Καρκίνος Οστών
Τι είναι ο καρκίνος των οστών;
Τα 206 οστά του σώματός μας, εξυπηρετούν διάφορους σκοπούς. Στηρίζουν και προστατεύουν εσωτερικά όργανα (όπως για παράδειγμα, το κρανίο προστατεύει τον εγκέφαλο και οι πλευρές προστατεύουν τους πνεύμονες). Οι μύες που προσφύονται στα οστά κινούν τα μέλη του σώματος. Ο μυελός των οστών, ο μαλακός, σπογγιώδης ιστός στο εσωτερικό πολλών οστών παράγει και αποθηκεύει κύτταρα του αίματος.
Καρκίνος είναι μια ομάδα ασθενειών. Περισσότερα από 100 διαφορετικά είδη καρκίνου μας είναι γνωστά. Όλα έχουν ένα κοινό γνώρισμα: Τα κύτταρα γίνονται «παθολογικά». Αυτά τα παθολογικά κύτταρα αναπτύσσονται και καταστρέφουν ιστούς του σώματος και μπορούν να εξαπλωθούν και σ’ άλλα μέρη του.
Τα υγιή κύτταρα που συνιστούν τους ανθρώπινους ιστούς αναπτύσσονται, διαιρούνται και αντικαθίστανται με μια φυσική τάξη. Αυτή η διαδικασία κρατά το σώμα σε καλή κατάσταση. Εάν τα κύτταρα χάσουν την ικανότητα να ελέγχουν τη διαίρεσή τους, αυξάνουν ταχέως και χωρίς καμιά τάξη. Σχηματίζουν μεγάλη ποσότητα ιστού. Η μάζα του επιπλέον ιστού λέγεται όγκος.
Οι όγκοι μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις:
- Οι καλοήθεις όγκοι δεν είναι καρκίνος. Δεν εξαπλώνονται σ’ άλλα μέρη του σώματος και σπάνια απειλούν τη ζωή. Οι καλοήθεις όγκοι μπορούν συνήθως ν’ αφαιρεθούν. Αν και οι καλοήθεις όγκοι των οστών μερικές φορές επανεμφανίζονται, μπορούν και πάλι ν’ αφαιρεθούν με επιπρόσθετη εγχείρηση.
- Οι κακοήθεις όγκοι είναι καρκίνος. Μπορούν να καταλάβουν και να καταστρέψουν γειτονικούς υγιείς ιστούς και όργανα. Τα καρκινικά κύτταρα επίσης μπορούν να αποκολληθούν απ τον όγκο και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο ο καρκίνος στα οστά μπορεί να εξαπλωθεί και σ’ άλλα μέρη του σώματος. Αυτή η εξάπλωση λέγεται μετάσταση.
Καρκίνοι που ξεκινούν απ’ τα οστά λέγονται πρωτογενείς καρκίνοι των οστών. Παρουσιάζονται κυρίως στα άνω και κάτω άκρα αλλά μπορούν να εμφανιστούν σ’ οποιοδήποτε οστούν του σώματος. Τα παιδιά και οι νέοι εμφανίζουν πιο συχνά καρκίνο των οστών σε σύγκριση με τους ενήλικες.
Οι πρωτογενείς καρκίνοι των οστών λέγονται σαρκώματα. Υπάρχουν διάφοροι τύποι σαρκωμάτων. Καθένα εμφανίζεται σε διαφορετικό είδος οστίτη ιστού. Τα πιο συνηθισμένα είναι το οστεοσάρκωμα, το σάρκωμα Ewing και το χονδροσάρκωμα.
- Το οστεοσάρκωμα είναι ο συνηθέστερος τύπος καρκίνου των οστών στους νέους. Συνήθως εμφανίζεται σε άτομα 10 – 25 ετών. Οι άνδρες προσβάλλονται πιο συχνά απ’ τις γυναίκες. Το οστεοσάρκωμα ξεκινά συχνά στα άκρα των οστών απ’ όπου παράγεται νέος οστίτης ιστός καθώς μεγαλώνει το νεαρό άτομο. Συνήθως προσβάλει τα μακρά οστά των άνω και κάτω άκρων.
- Το σάρκωμα Ewing συνήθως εμφανίζεται σε άτομα μεταξύ 10 και 25 χρόνων. Πιο συχνά προσβαλλόμενοι θεωρούνται οι έφηβοι. Αυτός ο τύπος καρκίνου σχηματίζεται στο μέσο τμήμα (διάφυση) των μακρών οστών. Συνήθως προσβάλει οστά της λεκάνης, και τα μακρά οστά του μηρού και του βραχίονα. Επίσης εμφανίζεται στις πλευρές.
- Το χονδροσάρκωμα απαντάται κυρίως στους ενήλικες. Αυτό το είδος όγκου σχηματίζεται στους χόνδρους, στον ελαστικό ιστό πλησίον των αρθρώσεων.
- Άλλοι τύποι καρκίνου των οστών είναι τα ινοσαρκώματα, σι γιγαντοκυτταρικοί όγκοι των οστών και τα χονδρώματα. Αυτές οι σπάνιες περιπτώσεις καρκίνου συνήθως προσβάλουν άτομα ηλικίας άνω των 30 ετών.
Οι καρκίνοι που ξεκινούν απ’ τα οστά είναι αρκετά σπάνιοι. Αντίθετα, δεν είναι ασυνήθιστο να εξαπλωθεί καρκίνος από άλλα μέρη του σώματος στα οστά. Όταν συμβεί αυτό, η ασθένεια δεν λέγεται πλέον καρκίνος των οστών. Κάθε τύπος καρκίνου παίρνει το όνομά του απ’ το όργανο ή τον ιστό του σώματος από τον οποίο ξεκίνησε. Η θεραπεία του καρκίνου που έχει εξαπλωθεί στα οστά εξαρτάται από το σημείο στο οποίο πρωτοεμφανίστηκε και απ’ το βαθμό της επέκτασής του.
Οι καρκίνοι που εμφανίζονται στους μυς, στο λιπώδη ιστό, στα νεύρα, αγγεία και σ’ άλλους τύπους συνδετικού και ερειστικού ιστού του σώματος λέγονται σαρκώματα των μαλακών μορίων. Μπορούν να προσβάλουν και παιδιά και ενήλικες.
Λευχαιμία, πολλαπλούν μυέλωμα και λέμφωμα είναι καρκίνοι που προέρχονται από κύτταρα που παράγονται στο μυελό των οστών. Είναι διαφορετικού είδους ασθένειες, και όχι καρκίνοι των οστών.
Ποια είνα τα συμπτώμτα του καρκίνου των οστών;
Τα συμπτώματα του καρκίνου των οστών συνήθως εξελίσσονται αργά. Εξαρτώνται απ’ το είδος, τη θέση και το μέγεθος του όγκου. Ο πόνος είναι το πιο συχνό σύμπτωμα του καρκίνου των οστών. Πολλές φορές ένα σκληρό, ελαφρά ευαίσθητο εξόγκωμα στο οστό μπορεί να ψηλαφηθεί κάτω απ’ το δέρμα.
Κάποτε, ο καρκίνος των οστών παρεμποδίζει τις φυσιολογικές κινήσεις των αρθρώσεων. Ο καρκίνος των οστών μπορεί να προκαλέσει κατάγματα στα οστά.
Τα παραπάνω συμπτώματα δεν είναι σίγουρα σημεία καρκίνου. Μπορεί να προκαλούνται από άλλα, λιγότερο σοβαρά προβλήματα. Μόνο ένας γιατρός μπορεί να διαγνώσει με σιγουριά.
Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου των οστών;
Για να διαγνωσθεί ο καρκίνος των οστών, ο γιατρός κάνει ερωτήσεις σχετικά με το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς και της οικογένειάς του και εκτελεί μια πλήρη φυσική εξέταση. Συνήθως ζητά την διεξαγωγή γενικών εξετάσεων αίματος και ακτινογραφιών. Οι ακτινογραφίες μπορούν να δείξουν η θέση, το μέγεθος και το περίγραμμα ενός όγκου των οστών. Στις ακτίνες-Χ, οι καλοήθεις όγκοι συνήθως μοιάζουν στρογγυλοί και λείοι, με ομαλά όρια. Οι καρκίνοι των οστών συνήθως έχουν παράξενα σχήματα με ασαφή όρια.
Εάν οι ακτίνες - Χ δείξουν έναν πιθανό καρκίνο, τότε μπορούν να γίνουν μερικές απ’ τις ακόλουθες εξετάσεις. Αυτές οι εξετάσεις θα δείξουν εάν ο όγκος έχει ήδη αρχίσει να εξαπλώνεται.
- Σπινθηρογράφημα οστών: περιγράφει το μέγεθος, το σχήμα και τη θέση των παθολογικών περιοχών στα οστά. Ένα μικρό ποσό ραδιενεργού υλικού εισάγεται στην κυκλοφορία και ανιχνεύεται με τη βοήθεια ενός ειδικού οργάνου που ονομάζεται scanner (= ανιχνευτής).
- Αξονική τομογραφία (CT ή CAT scan): είναι μια εξέταση βασιζόμενη στις ακτίνες-Χ η οποία δίδει λεπτομερείς εικόνες εγκάρσιων τομών του σώματος. Οι εικόνες αυτές συντίθενται με τη βοήθεια ηλεκτρ. υπολογιστή.
- Η Μαγνητική Τομογραφία (MRI) επίσης συνθέτει λεπτομερείς εικόνες εγκάρσιων και επιμήκων τομών του σώματος. Η Μαγνητική Τομογραφία χρησιμοποιεί έναν ισχυρότατο μαγνήτη συνδεδεμένο με ηλεκτρ. υπολογιστή.
- Οι αγγειογραφίες είναι ειδικές ακτινογραφίες των αγγείων. Μια χρωστική που ανιχνεύεται με ακτίνες-Χ εισάγεται στην κυκλοφορία του αίματος, οπότε τα αγγεία διαγράφονται λεπτομερέστερα. Η εξέταση αυτή βοηθά και στη μελέτη της διαδικασίας της χειρουργικής επέμβασης.
- Η βιοψία είναι ο μοναδικός σίγουρος τρόπος πιστοποίησης της ύπαρξης καρκίνου. Οι βιοψίες γίνονται καλύτερα σ’ ένα νοσοκομείο όπου βρίσκονται εξειδικευμένοι γιατροί για τη διάγνωση καρκίνου των οστών. Ο γιατρός αφαιρεί ένα δείγμα ιστού απ’ τον όγκο. Ένας παθολογοανατόμος παρατηρεί τον ιστό κάτω απ’ το μικροσκόπιο. Εάν βρεθεί καρκίνος, ο παθολογοανατόμος μπορεί να διαγνώσει τον τύπο του καρκίνου (σαρκώματος) και να κρίνει εάν θα αναπτυχθεί αργά ή γρήγορα.
Εάν τεθεί διάγνωση καρκίνου των οστών, είναι αναγκαίο να γνωρίζει ο γιατρός ακριβώς το σημείο που βρίσκεται και εάν έχει εξαπλωθεί απ’ το αρχικό του σημείο εμφάνισης. Αυτή η πληροφορία είναι πολύ αναγκαία για τον προγραμματισμό της θεραπείας. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων, ακτινογραφιών, τομογραφιών και της βιοψίας χρησιμοποιούνται στη σταδιοποίηση του καρκίνου. Το στάδιο του καρκίνου δείχνει εάν η ασθένεια έχει εξαπλωθεί και την ποσότητα του ιστού που έχει προσβληθεί.
Ποια είναι η θεραπεία του καρκίνου των οστών;
Οι γιατροί συνυπολογίζουν έναν αριθμό παραγόντων για ν’ αποφασίσουν την καλύτερη θεραπεία για τον καρκίνο των οστών. Ανάμεσα σ’ αυτούς είναι ο τύπος, η θέση το μέγεθος και η έκταση του όγκου, όπως επίσης και η ηλικία του ασθενούς και η κατάσταση της υγείας του. Ο γιατρός θα δημιουργήσει ένα σχέδιο θεραπείας που να προσαρμόζεται στις ανάγκες του ασθενούς.
Ποιος είναι ο σχεδιασμός της θεραπείας του καρκίνου των οστών;
Πριν αρχίσει τη θεραπεία του, ο ασθενής μπορεί να θελήσει να δει ένα δεύτερο γιατρό για να αναθεωρήσει τη διάγνωση και το σχέδιο θεραπείας του. Μια δεύτερη γνώμη μπορεί να αργήσει από 1 έως 2 εβδομάδες. Αυτή η μικρή καθυστέρηση δεν θα μειώσει την πιθανότητα επιτυχίας της θεραπείας. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για ν’ αποκτήσετε μια δεύτερη γνώμη:
- Ο γιατρός του ασθενούς μπορεί να προτείνει έναν ειδικό για καρκίνο των οστών ή ειδικό για καρκίνο που εμφανίζεται στα παιδιά.
- Οι ασθενείς μπορούν να πάρουν ονόματα ειδικών ιατρών απ’ τον τοπικό ιατρικό σύλλογο, τα πλησίον νοσοκομεία ή την Ιατρική Σχολή.
Ποιες είναι οι θεραπευτικές μέθοδοι για τον καρκίνο των οστών;
Οι καρκίνοι των οστών θεραπεύονται με χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία και/ή χημειοθεραπεία. Ο γιατρός συχνά χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό θεραπευτικών μεθόδων, ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς.
Ο ασθενής μπορεί να αναφέρεται σε γιατρούς που εξειδικεύονται σε διαφορετικά είδη θεραπείας καρκίνου. Συχνά, οι εξειδικευμένοι γιατροί συνεργάζονται ως μια ομάδα. Η ομάδα μπορεί να περιλαμβάνει έναν χειρουργό, έναν παιδοογκολόγο, και έναν ακτινοθεραπευτή.
Η χειρουργική επέμβαση είναι τμήμα της θεραπείας για τα περισσότερα είδη καρκίνου των οστών. Επειδή η ασθένεια μπορεί να επανεμφανιστεί σε γειτονική θέση, ο χειρουργός αφαιρεί τον όγκο και ένα τμήμα υγιούς οστού και άλλων ιστών γύρω απ’ τον όγκο.
Όταν ο καρκίνος των οστών εμφανίζεται σ’ ένα χέρι ή σ’ ένα πόδι, ο χειρουργός προσπαθεί, όταν είναι δυνατόν, ν’ αφαιρέσει μόνο τον όγκο και μια μικρή περιοχή υγιούς ιστού γύρω απ’ αυτόν. Κάποιες φορές, ο χειρουργός μπορεί να χρησιμοποιήσει μια μεταλλική συσκευή που θ’ αντικαταστήσει το οστό που απομάκρυνε.
Σε μερικά παιδιά, ο χειρουργός μπορεί ν’ αντικαταστήσει το οστό με μια μεταλλική συσκευή που μπορεί ν’ αυξάνει σε μήκος κατά την ανάπτυξη του παιδιού. Αυτή η διαδικασία που σώζει το προσβεβλημένο μέλος θα χρειαστεί επιπρόσθετες επεμβάσεις για να συνεχιστεί η «ανάπτυξη» του τεχνητού οστού.
Κάποτε όμως, όταν ο όγκος είναι μεγάλου μεγέθους, ο ακρωτηριασμός είναι απαραίτητος. Εάν αφαιρεθεί το μέλος μπορεί να γίνει μια προσθετική αποκατάσταση με τεχνητό μέλος. Το τεχνητό μέλος παίρνει τη θέση ενός ποδιού, βραχίονα, παλάμης.
Η χημειοθεραπεία συνίσταται στη χρησιμοποίηση φαρμάκων που θανατώνουν τα καρκινικά κύτταρα. Συχνά ο γιατρός χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό τριών ή περισσοτέρων φαρμάκων.
Η χημειοθεραπεία χορηγείται απ’ το στόμα ή με ένεση σε μυ ή σ’ ένα αιμοφόρο αγγείο. Τα φάρμακα ταξιδεύουν μέσα στο σώμα δια μέσου της αιματικής κυκλοφορίας. Η χημειοθεραπεία χορηγείται σε κύκλους: μια περίοδος θεραπείας ακολουθείται από μια περίοδο ανάρρωσης, έπειτα μια άλλη περίοδος θεραπείας από μια δεύτερη περίοδο ανάρρωσης κ.ο.κ.
Μερικοί ασθενείς δέχονται χημειοθεραπεία σαν ασθενείς εξωτερικών ιατρείων, νοσοκομείων, κλινικών, στα γραφεία των γιατρών τους ή ακόμα και στο σπίτι τους. Ανάλογα με τα φάρμακα τα οποία λαμβάνει όμως ο ασθενής μπορεί να χρειαστεί να μείνει στο νοσοκομείο για μικρό χρονικό διάστημα.
Η χημειοθεραπεία σχεδόν πάντα χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με χειρουργική θεραπεία για τον καρκίνο των οστών. Μερικές φορές η χημειοθεραπεία χρησιμοποιείται για να συρρικνώσει τον όγκο πριν την επέμβαση. Επίσης χρησιμοποιείται σαν συμπληρωματική θεραπεία μετά τη χειρουργική επέμβαση για να καταστρέψει τα καρκινοκύτταρα που μπορεί να παραμένουν στο σώμα και να εμποδίσει την επανεμφάνιση της ασθένειας.
Σε μερικές περιπτώσεις, ο ασθενής μπορεί να λάβει χημειοθεραπεία και πριν και μετά τη χειρουργική επέμβαση. Για μερικούς καρκίνους των οστών, η χημειοθεραπεία συνδυάζεται με ακτινοθεραπεία, Η χημειοθεραπεία μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο καρκίνου των οστών ο οποίος έχει εξαπλωθεί.
Η θεραπεία με ακτινοβολία (ή ακτινοθεραπεία) χρησιμοποιεί ακτίνες υψηλής ενέργειας για να καταστρέψει τα καρκινοκύτταρα και να εμποδίσει την ανάπτυξή τους. Σε μερικές περιπτώσεις η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται στη θέση της χειρουργικής θεραπείας. Αυτή η μορφή αντιμετώπισης μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την καταστροφή καρκινικών κυττάρων που παραμένουν στην χειρουργηθείσα περιοχή.
Ο ασθενής επισκέπτεται το νοσοκομείο ή την κλινική κάθε μέρα για θεραπεία με ακτινοβολίες. Συνήθως, οι επισκέψεις αυτές γίνονται 5 φορές την εβδομάδα για 5 έως 8 εβδομάδες.
Ποιες οι ανεπιθύμητες παρενέργεις της θεραπείας του καρκίνου των οστών;
Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την θεραπεία του καρκίνου των οστών είναι εξαιρετικά ισχυρές. Είναι δύσκολο να περιορίσει κανείς την επίδραση της θεραπείας μόνο στα καρκινικά κύτταρα, μπορεί επίσης να καταστραφεί υγιής ιστός. Αυτός είναι ο λόγος που η θεραπεία συχνά προκαλεί ανεπιθύμητες παρενέργειες. Αυτές βέβαια, εξαρτώνται απ’ τον τύπο της θεραπείας και το μέρος του σώματος που θεραπεύεται.
Ή χειρουργική θεραπεία για καρκίνο των οστών είναι μια μεγάλη επέμβαση. Η χειρουργηθείσα περιοχή πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά για πιθανή μόλυνση. Φυσική αποκατάσταση του Τμήματος που χειρουργήθηκε είναι απαραίτητο μέρος της μετα-χειρουργικής θεραπείας.
Οι ανεπιθύμητες παρενέργειες της χημειοθεραπείας εξαρτώνται απ’ τα φάρμακα που χορηγούνται. Επιπλέον κάθε άτομο αντιδρά διαφορετικά. Η χημειοθεραπεία επηρεάζει τα κύτταρα του σώματος που αναπτύσσονται γρήγορα, όπως τα αιμοποιητικά κύτταρα και εκείνα που επενδύουν το πεπτικό σύστημα. Σαν αποτέλεσμα, οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν ευαισθησία στις λοιμώξεις, απώλεια όρεξης, ναυτία, έμετο, στοματίτιδα.
Μπορεί να έχουν μειωμένη ενεργητικότητα και ίσως να χάσουν τα μαλλιά τους. Αυτές οι ανεπιθύμητες παρενέργειες είναι σύντομης διάρκειας∙ συνήθως παύουν όταν τελειώσει η θεραπεία.
Κατά την ακτινοθεραπεία, οι ασθενείς ίσως να νιώθουν έντονη κόπωση όσο προχωρούν τη θεραπεία τους. Η ξεκούραση σ’ αυτή την περίπτωση είναι αναγκαία και ανεκτίμητη. Δερματικές αντιδράσεις όπως ερυθρότητα ή ξηρότητα στην περιοχή που ακτινοβολείται είναι πολύ συνηθισμένες και το δέρμα θα πρέπει να προστατεύεται απ’ την ηλιακή ακτινοβολία. Η καλή φροντίδα του δέρματος είναι σημαντική σ’ αυτό το στάδιο — αν και ο ασθενής δεν πρέπει να χρησιμοποιήσει γαλάκτωμα ή κρέμα στο δέρμα του χωρίς τη συμβουλή γιατρού.
Για κάποιους ασθενείς κρίνεται απαραίτητο να προηγηθεί της θεραπείας μια ολοκληρωμένη εξέταση από οδοντίατρο. Επειδή η θεραπεία κατά του καρκίνου καθιστά το στόμα ιδιαίτερα ευαίσθητο στις μολύνσεις, οι γιατροί συχνά συμβουλεύουν τους ασθενείς να επισκεφτούν έναν οδοντίατρο έτσι ώστε να έχουν εξασφαλισμένη μια καλή στοματική υγεία.
Η απώλεια όρεξης μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα για τους ασθενείς κατά τη διάρκεια ης αντικαρκινικής θεραπείας. Οι ασθενείς που τρέφονται καλά ίσως να αντέχουν περισσότερο τις ανεπιθύμητες παρενέργειες της θεραπείας τους γι’ αυτό η καλή διατροφή είναι απαραίτητη. Καλή σίτιση σημαίνει ότι παίρνει κανείς και αρκετές θερμίδες ώστε να μην χάνει βάρος αλλά και αρκετές πρωτεΐνες για να επανακτήσει δυνάμεις και ν’ αντικαταστήσει ξανά τους υγιείς ιστούς. Πολλοί ασθενείς βλέπουν ότι τρώγοντας πολλά και μικρά γεύματα στη διάρκεια της μέρας νιώθουν καλύτερα, παρά τρώγοντας τρία μεγάλα γεύματα.
Οι ανεπιθύμητες παρενέργειες που παρουσιάζονται στους ασθενείς κατά τη θεραπεία διαφέρουν για κάθε άτομο ξεχωριστά. Μπορεί να ‘ναι διαφορετικές ακόμα και για το ίδιο άτομο, μεταξύ δύο διαφορετικών θεραπειών. Οι γιατροί προσπαθούν να προγραμματίζουν τη θεραπεία ώστε να μειώνουν τα προβλήματα των ασθενών στο ελάχιστο. Ευτυχώς, οι περισσότερες ανεπιθύμητες παρενέργειες είναι προσωρινές. Οι γιατροί, οι νοσοκόμες και οι διαιτολόγοι, μπορούν να εξηγήσουν τις «παρενέργειες» της θεραπείας του καρκίνου και να προτείνουν τρόπους αντιμετώπισής τους.
Οι ερευνητές ενδιαφέρονται για την πιθανότητα μακροχρόνιων ανεπιθύμητων παρενεργειών στους νέους που λαμβάνουν χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία. Αυτές εξαρτώνται απ’ τη θέση του όγκου και τον τρόπο θεραπείας του. Μερικοί τύποι χημειοθεραπείας μπορούν να επηρεάσουν τη γονιμότητα του ατόμου. Η ακτινοθεραπεία μπορεί ν’ αυξήσει την πιθανότητα επανεμφάνισης όγκου στην περιοχή που υποβλήθηκε θεραπεία. Ο γιατρός μπορεί να ενημερώσει τους ασθενείς και τις οικογένειές τους σχετικά με αυτά τα πιθανά αποτελέσματα.
Ποια είναι η φροντίδα συνεχούς παρακολούθησης του καρκίνου των οστών;
Η τακτική παρακολούθηση είναι πολύ σημαντική μετά την θεραπεία του καρκίνου των οστών. Ο γιατρός θα συνεχίσει να ελέγχει την υγεία του ασθενούς περιοδικά, για αρκετά χρόνια. Είναι αναγκαίο να εξασφαλισθεί ότι ο καρκίνος δεν έχει επιστρέψει ή εάν επανεμφανισθεί να βρεθεί έγκαιρα και ν’ αντιμετωπισθεί.
Οι εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν μια φυσική εξέταση, ακτινογραφίες, τομογραφίες, εξετάσεις αίματος, και άλλες εργαστηριακές εξετάσεις.
Η θεραπεία του καρκίνου μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες πολλά χρόνια μετά. Γι’ αυτό το λόγο, οι ασθενείς πρέπει να συνεχίζουν τα τσεκ-απ και να αναφέρουν στο γιατρό οποιοδήποτε πρόβλημα τους εμφανιστεί.
Οι ασθενείς στους οποίους έγινε αφαίρεση όλου ή τμήματος ενός άκρου θα χρειαστούν φυσιοθεραπεία. Οι φυσιοθεραπευτές και οι γιατροί που ειδικεύονται στην φυσική αποκατάσταση βοηθούν τους ασθενείς να μάθουν πως να κάνουν τις συνήθεις δραστηριότητές τους με νέους τρόπους. Οι φυσιοθεραπευτές επίσης βοηθούν τους ασθενείς να μάθουν να χρησιμοποιούν τα προσθετικά τους μέλη.
Ζώντας με τον καρκίνο των οστών
Η διάγνωση του καρκίνου μπορεί ν’ αλλάξει τις ζωές των ασθενών και των στενών προσώπων τους. Αυτές οι αλλαγές για πολλούς είναι αβάσταχτες. Είναι φυσιολογικό λοιπόν να έχουν οι ασθενείς, οι οικογένειες και οι φίλοι τους συγκεχυμένα συναισθήματα.
Κάποιες στιγμές, οι ασθενείς και τα αγαπημένα τους πρόσωπα μπορεί να είναι τρομαγμένοι, θυμωμένοι, ή καταβεβλημένοι. Είναι συνηθισμένες αυτές οι αντιδράσεις σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας. Συνήθως οι ασθενείς — συμπεριλαμβανομένων των παιδιών και των εφήβων — ανταπεξέρχονται καλύτερα εάν μπορούν να μιλήσουν ανοικτά για την ασθένειά τους και για τα συναισθήματά τους με τα μέλη της οικογένειάς τους και φίλους.
Μοιράζοντας τα συναισθήματα με άλλους μπορεί να βοηθήσει τον καθένα να χαλαρώσει, ανοίγοντας το δρόμο στους άλλους γύρω του να του δείξουν το ενδιαφέρον και τη συμπαράστασή τους.
Οι έγνοιες σχετικά με το τι επιφυλάσσει το μέλλον — όπως και οι ανησυχίες για τις εξετάσεις, τις θεραπείες, την παραμονή στο νοσοκομείο και τις νοσοκομειακές δαπάνες — είναι πολύ συνηθισμένες. Μιλώντας με γιατρούς, νοσοκόμες, ή άλλα μέλη της ομάδας θεραπείας οι ασθενείς μπορούν να μετριάσουν το φόβο και τη σύγχυσή τους. Μπορούν επίσης να λαμβάνουν ενεργό μέρος στις αποφάσεις που παίρνονται σχετικά με την ιατρική τους φροντίδα, κάνοντας ερωτήσεις γύρω απ’ τον καρκίνο των οστών και τις εναλλακτικές θεραπευτικές.
Οι ασθενείς, η οικογένεια ή οι φίλοι τους πολλές φορές βοηθώνται γράφοντας τις ερωτήσεις τους καθώς τις θυμούνται, έτσι ώστε να ρωτήσουν το γιατρό. Το να κρατά κάποιος σημειώσεις κατά τη διάρκεια των επισκέψεών του στο γιατρό, μπορεί να τον βοηθήσει να θυμάται έπειτα τι άκουσε. Οι καρκινοπαθείς ασθενείς θα πρέπει να ρωτούν το γιατρό να τους εξηγεί ό,τι δεν μπορούν να καταλάβουν.
Οι ασθενείς και οι οικογένειές τους έχουν συνήθως σημαντικές ερωτήσεις και απορίες. Οι περισσότεροι ρωτούν για την έκταση του καρκίνου, πως μπορεί να θεραπευτεί και πόσο επιτυχής θα ‘ναι η θεραπεία τους.
Μερικές σημαντικές ερωτήσεις είναι οι εξής:
- Ποιες είναι οι εναλλακτικές θεραπείες για μένα;
- Ποια είναι τα οφέλη της θεραπείας μου;
- Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και οι ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας;
- Εάν πονώ, πως μπορείτε να με βοηθήσετε;
- Θα χρειαστεί ν’ αλλάξω τις συνήθεις δραστηριότητές μου; Για πόσο καιρό;
- Πόσο συχνά θα πρέπει να επανεξετάζομαι και να κάνω γενικές εξετάσεις;
Πολλές φορές οι στατιστικές προσπαθούν να υπολογίσουν τις πιθανότητες επιβίωσης των καρκινοπαθών. Είναι αναγκαίο να έχουμε κατά νου, όμως, ότι οι στατιστικές μιλούν πάντα για το μέσο όρο. Βασίζονται στην εμπειρία ασθένειας ενός μεγάλου αριθμού ανθρώπων, μα κανένας ασθενής δε μοιάζει με τον άλλο.
Μόνο ο γιατρός που φροντίζει έναν ασθενή γνωρίζει αρκετά για την περίπτωσή του/της ώστε να συζητήσει τις πιθανότητες πλήρους θεραπείας (πρόγνωση). Συνήθως οι γιατροί μιλούν για «επιβίωση» απ’ τον καρκίνο των οστών ή μπορεί να χρησιμοποιούν τον όρο «ανάρρωση» αντί για «θεραπεία». Εάν και πολλοί καρκινοπαθείς με καρκίνο των οστών αναρρώνουν απολύτως, οι γιατροί χρησιμοποιούν αυτούς τους όρους επειδή η ασθένεια μπορεί να επανεμφανιστεί.
Άνθρωποι με καρκίνο των οστών μπορεί να ανησυχούν ότι η αφαίρεση ενός μέλους του σώματός τους ή οποιαδήποτε άλλη εγχείρηση θα επηρεάσει, όχι μόνο την εξωτερική τους εμφάνιση, αλλά και τον τρόπο που τους αντιμετωπίζουν οι άλλοι άνθρωποι. Οι γονείς μπορεί ν’ ανησυχούν αν τα παιδιά τους θα μπορέσουν να συμμετέχουν στις συνήθεις σχολικές ή εξωσχολικές δραστηριότητες. Οι ενήλικες που υπέστησαν εκτεταμένη χειρουργική επέμβαση μπορεί ν’ ανησυχούν για τη δουλειά τους, την κοινωνική τους ζωή, τη φροντίδα της οικογένειάς τους.
Ο γιατρός μπορεί να δώσει συμβουλές γύρω απ’ τη θεραπεία, την εργασία, το σχολείο ή άλλες δραστηριότητες των ασθενών. Οι ασθενείς μπορεί επίσης να θελήσουν να συζητήσουν τις έγνοιες τους για το μέλλον, την οικογένεια, τις σχέσεις τους με τους άλλους και τα οικονομικά τους. Εάν τους είναι δύσκολο να μιλήσουν με το γιατρό τους για τα συναισθήματά τους ή για προσωπικά τους ζητήματα.
Ένας φυσικοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να συνηθίσουν να κάνουν τις δραστηριότητές τους με νέους τρόπους. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σ’ αυτούς που έχασαν όλο ή τμήμα ενός μέλους τους και μαθαίνουν πως να χρησιμοποιούν ένα προσθετικό μέλος. Οι ψυχοθεραπευτές επίσης καταλαβαίνουν και μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς να αναλύσουν και να δεχτούν τα συναισθήματα που ακολουθούν τέτοιες αλλαγές.
Συνήθως ευκολότερα μαθαίνουν να ζουν με τις αλλαγές που επιφέρει ο καρκίνος των οστών εκείνοι οι ασθενείς και εκείνοι οι άνθρωποι γενικά που έχουν ενημερωθεί καλά και λαμβάνουν κάθε είδους υποστήριξη. Πολλοί απ’ τους ασθενείς αισθάνονται καλύτερα όταν συνομιλούν με άλλους που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα. Μπορούν να συναντώνται διαμέσου ομάδων υποστήριξης καρκινοπαθών.
Μερικά νοσοκομεία διαθέτουν ειδικές ομάδες υποστήριξης παιδιών και νέων που πάσχουν από καρκίνο. Συχνά, ένας κοινωνικός λειτουργός του νοσοκομείου ή της κλινικής μπορεί να συστήσει τοπικές ομάδες που βοηθούν στην επανένταξη, ψυχολογική υποστήριξη, οικονομική βοήθεια, μεταφορά ή φροντίδα στο σπίτι.
Έρευνα κατά του καρκίνου των οστών
Αυτή τη χρονική στιγμή, λίγα γνωρίζουμε για τον καρκίνο των οστών. Οι γιατροί σπάνια μπορούν να εξηγήσουν την αιτία νόσου του συγκεκριμένου ασθενούς, ενώ κάποιος άλλος άνθρωπος απλά δεν νοσεί. Αυτά που γνωρίζουμε πάντως είναι ότι ο καρκίνος των οστών δεν είναι μεταδοτικός• κανένας δε μπορεί να «κολλήσει» καρκίνο από κάποιον άλλο.
Οι επιστήμονες στα νοσοκομεία και τα ιατρικά κέντρα μελετούν διαρκώς τον καρκίνο των οστών. Προσπαθούν να μάθουν τι προκαλεί τη συγκεκριμένη ασθένεια και πώς θα την εμποδίσουν. Επίσης ψάχνουν νέους καλύτερους τρόπους διάγνωσης και θεραπείας της αλλά και νέες χειρουργικές μεθόδους που θα χρησιμοποιήσουν σε συνδυασμό με τη χημειοθεραπεία και την ακτινοθεραπεία.