Λέμφωμα Non Hodgkin
Τι είναι το Λέμφωμα Non Hodgkin;
Το Λέμφωμα είναι ένας γενικός όρος για τους καρκίνους που αναπτύσσονται στο λεμφικό σύστημα. Αποτελούν περίπου το 4% όλων των καρκίνων που εμφανίζονται σήμερα στις Η.Π.Α. Ο συνηθέστερος τύπος λεμφώματος ονομάζεται νόσος Hodgkin. Όλα τα άλλα λεμφώματα ανήκουν στην ίδια κατηγορία και ονομάζονται μη Hodgkin λεμφώματα.
Το λεμφικό σύστημα είναι μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος του σώματος. Έργο του είναι να βοηθά στην αντιμετώπιση ασθενειών και λοιμώξεων. Το λεμφικό σύστημα περιλαμβάνει ένα δίκτυο από λεπτούς σωλήνες που διακλαδίζονται, όπως τα αιμοφόρα αγγεία, στους ιστούς σε όλο το σώμα.
Τα λεμφικά αγγεία μεταφέρουν λέμφο, ένα άχρωμο υγρό που μοιάζει με νερό, το οποίο περιλαμβάνει κύτταρα που καταπολεμούν τις λοιμώξεις, τα οποία ονομάζονται λεμφοκύττυρα.
Κατά μήκος αυτού του δικτύου αγγείων υπάρχουν μικρά όργανα σε σχήμα φασολιού τα οποία ονομάζονται λεμφογάγγλια. Συγκεντρώσεις λεμφογαγγλίων υπάρχουν στις μασχάλες, στη βουβωνική χώρα, στην κοιλιά, στο λαιμό, στο στήθος και στο στομάχι.
Άλλα μέρη του λεμφικού συστήματος είναι ο σπλήνας, ο θύμος αδένας, οι αμυγδαλές και ο μυελός των οστών. Λεμφικός ιστός βρίσκεται και σε άλλα μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του στομαχιού, των εντέρων και του δέρματος.
Όπως όλα τα είδη του καρκίνου, τα λεμφώματα είναι ασθένειες των κυττάρων του σώματος. Τα υγιή κύτταρα αναπτύσσονται, διαιρούνται και αντικαθίστανται μεταξύ τους σε μια καθορισμένη σειρά. Αυτή η διαδικασία διατηρεί το σώμα σε καλή κατάσταση.
Στα μη Hodgkin λεμφώματα, τα κύτταρα του λεμφικού συστήματος αναπτύσσονται μη φυσιολογικά. Διαιρούνται πολύ γρήγορα και πολλαπλασιάζονται χωρίς σειρά και έλεγχο. Σχηματίζεται αρκετός ιστός και αρχίζουν να αναπτύσσονται όγκοι. Τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να εξαπλωθούν και σε άλλα όργανα.
Ποια είναι τα συμπτώματα του Λεμφώματος Non Hodgkin;
Το συνηθέστερο σύμπτωμα των μη Hodgkin λεμφωμάτων είναι μια διόγκωση χωρίς πόνο στους λεμφαδένες στο λαιμό, τις μασχάλες ή τη βουβωνική χώρα. Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν πυρετούς, νυχτερινούς ιδρώτες, αίσθημα κόπωσης, απώλεια βάρους, κνησμό και ερυθρά στίγματα στο δέρμα. Μερικές φορές εμφανίζεται ναυτία, τάση για έμετο ή στομαχικός πόνος.
Καθώς εξελίσσεται η ασθένεια, το σώμα εμφανίζεται λιγότερο ικανό να καταπολεμήσει τις διάφορες λοιμώξεις. Αυτά τα συμπτώματα δεν είναι σίγουρα σημάδια καρκίνου. Μπορούν επίσης να προκληθούν από συνήθεις αρρώστιες, όπως τη γρίπη.
Όμως είναι αναγκαίο να δει κανείς ένα γιατρό, αν τα συμπτώματα διαρκέσουν για περισσότερο από δύο εβδομάδες. Όλες οι ασθένειες πρέπει να διαγιγνώσκονται και να αντιμετωπίζονται όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Ποια είναι η διάγνωση του Λεμφώματος Non Hodgkin;
Ο γιατρός συντάσσει για το ιατρικό ιστορικό του ασθενή και κάνει μια εξονυχιστική φυσική εξέταση. Ο μόνος σίγουρος τρόπος για να πει κανείς αν πρόκειται για καρκίνο είναι με μια βιοψία. Εξετάζοντας δείγμα από τον ιστό στο μικροσκόπιο ένας παθολογοανατόμος μπορεί να αναγνωρίσει τα καρκινικά κύτταρα και να πει αν πρόκειται για λέμφωμα και αν είναι του είδους που αναπτύσσεται αργά ή γρήγορα.
Υπάρχουν τουλάχιστον 10 είδη μη Hodgkin λεμφωμάτων. Συχνά κατατάσσονται σύμφωνα με το πόσο γρήγορα αναπτύσσονται σε χαμηλού βαθμού κακοήθειας (αργή ανάπτυξη), μεσαίου βαθμού και υψηλού βαθμού κακοήθειας (γρήγορη ανάπτυξη).
Όταν διαγιγνώσκεται λέμφωμα, ο γιατρός χρειάζεται να ξέρει το είδος και το στάδιο ή την εξάπλωση της ασθένειας.
Αυτές οι πληροφορίες είναι πολύ σημαντικές για το σχεδιασμό της θεραπευτικής αγωγής. Το στάδιο δείχνει έως πού έχει εξαπλωθεί η ασθένεια και πόσος ιστός έχει προσβληθεί. Ο γιατρός ελέγχει:
- Τον αριθμό και τη θέση προσβεβλημένων λεμφαδένων.
- Αν οι προσβεβλημένοι λεμφαδένες είναι από πάνω, από κάτω ή και από τις δύο πλευρές του διαφράγματος (ο λεπτός μυς κάτω από τους πνεύμονες και την καρδιά που διαχωρίζει το στήθος από την κοιλιά) και
- Αν η ασθένεια έχει εξαπλωθεί στο μυελό των οστών ή σε όργανα εκτός του λεμφικού συστήματος, όπως το ήπαρ.
Έπειτα, ο γιατρός συνήθως ζητά εξετάσεις αίματος και ακτινογραφίες θώρακος, οστών, ήπατος και σπληνός. Άλλες ειδικές εξετάσεις περιλαμβάνουν συμπληρωματικές βιοψίες των λεμφαδένων, του μυελού των οστών και άλλων σημείων. Οι περισσότεροι ασθενείς κάνουν λεμφαγγειογραφίες, δηλαδή ακτινογραφίες του λεμφικού συστήματος χρησιμοποιώντας μια ειδική χρωστική ουσία που κάνει ορατούς τους λεμφαδένες και τα αγγεία.
Ο γιατρός μπορεί επίσης να ζητήσει να γίνει αξονική τομογραφία. Η αξονική τομογραφία είναι μια σειρά ακτινογραφιών που συνθέτει ένας υπολογιστής σχηματίζοντας εικόνες διάφορων μερών του σώματος. Μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί ένα υπερηχογράφημα. Αυτή η εξέταση δημιουργεί εικόνες από εσωτερικά όργανα χρησιμοποιώντας υψηλής συχνότητας ηχητικά κύματα.
Ποια είναι η θεραπευτική μέθοσος για το Λέμφωμα Non Hodgkin;
Το σχέδιο θεραπείας των μη Hodgkin λεμφωμάτων μπορεί να είναι πολύπλοκο. Πριν αρχίσει η θεραπεία, ο ασθενής μπορεί να θελήσει τη γνώμη ενός δεύτερου γιατρού σχετικά με τη διάγνωση και το σχέδιο θεραπείας.
Ο οικογενειακός γιατρός του ασθενή μπορεί να συστήσει ένα γιατρό ειδικευμένο στα λεμφώματα. Επίσης οι ασθενείς μπορούν να πάρουν τα ονόματα των ειδικευμένων γιατρών από τον τοπικό ιατρικό σύλλογο, ένα κοντινό νοσοκομείο, ή μια Ιατρική Σχολή.
Μέθοδοι θεραπείας
Ο σχεδιασμός της θεραπείας λαμβάνει υπόψη το είδος του λεμφώματος, το στάδιο της ασθένειας, αν είναι πιθανό να αναπτυχθεί αργά ή γρήγορα, καθώς και τη γενική υγεία και ηλικία του ασθενή. Για λεμφώματα χαμηλού βαθμού κακοήθειας, τα οποία συνήθως αναπτύσσονται πολύ αργά και προκαλούν λίγα συμπτώματα, ο γιατρός μπορεί να αποφασίσει να περιμένει, μέχρι η ασθένεια να δείξει σημάδια εξάπλωσης πριν την έναρξη της θεραπείας. Η θεραπεία για τα μεσαίου ή υψηλού βαθμού κακοήθειας λεμφώματα συνήθως περιλαμβάνει χημειοθεραπεία με ή χωρίς ακτινοθεραπεία. Επίσης μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση ενός μεγάλου όγκου.
Η χημειοθεραπεία είναι η χρήση φαρμάκων για να σκοτωθούν τα καρκινικά κύτταρα. Η χημειοθεραπεία για τα μη Hodgkin λεμφώματα συνήθως είναι ένας συνδυασμός από διάφορα φάρμακα. Μερικά φάρμακα δίνονται από το στόμα, άλλα δίνονται με τη μορφή ένεσης σε μια φλέβα ή ένα μυ. Τα φάρμακα ταξιδεύουν μέσω της κυκλοφορίας του αίματος σχεδόν σε όλα τα μέρη του σώματος. Η χημειοθεραπεία δίνεται συνήθως σε κύκλους μια θεραπευτική περίοδος ακολουθείται από μια περίοδο ξεκούρασης, μετά μια ακόμα θεραπευτική περίοδος κ.ο.κ.
Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί ακτινοβολία υψηλής ενέργειας για να πλήξει τα καρκινικά κύτταρα και να σταματήσει την ανάπτυξή τους. Η ακτινοθεραπεία, γενικά, γίνεται στα εξωτερικά ιατρεία ενός νοσοκομείου ή μιας κλινικής. Πιο συχνά, οι ασθενείς κάνουν ακτινοθεραπεία 5 μέρες την εβδομάδα για 5 ή 6 εβδομάδες.
Παρενέργειες της θεραπείας
Οι μέθοδοι που εφαρμόζονται για να αντιμετωπιστούν τα λεμφώματα είναι πολύ ισχυρές. Αυτός είναι ο λόγος που η θεραπεία συχνά προκαλεί παρενέργειες. Ευτυχώς, οι περισσότερες παρενέργειες είναι προσωρινές.
Οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας εξαρτώνται από τα φάρμακα που δίνονται και από την ιδιαίτερη ανταπόκριση του κάθε ασθενή. Η χημειοθεραπεία συνήθως επηρεάζει τα γρήγορα αναπτυσσόμενα κύτταρα, όπως τα κύτταρα του σώματος που καταπολεμούν τις λοιμώξεις και τα κύτταρα που επενδύουν τον πεπτικό σωλήνα.
Ως αποτέλεσμα οι ασθενείς είναι δυνατόν να έχουν παρενέργειες, όπως χαμηλότερη αντίσταση στις λοιμώξεις, ανορεξία, ναυτία, εμέτους και στοματίτιδα. Μπορεί επίσης να χάσουν τα μαλλιά τους. Αυτές σι παρενέργειες συνήθως σταματούν μετά το τέλος της χημειοθεραπείας.
Κατά η διάρκεια της ακτινοθεραπείας, οι ασθενείς μπορεί να παρατηρήσουν έναν αριθμό παρενεργειών. Μπορεί να νιώθουν ασυνήθιστα κουρασμένοι, όσο η θεραπεία προχωρά. Για το λόγο αυτό η ξεκούραση είναι αναγκαία. Δερματικές αντιδράσεις (ερυθρότητα ή ξηρότητα) στην περιοχή που ακτινοβολείται είναι επίσης συνηθισμένες. Οι ασθενείς θα πρέπει να είναι προσεκτικοί με την περιοχή του δέρματος που ακτινοβολείται.
Γαλακτώματα και κρέμες δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται χωρίς τη συμβουλή γιατρού. Όταν ακτινοβολείται η περιοχή του στήθους και του λαιμού, οι ασθενείς πιθανόν να έχουν ξηρό, ερεθισμένο λαιμό και δυσκολία στην κατάποση. Μερικές φορές έχουν αναπνευστικές δυσκολίες ή ξηρό βήχα. Η ακτινοθεραπεία στην περιοχή της κοιλιάς μπορεί να προκαλέσει ναυτία, εμετούς ή διάρροια. Μερικοί ασθενείς μπορεί να έχουν ενοχλήσεις ή μούδιασμα στα χέρια, τα πόδια και τη μέση. Αυτές οι παρενέργειες σταδιακά εξαφανίζονται, όταν τελειώσει η θεραπεία.
Η ανορεξία μπορεί να είναι ένα πρόβλημα για τους ασθενείς που δέχονται χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία. Οι ερευνητές παρατηρούν πως οι ασθενείς που τρώνε καλά είναι πιο ικανοί να αντέξουν τις παρενέργειες της θεραπείας τους. Έτσι, η σωστή διατροφή είναι σημαντική. Το να τρώει κανείς καλά σημαίνει ότι παίρνει αρκετές θερμίδες, για να ανταπεξέλθει στην απώλεια βάρους και ότι έχει αρκετές πρωτεΐνες στη δίαιτά του για να αναδομεί τους ιστούς του σώματός του. Πολλοί ασθενείς βρίσκουν πως είναι ευκολότερο να τηρούν αρκετά μικρά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, παρά να έχουν τρία μεγάλα γεύματα.
Οι παρενέργειες κατά τη διάρκεια της θεραπείας του καρκίνου ποικίλουν από άτομο σε άτομο. Μπορεί να είναι διαφορετικές από τη μια θεραπεία έως την επόμενη. Οι γιατροί προσπαθούν να σχεδιάσουν τη θεραπεία έτσι ώστε να ελαχιστοποιούνται πιθανά προβλήματα. Γιατροί, νοσοκόμες και διαιτολόγοι μπορούν να εξηγήσουν τις παρενέργειες της θεραπείας του καρκίνου και να προτείνουν τους τρόπους αντιμετώπισής τους.
Η ακόλουθη φροντίδα
Οι τακτικές εξετάσεις μετά τη θεραπεία είναι πολύ σημαντικές για οποιονδήποτε είχε μη Hodgkin λέμφωμα. Οι περισσότερες υποτροπές γίνονται τα πρώτα 2 χρόνια μετά τη θεραπεία. Γενικά οι έλεγχοι περιλαμβάνουν μια προσεκτική φυσική εξέταση, ακτινογραφίες, εξετάσεις αίματος και άλλες εργαστηριακές εξετάσεις.
Οι ασθενείς πρέπει να ακολουθούν τις ιατρικές συμβουλές για τους ελέγχους και τη φροντίδα της υγείας τους. Οι τακτικοί έλεγχοι επιτρέπουν γενικά τον εντοπισμό και την άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων που ενδέχεται να προκύψουν.
Προσαρμογή στα νέα δεδομένα
Όταν οι άνθρωποι έχουν καρκίνο, η ζωή γι’ αυτούς και τους ανθρώπους που τους νοιάζονται μπορεί ν’ αλλάξει. Αυτές τις αλλαγές στην καθημερινή ζωή ίσως είναι δύσκολο να τις χειριστούν. Είναι φυσικό για ένα άτομο με μη Hodgkin λέμφωμα να έχει πολλά διαφορετικά και συχνά συγκεχυμένα αισθήματα.
Είναι στιγμές που οι ασθενείς και τα μέλη της οικογένειάς τους νιώθουν καταπιεσμένοι, θυμωμένοι ή φοβισμένοι. Άλλες στιγμές τα αισθήματα ποικίλουν από ελπίδα σε απόγνωση, θάρρος, φόβο. Οι ασθενείς συνήθως είναι πιο ικανοί να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματά τους, όταν μπορούν να «μιλούν» ανοιχτά για την αρρώστια και για ό,τι νιώθουν με μέλη της οικογένειας και τους φίλους τους.
Οι έγνοιες για το μέλλον — όπως και για τις ιατρικές εξετάσεις, τις θεραπείες, τη διαμονή στο νοσοκομείο και το κόστος της θεραπείας — είναι συνηθισμένες. Μιλώντας στους γιατρούς, τις νοσοκόμες και τα άλλα μέλη της θεραπευτικής ομάδας μπορεί κανείς να βοηθηθεί στην απομάκρυνση του φόβου και της σύγχυσης. Οι ασθενείς παίρνουν ενεργό μέρος στις αποφάσεις σχετικά με την ιατρική τους φροντίδα εκφράζοντας απορίες για τη θεραπεία τους.
Οι ασθενείς και τα μέλη της οικογένειας συχνά βρίσκουν ωφέλιμο να σημειώνουν τις απορίες τους, όπως τις σκέφτονται, για το γιατρό. Το να κρατούν σημειώσεις κατά τη διάρκεια ης ιατρικής επίσκεψης βοηθά επίσης να θυμούνται ό,τι ειπώθηκε. Θα πρέπει να ζητούν από το γιατρό να τους εξηγεί ό,τι δεν είναι κατανοητό.
Οι ασθενείς έχουν πολλές σημαντικές ερωτήσεις να κάνουν σχετικά με την ασθένειά τους και ο γιατρός τους είναι το καταλληλότερο άτομο για να τις απαντήσει. Οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν να μάθουν το είδος του λεμφώματος που έχουν, πώς μπορεί να θεραπευτεί η ασθένεια, και πόσο επιτυχημένη μπορεί να είναι η θεραπεία. Οι παρακάτω είναι μερικές από τις ερωτήσεις που μπορεί να θέσει κάποιος στο γιατρό:
- Ποιες είναι οι επιλογές της θεραπείας μου;
- Ποια είναι τα αναμενόμενα οφέλη της θεραπείας;
- Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και οι πιθανές παρενέργειες της θεραπείας;
- Θα πρέπει να αλλάξω τις φυσιολογικές μου δραστηριότητες;
- Μπορώ να συνεχίσω να δουλεύω κατά τη διάρκεια της θεραπείας;
- Πόσο συχνά θα χρειάζομαι επανελέγχους;
Ο γιατρός είναι το κατάλληλο άτομο για να δώσει συμβουλές σχετικά με την εργασία ή άλλες δραστηριότητες. Πολλοί ασθενείς βρίσκουν ότι βοηθά να μιλούν με άλλους που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα. Αυτού του είδους η βοήθεια είναι διαθέσιμη μέσω των ομάδων στήριξης καρκινοπαθών. Η επικοινωνία με μια κοινωνική λειτουργό ή με έναν ιερέα μπορεί επίσης να προσφέρει συναισθηματική στήριξη. Η συνέχιση της ζωής με οποιαδήποτε σοβαρή ασθένεια μπορεί να είναι δύσκολη, όμως όχι ακατόρθωτη,
Τι επιφυλλάσει το μέλλον
Περισσότερα από 8 εκατομμύρια Αμερικανών έχουν περάσει σήμερα κάποιο είδος καρκίνου. Τριάντα χρόνια πριν λίγοι ασθενείς θεραπεύονταν από ένα μη Hodgkin λέμφωμα. Εξαιτίας εξελίξεων στο συνδυασμό χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας περίπου μισοί από όλους τους ασθενείς με μη Hodgkin λέμφωμα επιζούν. Καθώς οι επιστήμονες βρίσκουν νέες και αποτελεσματικότερες θεραπείες, οι πιθανότητες επιβίωσης συνεχίζουν να αυξάνονται.
Οι γιατροί συχνά μιλούν για «επιβίωση» και ύφεση παρά για θεραπεία. Παρόλο που πολλοί ασθενείς αναρρώνουν τελείως, οι γιατροί χρησιμοποιούν αυτούς τους όρους, γιατί το μη Hodgkin λέμφωμα μπορεί να ξαναεμφανιστεί. Οι ασθενείς φυσιολογικά νοιάζονται για το μέλλον τους και μπορεί να χρησιμοποιήσουν στατιστικές που έχουν διαβάσει ή ακούσει για να υπολογίσουν τις δικές τους πιθανότητες να θεραπευτούν.
Είναι αναγκαίο να υπενθυμιστεί παρ’ όλα αυτά ότι οι στατιστικές περιλαμβάνουν μέσους όρους βασισμένους στις μετρήσεις μεγάλου αριθμού ανθρώπων. Δύο καρκινοπαθείς δε μοιάζουν ποτέ μεταξύ τους. Μόνο ο γιατρός που φροντίζει έναν ασθενή γνωρίζει αρκετά γι’ αυτό το άτομο και είναι σε θέση να συζητήσει την πρόγνωση.