Η διάγνωση της καρκινικής νόσου συνήθως προκαλεί μία πληθώρα συναισθημάτων στην οικογένεια. Η άρνηση της διάγνωσης είναι μία συνηθισμένη αντίδραση των συγγενών και συνήθως αναζητούν δεύτερη γνώμη.

Ταυτόχρονα πολλοί συγγενείς αναφέρουν ότι έχουν ένα συναισθηματικό μούδιασμα από το σοκ το οποίο δεν τους επιτρέπει να συγκεντρωθούν ή να θυμηθούν τις πληροφορίες που έδωσε το ιατρικό προσωπικό.

Σε πολλές περιπτώσεις οι συγγενείς (είτε σύντροφος, είτε γονείς, είτε παιδιά) νιώθουν θυμό και αδικία για αυτό που τους συνέβη. Όλες αυτές οι αντιδράσεις είναι φυσιολογικές αντιδράσεις οι οποίες σταδιακά αντικαθιστούνται από άλλα συναισθήματα.

Εφόσον η οικογένεια επιβεβαιώσει τη διάγνωση ή πάρει απλά το χρόνο που χρειάζεται για να δεχθεί τις νέες πληροφορίες και να μπει στη θεραπευτική διαδικασία τότε τα συναισθήματα διαοφοροποιούνται. Οι συγγενείς βιώνουν συχνά άγχος αλλά και ενοχές για το αν έχουν πάρει τις κατάλληλες αποφάσεις για τη θεραπεία, αν έχουν απευθυνθεί στους σωστούς γιατρούς, αν φροντίζουν σωστά το αγαπημένο τους πρόσωπο.

Νιώθουν αβεβαιότητα για το μέλλον, φόβο για τον εαυτό τους αλλά και για το αγαπημένο τους πρόσωπο και άγχος για την έκβαση της θεραπείας. Η οικογένεια νιώθει θλίψη, μπορεί κάποια μέλη να έχουν δυσκολίες στον ύπνο, απώλεια όρεξης, να νιώθουν σωματική κόπωση αλλά και συναισθηματική εξάντληση.

Η αλλαγή των ρόλων και οι νέες απαιτήσεις είναι φυσικό να προκαλέσουν μία αναστάτωση μέχρι η οικογένεια να προσαρμοστεί στην καινούργια κατάσταση.


Ενοχές στην οικογένεια

Οι ενοχές είναι ένα από τα περίεργα αισθήματα που εμφανίζονται σε διάφορα πρόσωπα που εμπλέκονται, με οποιαδήποτε ιδιότητα, με το νόσημα καρκίνος. Πρόκειται για αίσθημα που βιώνεται από όλους, αν και από καθέναν για διαφορετικούς λόγους.

Με τη λέξη ενοχή θέλουμε να δηλώσουμε το δυσάρεστο συναίσθημα που βιώνει όποιος έχει συνείδηση ότι έχει διαπράξει κάτι κακό. Το κακό μπορεί να οφείλεται σε κάτι που κάναμε ή  σε κάτι που παραλείψαμε να κάνουμε, καθένα από τα οποία έχει αρνητική επίδραση είτε σε εμάς προσωπικά, είτε σε κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο.
 

Ενοχές για την παθογένεση

Εκτός από τους ασθενείς, εξ  ίσου και οι υγιείς άνθρωποι μπορούν να βιώσουν ενοχές για την ευθύνη εμφάνισης κάποιας μορφής καρκίνου σε συγγενικά τους πρόσωπα. Η πιο συχνή και εύκολα κατανοητή περίπτωση είναι εκείνη των γονέων με παιδιά που εμφανίζουν διάφορους τύπους νεοπλασίας.

Οι λόγοι που προκαλούν ενοχές και τα συνακόλουθα ψυχολογικά προβλήματα στους γονείς ποικίλουν και κατά κανόνα, δεν έχουν οποιαδήποτε συσχέτιση με τους παιδιατρικού τύπου καρκίνους.

Ενδεικτικά, αναφέρονται γενικά και αόριστα αμαρτίες, για τις οποίες ο Θεός τους τιμωρεί μέσω της αρρώστιας του παιδιού τους. Ιδιαίτερα βασανιστικές είναι οι ενοχές των μητέρων. Η εφαρμογή μέτρων αντισύλληψης, το ανεπιθύμητο μιας κύησης, η λήψη ορμονικών και άλλων φαρμάκων, το κάπνισμα, η παραμέληση-απόρριψη του παιδιού, χαρακτηρισμοί και κατάρες βαρύνουν τη συνείδησή τους και προκαλούν αφόρητη ψυχολογική πίεση.

Οι γονείς ρίχνουν όλες τις δυνάμεις τους στη φροντίδα του παιδιού, παραμελώντας όχι μόνο επαγγελματικές και προσωπικές υποχρεώσεις, αλλά και τα άλλα μέλη της οικογένειας. Το τελευταίο, όταν πρόκειται περί άλλων παιδιών της οικογένειας, μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στο μέλλον τους και πηγή πρόσθετων ενοχών για τους γονείς.
 

Ενοχές για την καθυστερημένη διάγνωση

 Η νόσηση ενός παιδιού από καρκίνο δεν είναι συνήθης και ούτε η σκέψη των γονέων, συχνά δε ούτε και η σκέψη των γιατρών, κατευθύνεται προς τη διάγνωση ενός παιδιατρικού νεοπλασματικού νοσήματος.

Όταν μετά από άλλοτε μεγάλο χρονικό διάστημα, τελικά τεθεί η διάγνωση, οι γονείς αισθάνονται ενοχή γιατί η διάγνωση καθυστέρησε. Ασχέτως του ποια είναι η αλήθεια, αισθάνονται ότι δεν αξιολόγησαν σωστά και έγκαιρα τα συμπτώματα, δεν πίστεψαν όσο έπρεπε τα αναφερόμενα συμπτώματα, δεν επέλεξαν το σωστό γιατρό κ.ο.κ.

Συχνά οι ενοχές τους οδηγούνται σε αυτομομφή και κατάθλιψη. ʼλλοτε όμως θεωρούν ως υπευθύνους τους γιατρούς, εναντίον των οποίων και εκφράζουν την επιθετικότητά τους.
 

Η ενοχή στα υγιή αδέλφια

Εκτός από τους γονείς διαπιστώνονται ενοχές και μεταξύ των αδελφών των αρρώστων παιδιών, ανάλογες κατά κανόνα της ηλικίας τους. Οι ενοχές αυτές οφείλονται σε υπερβολική μεγέθυνση ασήμαντων στην πραγματικότητα γεγονότων: τις καθημερινές προστριβές, την έκφραση της συνήθους παιδικής επιθετικότητας, τις μικρές αντιζηλίες.

Κάποτε μάλιστα δεν πρόκειται καν για πράξεις, αλλά για κρυφές και μη εκφραζόμενες αρνητικές σκέψεις και επιθυμίες. Όλα αυτά αναφέρονται στην περίοδο πριν τη νόσηση. Αλλά διάφορα αισθήματα και συχνά πολύ έντονα δημιουργούνται στα παιδιά κατά την περίοδο της νόσησης των αδελφών τους.

Αναφέρουμε το φόβο που προκαλείται από την προβολή στον εαυτό τους της νόσου του άρρωστου αδελφού ή αδελφής. Ο φόβος αυτός τους κινητοποιεί αρνητικά συναισθήματα, αντιπάθεια ή και επιθετικότητα, που άλλες φορές τους προκαλεί έντονα αισθήματα ενοχής.

Άλλη αιτία είναι η διάκριση των γονέων προς το άρρωστο παιδί στο οποίο αφιερώνουν όλο το ενδιαφέρον, όλο το χρόνο και την αγάπη τους. Η στάση αυτή προκαλεί ανησυχία, ανασφάλεια και ζήλια στα υγιή αδέλφια, τους κινητοποιεί αρνητικά συναισθήματα που τελικά τα οδηγούν και πάλι σε ενοχές έναντι του αρρώστου αδελφού.
 

Χρήσιμες συμβουλές για την οικογένεια

• Προσπαθήστε να φροντίσετε τον εαυτό σας αλλά και το αγαπημένο σας πρόσωπο.
• Συζητήστε τα συναισθήματά σας ανοιχτά με άλλα μέλη της οικογένειας.
• Αναζητήστε οικογένειες με ανάλογες εμπειρίες και μοιραστείτε τη δική σας.
• Αναζητήστε πληροφορίες για τη νόσο και μην ντραπείτε να ζητήσετε από το ιατρικό προσωπικό να σας επαναλάβει πληροφορίες που αρχικά δεν ήσασταν σε θέση να συγκρατήσετε.
• Μην διστάσετε να συζητήσετε με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας τα δικά σας θέματα.
  

BeStrong.org.gr - 26.03.14