Ιστορικά στοιχεία

Σίγουρα όταν ακούτε την λέξη aerobics σας έρχεται στο μυαλό μουσική, αίθουσα γυμναστικής, κίνηση, χορός και γενικότερα μια ιδιαίτερη δραστηριότητα που ίσως χρειάζεται κάποιες εξειδικευμένες δεξιότητες. Η μετάφραση της λέξης aerobics στα ελληνικά είναι αεροβίωση.

Ο όρος αεροβίωση ή αερόβια προπόνηση γνώρισε άνθιση και αναπτύχτηκε από τον Dr. Kenneth H.Cooper στην Αμερική την δεκαετία του 1960. Ο όρος aerobics κατεγράφη για πρώτη φορά το 1968 στο βιβλίο του «The New Aerobics» που έγινε και best seller.

Ο όρος aerobics περιγράφει συγκεκριμένες λειτουργίες του οργανισμού κατά την διάρκεια των αερόβιων δραστηριοτήτων, που πραγματοποιούνται είτε σε υπαίθριους χώρους είτε σε εσωτερικούς.

Το aerobics (αερόμπικς) είναι μια μορφή άσκησης βασισμένη στην καρδιαγγειακή δραστηριότητα και έγινε παγκόσμια δημοφιλής ως δραστηριότητα ελευθέρου χρόνου στο τελευταίο τέταρτο του 20ου αιώνα. Η εργασία του Dr. Kenneth H.Cooper αναγνωρίστηκε από την ιατρική κοινότητα και συνέβαλε στην δημοτικότητα του aerobics μέσω του jogging ή τρεξίματος την περίοδο εκείνη.

Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1960, το aerobics είχε γίνει συνώνυμο με μια ιδιαίτερη μορφή καρδιαγγειακής άσκησης, που συνδύαζε την παραδοσιακή σωματική άσκηση με δημοφιλής μορφές χορού σε αίθουσες γυμναστικής. Τα προγράμματα aerobics είχαν ομαδική μορφή και η φιλοσοφία τους ήταν η προσέλκυση μη αθλητικών τύπων ειδικότερα των γυναικών.

Η Jackie Sorenson εφευρέτης του αερόβιου χορού το 1968, ήταν χορεύτρια και έγινε ειδική στην βελτίωση της φυσικής κατάστασης. Επηρεάστηκε διαβάζοντας το βιβλίο του Cooper και έθεσε σε εφαρμογή τις γνώσεις της ως χορεύτρια, σε συνδυασμό με την βελτίωση της καρδιαγγειακής λειτουργίας. Η Jackie Sorenson στην συνέχεια παρουσίαζε προγράμματα ομαδικής αεροβικής, στην τηλεόραση του στρατού. Η Judi Sheppard Missett ήταν η δημιουργός της Jazzercise.

Είναι μια άλλη μορφή αερόβιου χορού που συνδύαζε τον χορό της τζαζ και την καρδιαγγειακή δραστηριότητα. Άρχισε να διδάσκει την Jazzercise στις τάξεις της το 1969 στο Illinois. Αργότερα μετέφερε τις δραστηριότητες της στην California και δημιούργησε την δική της σχολή εκπαίδευσης δάσκαλων της Jazzercise.

Το 1972 ο αερόβιος χορός απέκτησε τον δικό του επαγγελματικό σύνδεσμο, και απευθυνόταν στους δασκάλους-καθηγητές που δίδασκαν αυτού του είδους την αερόβια δραστηριότητα. Ο σύνδεσμος αυτός λέγεται International Dance Exercise Association (IDEA) που στα ελληνικά σημαίνει διεθνής ένωση άσκησης χορού.

Μέχρι το 1980 το aerobics έγινε μια εθνική τάση στην Αμερική καθώς άρχισε να μεταφέρεται από τα στούντιο χορού στις ταχέως αναπτυσσόμενες αλυσίδες γυμναστήριων και κέντρων Fitness. Ο συνδυασμός των τάξεων aerobics, των μηχανημάτων γυμναστικής και των βαρών άνοιξε το παραδοσιακό αντρικό γυμναστήριο και στις γυναίκες πελάτισσες.

Στην διάρκεια αυτής της διαδικασίας δημιουργήθηκε μια νέα ατμόσφαιρα μέσα στα κέντρα Fitness που έγιναν κέντρα κοινωνικής συνάντησης των ανθρώπων. Ταυτόχρονα το aerobics άρχισε να προωθείται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης περά από τις αίθουσες των ομαδικών προγραμμάτων.

Τα πρώτα ομαδικά αερόβια προγράμματα είχαν εμφανιστεί σε εκπαιδευτικά βιβλία με οδηγίες από την δεκαετία του 1970. Η εμφάνιση όμως των πρώτων βιντεοκασετών με μαθήματα ομαδικών αεροβικών προγραμμάτων, εμφανιστήκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 που έφεραν και την τρέλα του Fitness σε μια παγκόσμια αγορά.

Η γνωστή ηθοποιός Jane Fonda καινοτόμησε με την κυκλοφορία της πρώτης βιντεοκασέτας aerobics το 1982, που παρουσίαζε ομαδικά προγράμματα αερόβιας εκγύμνασης. Τα προγράμματα αυτά μπορούσε να τα παρακολουθήσει και να τα εκτελέσει ο κάθε ασκούμενος από το σπίτι μόνος του.

Πριν την δημιουργία της πρώτης βιντεοκασέτας, είχε προετοιμάσει καλά το έδαφος αφού το 1981 με τεράστια εμπορική επιτυχία κυκλοφόρησε το βίβλιο της με τίτλο «Jane Fonda's Workout Book». Οι εκπαιδευτές-δάσκαλοι του aerobics και οι διάσημες προσωπικότητες της εποχής όπως και εκατομμύρια άνθρωποι από όλο τον κόσμο ακολούθησαν τα προγράμματα ομαδικής εκγύμνασης της Jane Fonda.

Οι πωλήσεις των βιντεοκασετών της είχαν τεράστια εμπορική επιτυχία σε όλο τον κόσμο και αποτέλεσαν ένα δυνατό συστατικό στην αγορά του Fitness έως και την δεκαετία του 1990.

Τα shows aerobics και ασκήσεων μέσω της τηλεόρασης αναβίωσαν την δεκαετία του 1950. Στην δεκαετία του ’50 ο Jack La Lannes ήταν ο πρώτος που έκανε εμφανίσεις στην τηλεόραση, παρουσιάζοντας ασκήσεις για την βελτίωση της φυσικής κατάστασης, προωθώντας την σωματική δραστηριότητα και γενικότερα το Fitness…. Στα shows aerobics όπως αυτά του Richard Simmons και της Charlene Prickett που παρουσιάζονταν στην τηλεόραση είχαν νέο ύφος από αυτά του 1950.

Ο Richard Simmons το 1980, ήταν ένας από τους πρώτους άνδρες που εμφανίστηκαν στην τηλεόραση την εποχή εκείνη, για να προωθήσει την τρέλα του aerobics. Είχε το δικό του show το "The Richard Simmons Show" και προωθούσε το aerobics ως μέσο βελτίωσης της φυσικής κατάστασης. Ο ίδιος ήταν παχύσαρκος πριν ξεκινήσει την ενασχόληση του με το aerobics ζυγίζοντας 121.

Αφού έχασε 56 κιλά το 1970 άνοιξε το δικό του κέντρο Fitness και βοηθούσε τους παχύσαρκους ανθρώπους να χάσουν βάρος. Έχει κυκλοφορήσει 50 βιντεοκασέτες γυμναστικής, πουλώντας πάνω από 20 εκατομμύρια αντίτυπα. Με την συμμετοχή λοιπόν των μέσων μαζικής ενημέρωσης δημιουργήθηκε μια παγκόσμια τρέλα για το aerobics την δεκαετία του 1980.

Πιο εντυπωσιακό όμως ήταν η δυνατότητα του aerobics να ξεφύγει από τα πλαίσια της απλής τρέλας μέσω των media και να δημιουργήσει μια τεράστια αγορά προϊόντων που αφορούσαν τον χώρο. Οι πώλησης για προϊόντα όπως ειδικά παπούτσια, αθλητικά ρούχα, μουσική, βιντεοκασέτες, περιοδικά κ.α. απογειώθηκαν κατά την δεκαετία του 1980. Η Jane Fonda κατάφερε πάλι, να ηγηθεί στην αγορά αφού κινήθηκε επιχειρηματικά προς τα προϊόντα αυτά προωθώντας δικές της βιντεοκασέτες, μουσική, ρούχα ακόμα και κέντρα Fitness που έφεραν το όνομα της.

Οι κατασκευαστές αθλητικών παπουτσιών αναγνωρίζοντας την δυναμική της αγοράς του aerobics που απευθύνονταν κυρίως την εποχή εκείνη σε γυναίκες, αναγκάστηκαν να δημιουργήσουν εξειδικευμένα παπούτσια για την συγκεκριμένη αερόβια δραστηριότητα. Η Reebok ήταν η πρώτη εταιρεία που παρουσίασε το πρώτο εξειδικευμένο παπούτσι για το aerobics ακολουθώντας τα χρώματα της μόδας.

Η κίνηση αυτή ήταν μεγάλη πρόκληση για την Nike και τους άλλους ανταγωνιστές που κινήθηκαν με την σειρά τους στην τεράστια αγορά του Fitness. Στην δεκαετία του 1990 η Reebok προσπάθησε να εισβάλει δυναμικά στην αγορά του aerobics, δημιουργώντας έτσι νέες τάσεις μέσα στα γυμναστήρια με νέα μαθήματα αεροβικής όπως το Step και το Slide.

Οι σχεδιαστές αθλητικών ρούχων όπως η Gilda Marx εισάγουν νέα εξειδικευμένα αθλητικά ρούχα για το aerobics και τις γυναίκες. Ρούχα που τονίζουν την θηλυκότητα-σεξουαλικότητα των γυναικών, ενώ παράλληλα είναι ιδανικά και πρακτικά για την προπόνηση του aerobics.

Η τρέλα του aerobics μεταξύ των γυναικών δημιούργησε μια νέα αγορά στον τομέα της έντυπης ενημέρωσης. Άρχισαν να δημιουργούνται τα πρώτα περιοδικά που απευθύνονταν σε γυναίκες με αντικείμενο το Fitness. Το 1982 κυκλοφόρησε το πρώτο γυναικείο περιοδικό Fitness με τίτλο Condé-Nast, που περιείχε άρθρα για την υγεία και την φυσική κατάσταση.

Παράλληλα είχε και προωθητικές διαφημίσεις με μια ευρεία γκάμα προϊόντων Fitness που αφορούσαν τις γυναίκες. Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1980 το aerobics ξεπέρασε τον κόσμο της φυσικής δραστηριότητας και έγινε η βάση μιας νέας κουλτούρας.

Το aerobics επηρέασε και τον κόσμο της τέχνης. Για παράδειγμα στην μουσική, το 1981 η Olivia Newton-John με το τραγούδι «Let's Get Physical» είχε έρθει στα 10 κορυφαία χιτ της εποχής. Ανεπηρέαστος δεν έμεινε ο κινηματογράφος όπου το 1982 οι John Travolta-Jamie Lee Curtis συμμετείχαν στην ταινία « Perfect».

Παρά την τεράστια δημοτικότητα της άσκησης υπό την μορφή του aerobics, πολύ συχνά επικρίθηκε από τους ειδικούς του αθλητισμού και τους γιατρούς. Κατηγόρησαν τους εκπαιδευτές-δασκάλους του aerobics για μη ασφαλής κινήσεις, ασκήσεις και ανεπαρκή καρδιαγγειακή προπόνηση.

Ενώ αυτές οι κριτικές υπήρχαν πολλές φόρες, επί της ουσίας ήταν ένα και ένα προκάλυμμα για να εκφραστεί η αντίθεση τους προς τον γυναικείο πληθυσμό, που προσπαθούσαν να χειραφετηθούν μέσω του συγκεκριμένου μοντέλου άσκησης. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1980 το aerobics είχε γίνει ένα διεθνές φαινόμενο, που προσέλκυσε επαγγελματίες από όλο τον κόσμο, όπως για παράδειγμα από το Περού έως την Σοβιετική Ένωση.

Επιπλέον άρχισε να προσελκύει και το ενδιαφέρον του αντρικού πληθυσμού είτε αυτοί ήταν ασκούμενοι είτε εκπαιδευτές με αυξανόμενο ρυθμό. Μαζί με την διεθνή ανάπτυξη το aerobics άρχισε να γίνεται πιο επαγγελματικό.

Το IDEA (International Dance Exercise Association), το AFAA (Aerobics and Fitness Association of America) και άλλες οργανώσεις ανέπτυξαν αυστηρά προγράμματα εκπαίδευσης για την πιστοποίηση των εκπαιδευτών-δασκάλων. Αυτό έγινε για να διασφαλιστεί η καλύτερη και ασφαλέστερη εκγύμναση των ασκουμένων. Τα μαθήματα aerobics μέσα στις τάξεις των κέντρων Fitness έγιναν πιο ιεραρχικά σε σχέση με την φυσική κατάσταση των ασκουμένων και το επίπεδο της εμπειρίας τους.

Οι κινήσεις ήταν πιο ελεγχόμενες με περισσότερη ακρίβεια και αυτό εξασφάλιζε την ασφάλεια των ασκούμενων. Όλη αυτή η συνεχόμενη ανάπτυξη, δημιούργησε τους επαγγελματικούς διαγωνισμούς aerobics όπως το Εθνικό Πρωτάθλημα της Αμερικής που έγινε πρώτη φορά το 1984.

Τέλος το 1ο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Aerobics πραγματοποιήθηκε στο 1990 San Diego, με την συμμέτοχη χωρών από όλο τον κόσμο. Επόμενος στόχος της ομοσπονδίας του αθλητικού αγωνιστικού Aerobics, είναι να αναγνωριστεί το άθλημα και να συμπεριληφθεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008!


Σύγχρονες τάσεις

Στην αίθουσα aerobics όπως είθισται να λέγεται, δηλαδή την αίθουσα της γυμναστικής των κέντρων Fitness, δεν πραγματοποιούνται μόνο αερόβια ομαδικά προγράμματα αλλά και πολλά αλλά είδη σωματικής εκγύμνασης. Ότι χαρακτηρίζεται ως αερόμπικ ή βαφτίζεται με αυτό το όνομα δεν είναι σημαίνει αναγκαστικά και αερόβια προπόνηση. Υπάρχουν ποικίλα προγράμματα στα κέντρα Fitness και με διαφορετικές ονομασίες όπως αυτά με βαράκια, με λάστιχα, ασκήσεις εδάφους, yoga, pilates κ.α. που έχουν σαν στόχο την μυϊκή ενδυνάμωση ή την πλήρη ισορροπία μεταξύ σώματος-μυαλού-ψυχής.

Με το πέρασμα του χρόνου η κλασσική γυμναστική τύπου αερόμπικ δεκαετίας του ’80, που όλοι οι ασκούμενοι ιδροκοπούσαν και λαχάνιαζαν μέχρι τελικής πτώσεως σε έντονους ρυθμούς, άλλαξε εντελώς μορφή. Αυτό συνέβη μετά από έρευνες που έγιναν από τους εμπλεκόμενους φορείς με το aerobics, το Fitness και την υγεία γενικότερα. Κατέληξαν λοιπόν στο συμπέρασμα, ότι τα προγράμματα χαμηλής ή μέσης έντασης θεωρούνται πιο αποτελεσματικά, αφού δεν κουράζονται τόσο πολύ τα κινητικά νεύρα του εγκεφάλου, οι μύες, η κάρδια και οι αρθρώσεις.

Έτσι με τα χρόνια η υπερβολή έδωσε την θέση της στο μέτρο και στην προσπάθεια για την ψυχαγωγία του ασκούμενου. Στην Αμερική ξεκινούν όλες οι νέες τάσεις για τα ομαδικά προγράμματα aerobics. Οι μέθοδοι τα συστήματα και τα νέα προγράμματα εναλλάσσονται με γρήγορους ρυθμούς.

Το 1998 ήταν επίσημα καταγραμμένα 714 διαφορετικά είδη αερόμπικ! Στα κέντρα Fitness θα βρείτε τα μαθήματα aerobics με διαφορετικές ονομασίες. Θα επιχειρήσουμε να προσεγγίσουμε τα πιο βασικές κατηγορίες aerobics, που είναι και η βάση για οποιαδήποτε παραλλαγή προγραμμάτων συναντήσετε στα κέντρα Fitness. Τέλος θα αναλύσουμε τα πιο βασικά είδη των ομαδικών προγραμμάτων aerobics.


Είδη Aerobics

Όλα τα είδη των ομαδικών προγραμμάτων αλλά και γενικότερα οι αερόβιες δραστηριότητες ανήκουν σε κάποια από τις παρακάτω κατηγορίες, που έχουν δημιουργηθεί με πρώτο κριτήριο την επιβάρυνση κραδασμών και κατόπιν της έντασης. Η κατηγοριοποίηση αυτή ήταν αναγκαία, αφού έτσι γίνεται σωστή ιεράρχηση των ασκουμένων σε σχέση με το επίπεδο της φυσικής κατάστασης και της αθλητικής εμπειρίας. Επίσης στα κέντρα Fitness θα βρείτε τις παρακάτω κατηγορίες και ως είδη αερόμπικ με το ίδιο ή διαφορετικό όνομα.

• Non impact aerobic: Αερόμπικ που έχει την ελαχίστη ένταση και καθόλου κραδασμούς. Είναι απόλυτα ασφαλής και απευθύνεται στις πλατιές μάζες των ασκουμένων χωρίς να υπάρχει κάποια αντένδειξη σε προβλήματα όπως η παχυσαρκία. Για παράδειγμα το Aqua aerobic ανήκει σε αυτή την κατηγορία του Non impact, αφού λόγο της άνωσης του νερού οι επιβαρύνσεις είναι μηδαμινές.
• Low impact aerobic: Αερόμπικ χαμηλής έντασης και χαμηλών κραδασμών. Απευθύνεται σε όλους εκτός από τα άτομα με εκφυλιστικές παθήσεις ή με προβλήματα στα γόνατα και τους αστραγάλους. Για να θεωρηθεί μια άσκηση Low impact βασική προϋπόθεση είναι το ένα από τα δυο πόδια να έχει πάντα επαφή με το έδαφος. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει τα δυο πόδια να βρίσκονται σε πτητική φάση δηλαδή στον αέρα. Για αυτό σε αυτά τα προγράμματα απαγορεύονται οι αναπηδήσεις και γενικά τα άλματα που αναγκάζουν την απώλεια επαφής από το έδαφος των δυο ποδιών. Στο Low impact πρέπει η διάρκεια να είναι μεγάλη αφού είναι χαμηλής έντασης πρόγραμμα, για να επιτευχθούν οι καρδιοαναπνευστικές προσαρμογές.
• Moderate aerobic: Αερόμπικ μέτριας έντασης και κραδασμών. Είναι το αμέσως επόμενο επίπεδο από το Low impact aerobic. Ισχύουν τα ίδια με το Low με την διαφορά ότι αυξάνεται η δυναμική των κινήσεων έτσι ώστε η ένταση να ανέβει λίγο παραπάνω. Απευθύνεται σε μέτρια γυμνασμένα άτομα ή σε άτομα με όχι μεγάλο αθλητικό υπόβαθρο ή γυμναζόντουσαν στο παρελθόν και είχαν αποχή για σύντομο χρονικό διάστημα.
• High impact aerobic: Αερόμπικ υψηλής έντασης και υψηλών κραδασμών. Απευθύνεται στα πολύ γυμνασμένα και με υποδομή άτομα χωρίς προβλήματα υγείας. Το κύριο χαρακτηριστικό των ασκήσεων του High impact είναι η ύπαρξη πτητικής φάσης, δηλαδή κανένα πόδι δεν ακουμπάει στο έδαφος. Στις περισσότερες κινήσεις υπάρχει μια ή έστω και μικρή πτητική φάση. Το αερόμπικ υψηλής έντασης έχει ως στόχο την μέγιστη βελτίωση του καρδιαγγειακού συστήματος, την καλυτέρευση του αναπνευστικού και της φυσικής κατάστασης.
• Hi/Low ή mixed aerobic: Είναι ο δημοφιλέστερος τρόπος αεροβικής συνδυάζοντας στοιχεία, τόσο από το Low όσο και από το High impact aerobic. Ο συνδυασμός αυτός αυξάνει την ποικιλία στο πρόγραμμα και γίνεται αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων των δυο ειδών aerobic του Hi/Low. Η ένταση είναι εναλλασσόμενη δίνοντας έμφαση άλλοτε στη χαμηλή και άλλοτε στην υψηλή.
  

• Η αερόβια προπόνηση θα πρέπει να συνδυάζεται με την προπόνηση στα βάρη στις ενδιάμεσες ημέρες τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα.
• Μην ξεχνάτε να κάνετε διατάσεις στην προθέρμανση και στην αποθεραπεία.
• Είναι πολύ σημαντικό να υιοθετήσετε υγιεινές διατροφικές συνήθειες.
• Η υγιεινή διατροφή σε συνδυασμό με την αερόβια προπόνηση και την μυϊκή ενδυνάμωση μέσω των βαρών είναι το κλειδί ενός ισορροπημένου σώματος!
• Μην αρχίσετε οποιοδήποτε πρόγραμμα άσκησης χωρίς πρώτα να έχετε επισκεφτεί τον γιατρό σας.
  

BeStrong.org.gr - 27.03.14