σε καλή φυσική κατάσταση. Καθώς πρόκειται για μέθοδο ασφαλή και ήπια, απευθύνεται και σε ειδικές ομάδες ανθρώπων (εγκύους, υπερήλικες, παιδιά), που μέσω αποκλειστικών και προσαρμόσιμων ανά ομάδα ασκήσεων, μπορούν να βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση.
Συστήνεται ανεπιφύλακτα σε άτομα που διανύουν μετεγχειρητική περίοδο, έχουν υποστεί μυοσκελετικούς τραυματισμούς, άτομα με οστεοπόρωση, πόνους στον αυχένα, τη μέση ή τα γόνατα καθώς και σε γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της λοχίας.