Παιδικός καρκινικός πόνος
Το παιδί σας μπορεί να νιώθει πόνο για πολλούς διαφορετικούς λόγους. Ο πόνος μπορεί να προκαλείται από τον ίδιο τον καρκίνο ή ως αποτέλεσμα της θεραπείας, όπως λόγω μιας εγχείρησης για την αφαίρεση κάποιου όγκου ή λόγω των παρενεργειών της χημειοθεραπείας. Μερικές φορές οι άνθρωποι με καρκίνο νίωθουν πόνο που δεν σχετίζεται με την ασθένειά τους, όπως ενδεχομένως πονοκέφαλο ή πονόδοντο.
- Δεν νιώθουν πόνο όλα τα παιδιά με καρκίνο. Κι αυτά που έχουν, δεν το βιώνουν κάθε ώρα της ημέρας.
- Ιατρικές και άλλες θεραπείες μπορούν σχεδόν πάντα να ανακουφίσουν τον προκαλούμενο από καρκίνο πόνο.
- Η ανακούφιση του πόνου, όχι μόνο θα βοηθήσει το παιδί σας να νιώσει καλύτερα, αλλά πιθανόν να βελτιώσει επίσης τον ύπνο και την όρεξή του.
- Οι γονείς συχνά νιώθουν ανήμποροι μπροστά στον πόνο του παιδιού τους. Η αντίδραση αυτή είναι απόλυτα φυσιολογική. Το να γνωρίζεις τι να περιμένεις και πώς να συμβάλλεις στην ανακούφιση του πόνου είναι ιδιαίτερα βοηθητικό.
Συζητήστε με τον γιατρό και την θεραπευτική ομάδα του παιδιού σας για το αν πρόκειται να επέλθουν πόνοι, τι είδους θεραπεία θα μπορούσε να λάβει γι’ αυτό ή πώς να δράσετε εσείς οι ίδιοι αν νιώσει απροσδόκητα πόνο.
Πως διαχειρίζεται ο πόνος;
Ο καλύτερος τρόπος ανακούφισης από τον πόνο είναι να θεραπευτεί η αιτία του. Εάν για παράδειγμα ένας όγκος προκαλεί πόνους, ο γιατρός μπορεί να αποφασίσει την αφαίρεσή του ή να μειώσει το μέγεθός του μέσω χειρουργικής επέμβασης, ακτινοβολιών ή χημειοθεραπείας. Άλλες μέθοδοι για έλεγχο ή ανακούφιση του πόνου περιλαμβάνουν χρήση των παρακάτω:
- Απευθείας πίεση ή ζεστές ( ή κρύες) κομπρέσες.
- Φαρμακευτικά σκευάσματα για τον πόνο.
- Φυσιοθεραπεία (ο επαγγελματίας υγείας θεραπεύει τον πόνο σε μύες, νεύρα, συνδέσμους και οστά μέσω της άσκησης, του ηλεκτρικού ερεθισμού, της υδροθεραπείας, της χρήσης μασάζ καθώς και θερμικών, κρύων και ηλεκτρικών συσκευών).
- Χαλάρωση.
- Διάσπαση της προσοχής (στρέφοντας την προσοχή του παιδιού σε κάτι άλλο πέραν του πόνου).
- Φαντασιακά (χρησιμοποιώντας τη φαντασία του, το παιδί θα κατασκευάσει νοητικές εικόνες ή καταστάσεις). Τα περισσότερα αντικαρκινικά κέντρα διαθέτουν μία ψυχοκοινωνική ομάδα που μπορεί να σας βοηθήσει να μάθετε, εσείς ή το παιδί σας, τις τεχνικές της χαλάρωσης, της διάσπασης της προσοχής και των φαντασιακών κατασκευών.
- Μπλοκάρισμα των νεύρων ( μία μέθοδος κατά την οποία εκχύνεται φάρμακο εντός ή γύρω από το νεύρο, ώστε να μουδιάσουν ή να νεκρωθούν οι νευρικές ίνες).
Αποτρέποντας τον πόνο από την αρχή, ακολουθείτε τον καλύτερο δρόμο για να τον ελέγξετε. Μια τέτοια τακτική μπορεί επίσης να σημαίνει ότι το παιδί σας θα χρειάζεται μικρότερη δόση του ενδεδειγμένου φαρμάκου από αυτήν που ενδεχομένως θα λάμβανε εάν άφηνε τον πόνο να χειροτερέψει.
Διαφορετικά φάρμακα αντιμετώπισης του πόνου έχουν και διαφορετικούς χρόνους δράσης, που κυμαίνονται από λίγα λεπτά έως και μερικές ώρες. Εάν το παιδί σας περιμένει πάρα πολύ για να πάρει κάποιο φάρμακο, ίσως ο πόνος να χειροτερέψει προτού αρχίσει η ανακουφιστική δράση του φαρμάκου.
Για τη θεραπεία του πόνου, ο γιατρός αρχικά μπορεί να ξεκινήσει acetaminophen. Εάν ο πόνος επιδεινωθεί, μπορούν να του χορηγηθούν ισχυρότερα φάρμακα, τα οποία συνταγογραφεί ο γιατρός σας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οπιοειδή (γνωστά από πολλούς και ως ναρκωτικά) συνταγογραφούνται επίσης. Τα ναρκωτικά είναι τα ισχυρότερα παυσίπονα, διαθέσιμα προς χρήση.
Οι έρευνες δείχνουν πως λήψη ναρκωτικών για ανακούφιση του πόνου από τον καρκίνο, δεν θα κάνει το παιδί εξαρτημένο ναρκομανή. Όταν το παιδί σας λαμβάνει οπιοειδή συνεννοηθείτε με τον γιατρό ή το νοσηλευτικό προσωπικό προκειμένου να λάβει ένα οποιοδήποτε άλλο φαρμακευτικό σκεύασμα.
Συνεργαστείτε στενά με την ομάδα που παρακολουθεί το παιδί σας για να μοιραστείτε χρήσιμες πληροφορίες που αφορούν στο παιδί. Εάν για παράδειγμα γνωρίζετε πως το παιδί σας φοβάται τις βελόνες, μπορείτε να ρωτήσετε τον γιατρό εάν υπάρχει λήψη του ίδιου φαρμάκου και δια στόματος. Σε μεγαλύτερα ηλικιακά παιδιά και ενήλικες, ο γιατρός μπορεί επίσης να προτείνει τη χορήγηση μίας αυτοδιαχειριζόμενης αντλίας ναρκωτικού.
Στη μέθοδο αυτή χρησιμοποιείται μία φορητή προγραμματισμένη αντλία η οποία περιέχει παυσίπονο και είναι συνδεδεμένη είτε σε βελόνα που είναι τοποθετημένη σε κάποια φλέβα, είτε στον κεντρικό φλεβικό καθετήρα. Όταν χρειαστεί ανακούφιση από τον πόνο, το παιδί πιέζει ένα κουμπί και η αντλία εκχύνει ορισμένη ποσότητα φαρμάκου μέσα στη φλέβα.
Οι αντλίες αυτές είιναι προγραμματισμένες να παρέχουν συγκεκριμένες δόσεις φαρμάκου έπειτα από συγκεκριμένα μεσοδιαστήματα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ακόμη κι αν το παιδί πατήσει το κουμπί περισσότερες από μία φορές, δε θα λάβει μεγαλύτερη δόση φαρμάκου από αυτή που ήταν προγραμματισμένη.
Πως θα ξέρω πόσο πονά το παιδί μου;
Η θεραπεία του παιδικού πόνου απαιτεί τόσο κατανόηση του συγκεκριμένου παιδιού, όσο και της ηλικίας του. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδεχομένως να χρειαστεί να μιλήσετε εκ μέρους του παιδιού σας, ειδικά αν πρόκειται για παιδί μικρότερο των τεσσάρων ετών. Όσον αφορά σε νήπια και πολύ μικρά παιδιά, μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα βοηθητικό το να παρατηρείτε στενά τις εκφράσεις του παιδιού και το να ακούτε προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίο κλαίει.
Λάβετε υπ’ όψιν σας τυχόν αλλαγές στη συμπεριφορά του, όπως θλίψη, απομόνωση, μειωμένη δραστηριότητα. Οι αλλαγές αυτές ίσως και να σημαίνουν πως το παιδί σας πονά. Κάποιες φορές τα παιδιά μπορεί να πονάνε, αλλά να μην είναι σε θέση να σας μιλήσουν για τον πόνο που βιώνουν. Ίσως και να το φοβούνται.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να ρωτήσετε οι ίδιοι το παιδί σας αν πονά. Μιλήστε μαζί του για το που ακριβώς είναι αυτός ο πόνος και πόσο έντονος. Χρησιμοποιείστε λεξούλες που το παιδί σας γνωρίζει, όπως «βαβα» κλπ.
Ένας καλός τρόπος για να ορίσετε την ένταση του πόνου, είναι το να κάνετε χρήση μίας κλίμακας πόνου. Μια συχνά χρησιμοποιούμενη κλίμακα πόνου είναι η Wong-Baker Faces Pain Rating Scale, η οποία απευθύνεται σε παιδιά έως τριών ετών. Στην κλίμακα αυτή το κάθε πρόσωπο παρουσιάζει και ένα επίπεδο πόνου, κυμαινόμενη μεταξύ ενός προσωπου που φαίνεται χαρούμενο επειδή δεν έχει καθόλου πόνο και ενός προσώπου που φαίνεται λυπημένο επειδή έχει λίγο ή πολύ πόνο.
Το πρόσωπο «0» είναι πολύ χαρούμενο γιατί δεν νιώθει καθόλου πόνο. Το πρόσωπο «1» πονάει μόνο λίγο. Το πρόσωπο «2» πονάει λίγο περισσότερο. Το πρόσωπο «3» λίγο ακόμα. Το πρόσωπο «4» πονάει πάρα πολύ, αλλά το πρόσωπο «5» πονάει όσο πιο πολύ μπορεί κανείς να φανταστεί ( και δεν είναι απαραίτητο να εκφράζεται με κλάμα).
Ζητήστε από το παιδί σας να διαλέξει εκείνο το πρόσωπο που περιγράφει καλύτερα το πώς νιώθει. Δείξτε το νούμερο που βρίσκεται κάτω από το επιλεγμένο πρόσωπο στον γιατρό ή στον/στη νοσοκόμο του παιδιού σας.
Και αν ο πόνος δεν ελέγχεται;
O πόνος λόγω του καρκίνου μπορεί σχεδόν πάντα να ανακουφιστεί ή να ελαχιστοποιηθεί σε εξαιρετικό βαθμό, αλλά κανένας γιατρός δεν μπορεί να είναι γνώστης όλων των ιατρικών προβλημάτων που ανακύπτουν. Σε περίπτωση λοιπόν που δεν μπορέσει να ελέγξει τον πόνο, ζητήστε να επισκεφθείτε κάποιον γιατρό ειδικευμένο στον πόνο. Οι γιατροί αυτοί μπορεί να είναι ογκολόγοι, αναισθησιολόγοι, νευροχειρούργοι, άλλοι γιατροί, νοσηλευτές, φαρμακοποιοί. Μία ομάδα ελέγχου του πόνου μπορεί επίσης να περιλαμβάνει ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς.
