Καρκίνος... και οικείο περιβάλλον...
«Ο πατέρας μου διαγνώστηκε πριν δέκα μέρες με καρκίνο στο πάγκρεας. Δεν του το έχουμε πει φυσικά, θα ήθελα να μου πείτε τι μπορώ να κάνω για να τον βοηθήσω.»
«Ο μητέρα μου είχε νοσήσει παλιότερα με καρκίνο του μαστού, είχε κάνει διπλή μαστεκτομή και ακολούθησε πρόγραμμα χημειοθεραπειών. Νομίζαμε ότι όλα είχαν τελειώσει..Σήμερα, μετά από εννιά μήνες οι γιατροί βρίσκουν μετάσταση….
Την πρώτη φορά το αντιμετώπισε πολύ δυναμικά, ήταν πολύ συνεργάσιμη, αυτή τη φορά όμως τη βλέπω ότι έχει «πέσει» ψυχολογικά, έχει κλειστεί στον εαυτό της και βγάζει νεύρα.
Προσπαθώ να τη συνεφέρω, να της πω να μην τα παρατάει…ότι πρέπει να φανεί δυνατή για να το ξεπεράσει..αλλά εκείνη σαν να μας απομακρύνει..προχτές, ενώ ήταν η μέρα που συνήθως τρώμε όλοι μαζί οικογενειακώς, έμεινε σπίτι με τον πατέρα μου- που και αυτός δεν ξέρει πώς να το διαχειριστεί και έχει πέσει σε κατάθλιψη μου φαίνεται..
Της λέω «έλα ρε μαμά, θα χαρούν να σε δουν και τα παιδιά», όχι, ήταν ανένδοτη... ανησυχώ πολύ, γιατί ξέρω ότι η κακή ψυχολογία στον καρκίνο χειροτερεύει τα πράγματα..»
«Ο σύζυγός μου πριν λίγες μέρες διαγνώστηκε με καρκίνο στον πνεύμονα τρίτου σταδίου, οι γιατροί δίνουν τρεις με έξι μήνες ζωής, πώς θα του το πω;»
«Ο γιατρός της μας πρότεινε να γίνει εγχείριση άμεσα... θέλαμε όμως να πάρουμε μια δεύτερη γνώμη και βρέθηκε ένας γνωστός μας που μας πρότεινε έναν πάρα πολύ καλό ογκολόγο, για να μην τα πολυλογώ, αυτός μας είπε ότι και με την εγχείριση δεν θα υπάρχει βεβαιότητα ότι θα καθαρίσει ή ότι δεν θα ξαναγίνει μετάσταση και προτείνει να γίνουν κύκλοι χημειοθεραπειών προς το παρόν..εν τω μεταξύ, δεν της έχουμε πει για τη μετάσταση, αλλά ότι όλα αυτά γίνονται συμπληρωματικά με την προηγούμενη θεραπεία..δεν ξέρουμε τι να κάνουμε, τι να αποφασίσουμε, προχτές μαλώσαμε με την αδελφή μου γιατί αυτή έχει άλλη γνώμη και επιμένει να πάμε και σε μια τρίτη γιατρό δική της να τη δει κι αυτή..και να πρέπει να κάνεις τον καραγκιόζη να μην την φοβίσεις παραπάνω..δεν αντέχω άλλο, πώς θα τη βοηθήσω;»
Είναι σύνηθες στον καρκίνο, ότι τα μέλη του οικείου περιβάλλοντος επίσης νοσούν- ταυτόχρονα με αυτόν που πραγματικά νοσεί, νοσούν από μια διαφορετική θέση. Είναι χαρακτηριστικός ο πληθυντικός που χρησιμοποιείται στην έκφραση: «διαγνωστήκαμε το Φεβρουάριο, κάναμε την εγχείριση, πήραμε τις εξετάσεις, έχουμε ακόμα έναν κύκλο χημειοθεραπείας» κτλ.
Ο αγώνας που ξεκινά μετά τη διάγνωση του καρκίνου γι αυτόν που νοσεί, δεν ξεκινά μόνο γι αυτόν, αλλά και για τους κοντινούς του συγγενείς. Όπως κι αυτός, αν και από άλλη θέση, έχουν να αντιμετωπίσουν τόσο τις πρακτικές διαδικασίες του καρκίνου όσο και τις ψυχολογικές.
Έχουν να περάσουν την ίδια περιπέτεια από άλλο ρόλο. Να περάσουν από τα ίδια στάδια και τις ίδιες δοκιμασίες: να «συσχετιστούν» με αυτά, να βρουν τρόπο να ανταπεξέλθουν, να τα διαχειριστούν.
Πρακτικά, δημιουργούνται μια σειρά καινούριων καταστάσεων στις οποίες θα πρέπει να ανταποκριθούν- για τις οποίες δεν έχουν προηγούμενη εμπειρία, αλλά πηγαίνουν «ψάχνοντας», ενώ καλούνται να πάρουν σημαντικές αποφάσεις (π.χ. ποιον γιατρό να εμπιστευτώ, ποια θεραπεία να επιλέξω κτλ).
Οι ισορροπίες διαταράσσονται, οι δυναμικές αλλάζουν…τα δεδομένα δεν ισχύουν πια όπως ήταν πριν στην οικογένεια. Τα πράγματα έρχονται «άνω-κάτω». Βγαίνουν στην επιφάνεια αδυναμίες του παρελθόντος: πράγματα στις σχέσεις που είχαν κουκουλωθεί ή είχαν μείνει μετέωρα. Ανέκφραστα. Αδιεκδίκητα.
Η υπέρτατη συσχέτιση σε ψυχολογικό και υπαρξιακό επίπεδο που επισυμβαίνει συνειδητά ή ασυνείδητα σε όλους, είναι η συσχέτιση με τον θάνατο. Είτε νοσείς, είτε είσαι του οικείου περιβάλλοντος, είτε πρόκειται για σοβαρό περιστατικό είτε για καρκίνο που νικιέται, θα χρειαστεί να βρεις τρόπο να αντέξεις τη συσχέτιση με το θάνατο.
Η οποία είναι συχνά επίπονη, σε ψυχολογικό επίπεδο γιατί σε κάνει να αντικρίσεις τη ζωή σου κατάματα και να την αξιολογήσεις. Σε υπαρξιακό επίπεδο, γιατί καλείσαι σαν άνθρωπος να βρεις ένα νόημα για τη ζωή.
Ο θάνατος λοιπόν, υπάρχει μόνο για όσους είναι ζωντανοί και η «παρέα» μαζί του αν το θες ίσως έχει να σου δώσει πολλά...
Η δεύτερη μεγάλη συσχέτιση, είναι η συσχέτιση με τα δύσκολα συναισθήματα: του φόβου, του πόνου, της θλίψης. Παραθέτω εδώ νομίζω ό,τι πιο κατατοπιστικό μπορεί να λεχθεί σχετικά:
«Οι άνθρωποι φοβούνται τους εαυτούς τους, την πραγματικότητά τους, μα πάνω απ’ όλα, τα αισθήματά τους. Οι άνθρωποι μιλούν συνεχώς για το πόσο σπουδαία είναι η αγάπη, αλλά όλα αυτά είναι αηδίες, διότι η αγάπη πονά και το συναίσθημα αυτό είναι ενοχλητικό.
Οι άνθρωποι έχουν διδαχθεί ότι ο πόνος είναι κάτι το κακό και επικίνδυνο. Πώς μπορούν να συνδιαλαγούν με την αγάπη όταν φοβούνται να πονέσουν!
Ο πόνος έχει αποστολή να μας αφυπνίζει. Οι άνθρωποι προσπαθούν να αποφύγουν τον πόνο, αλλά σφάλλουν. Ο πόνος είναι κάτι που πρέπει να μάθουμε να κουβαλάμε πάνω μας, όπως ένα τρανζίστορ. Αποκτάς συνείδηση της δύναμής σου, μέσω της εμπειρίας του πόνου. Το μόνο ουσιαστικό πράγμα, είναι με ποιον τρόπο τον δεχόμαστε και αυτό είναι το μόνο που μετράει. Ο πόνος δεν είναι παρά ένα συναίσθημα.
.
Τα συναισθήματά σου είναι τμήμα σου, η πραγματικότητά σου. Αν αρχίσεις να ντρέπεσαι γι αυτά και δεν μπορείς να τα ανεχθείς, επιτρέπεις στην κοινωνία να καταστρέψει την εσωτερική σου πραγματικότητα. Πρέπει να εγείρεις το ανάστημά σου, μαχόμενος για το δικαίωμα να αισθάνεσαι στο έπακρο, τους δικούς σου πόνους».
J.Morrison
Έτσι, ο άνθρωπός μας που νοσεί, γίνεται ο καθρέφτης μας του πόνου, του φόβου και όλων των ακόλουθων δυσάρεστων συναισθημάτων.
Και, συχνά, ο άνθρωπος μας που νοσεί, γίνεται δική μας υπόθεση. Νομίζουμε ότι, αν κάνουμε τα καλύτερα γι αυτόν, θα γίνει καλά. Ότι, αν είμαστε οι καλύτεροι μαζί του, θα τα καταφέρει. Με άλλα λόγια, ζούμε και φερόμαστε με τρόπο σαν να νομίζουμε ότι μπορούμε να τον σώσουμε, ότι περνάει από το χέρι μας.
Όμως, η σκληρή αλήθεια είναι, ότι δεν περνάει από το χέρι μας να τον σώσουμε! Θέλουμε να κάνουμε τα πάντα γι αυτόν, όμως το «τα πάντα», εκ των πραγμάτων, δεν μπορεί να περιέχει τη θεραπεία του.
Όσο κι αν διακαώς θέλουμε να γίνει καλά, αυτός μπορεί να μη γίνεται. Και δεν εξαρτάται από εμάς. Με άλλα λόγια είμαστε αναγκασμένοι να το βλέπουμε να γίνεται, και να παραδεχόμαστε ότι δεν μπορούμε να σώσουμε τον άνθρωπό μας. Από τις δοκιμασίες, τον πόνο, τη θλίψη, τη συσχέτιση με τη ζωή και το θάνατο...
Η τάση μας για υπερπροστασία και η αγάπη μας για τον άλλο συχνά μπορεί να οδηγήσει στο αντίθετο αποτέλεσμα: να επιφορτίσουμε συναισθηματικά τον άνθρωπό μας και να τον απομακρύνουμε. Καθώς τα μάτια και η ψυχή μας δεν μπορεί να αντέξει τον πόνο του (και τον πόνο μας), γινόμαστε κάπως σαν τυφλοί: τον αρνούμαστε.
Έχουμε την παράδοξη απαίτηση να είμαστε καλά: να μην κλαίμε, να μην λυγίζουμε, να μην «μας παίρνει από κάτω». Θέλουμε να το κάνουμε να περάσει. Γιατί, δεν το αντέχουμε. Δεν το αντέχουμε να το νιώσουμε. Την απόγνωση στον άνθρωπό μας. Τον πόνο του.
Τη μάχη του. Απαγορεύουμε στον εαυτό μας να κλάψει μπροστά του, λες και δεν είμαστε άνθρωποι, λες και δεν πονάμε, λες και δεν το ξέρει ο άνθρωπός μας ότι πονάμε.
Δηλαδή, τι ζητάμε; Ζητάμε, από το πιο ανθρώπινο και φυσιολογικό που θα μπορούσε να συμβεί—ο άλλος να θλίβεται και να φοβάται με τον καρκίνο- το πιο παράδοξο, να κάνουμε σαν να μην τρέχει τίποτα, ή σαν να μην έχουν αλλάξει τα πράγματα.
Μάλιστα η εμπειρία δείχνει ότι συχνά αυτοί που νοσούν, ίσως επειδή δεν μπορούν να υπεκφύγουν, ίσως γιατί λειτουργεί το ένστικτο επιβίωσης, ίσως γιατί η δική τους συσχέτιση με το θάνατο είναι πιο ακαριαία και άμεση, βρίσκουν μια εσωτερική δύναμη και ψυχραιμία ή εμπάσει περιπτώσει λένε «μπήκα στο χορό και θα χορέψω», δηλαδή αποδέχονται πιο γρήγορα αυτό που τους συμβαίνει ή γίνονται αποφασιστικοί στο ότι θα το αντιμετωπίσουν όπως και να γίνει.
Έτσι συχνά, καταλήγουν οι ίδιοι να είναι αυτοί που θα πρέπει να δώσουν κουράγιο και να παρηγορούν τους δικούς τους!
Βασική συμβουλευτική. Για μέλη του οικείου περιβάλλοντος, ατόμων που νοσούν από καρκίνο.
Όταν ο καρκίνος μας χτυπάει την πόρτα, η ζωή μας βάζει σε μια περιπέτεια. Αφού ξεπεράσεις το πρώτο σοκ, χρειάζεται να επιστρατεύσεις όση ψυχραιμία έχεις και να αποδεχτείς ότι ναι, μπαίνεις σε μια περιπέτεια, χρονοβόρα.
Ότι ο ρυθμός της καθημερινότητας θα διαταραχθεί, ότι τα δεδομένα—όπως ήταν «στημένη» η ζωή σου μέχρι τώρα, θα διαταραχθεί. Τα πράγματα δεν θα είναι όπως πριν, ούτε για τη δική σου ζωή, ούτε για της υπόλοιπης οικογένειας, τουλάχιστον για ένα αρκετά μεγάλο διάστημα.
Προετοιμάσου να μπεις σε αυτήν την περιπέτεια με δύναμη και αποδοχή, χωρίς να το αρνείσαι και επιτρέποντας στον εαυτό σου, να μην ξέρει τι να κάνει ενίοτε, επιτρέποντας στον εαυτό σου τα συναισθήματα που θα βιώνεις, όποια και αν είναι αυτά.
Πώς θα τον βοηθήσω; Τι να κάνω;
Δεν υπάρχει συνταγή, στο τι να κάνεις.
Ίσως, αυτό που ήδη κάνεις, είναι το καλύτερο που μπορείς για τη δεδομένη στιγμή. Πρόκειται για μια νέα κατάσταση και για σένα τον ίδιο! Το ότι βρίσκεσαι εκεί μαζί του και συμμετέχεις σε όλο αυτό, είναι ήδη αρκετό. Να τον κάνεις καλά όμως, δεν εξαρτάται από σένα. Θα χρειαστεί να παραιτηθείς από την τάση να «σώσεις» τον άνθρωπό σου. Το υπερβολικό άγχος και η υπέρμετρη αγωνία, μπορούν μόνο να τον επιβαρύνουν.
Αρχικά ίσως περάσεις από μια κατάσταση σοκ και άρνησης. ‘Ισως μια τέτοια ψυχική άμυνα είναι αναπόφευκτη, μιας και ταυτόχρονα με το σοκ θα πρέπει να βρεις δύναμη και ψυχραιμία ώστε να διαχειριστείς τα ποικίλα πρακτικά- επιτακτικά θέματα που προκύπτουν.
Όμως ναι, μπορείς να συμβάλλεις στο να τον στηρίξεις, πρακτικά και ψυχολογικά.
Κάνε μια ανοιχτή συζήτηση με τον άνθρωπό σου και ρώτα τον: τι χρειάζεται από σένα; Αυτό που εσύ θεωρείς δεδομένο ότι χρειάζεται δεν είναι απαραίτητα αυτό που αυτός επιθυμεί. Χρειάζεται να μαθαίνεις να τον ακούς και να αποδέχεσαι τις επιλογές του (πχ. τον τρόπο που ο ίδιος αντιμετωπίζει την κατάσταση), ακόμα και αν δε συμφωνείς με αυτές.
Θα χρειαστεί και εσύ να βάζεις το όριό σου κάθε φορά, στο πόσο αντέχεις, και να μένεις σε επαφή με τον εαυτό σου, να μην ξεχνάς ότι χρειάζεται να φροντίζεις και εσένα τον ίδιο σε όλη αυτή τη διαδικασία.
Αν έχεις «πέσεις με τα μούτρα», αργά ή γρήγορα θα κουραστείς ο ίδιος. Το να ταυτιστείς με τον άνθρωπό σου δε βοηθά.
Θα είναι χρήσιμο να αναζητήσεις ο ίδιος στήριξη, καθοδήγηση και ψυχοθεραπεία με έναν ειδικό. Η διαδικασία αυτή θα σε βοηθήσει να ανταπεξέλθεις καλύτερα στις απαιτητικές καταστάσεις με τις οποίες έρχεσαι αντιμέτωπος και να διαχειριστείς ευκολότερα τα δυσάρεστα συναισθήματα που βιώνεις.
Όσο περισσότερο δουλεύεις ψυχολογικά με τον ίδιο σου τον εαυτό, τόσο καλύτερα μπορείς να συμβάλλεις στην στήριξη αυτού που νοσεί.
Ενημέρωση σε σχέση με τον καρκίνο γενικά, και ειδικά για την περίπτωση που αντιμετωπίζεις.
Καταρχήν, θα βοηθήσει να λάβεις επαρκή και έγκυρη ενημέρωση σε σχέση με τον καρκίνο στις μέρες μας. Πολλές περιπτώσεις καρκίνου σήμερα αντιμετωπίζονται επιτυχώς! Αναζήτησε έγκυρα site στο internet, και λάβε κάποια βασική ενημέρωση.
Εύρεση γιατρού που εμπιστεύεσαι και σε κάνει να νιώθεις «καλά.»
Ύψιστης σημασίας είναι το να συνεργαστείτε με κάποιον γιατρό που να εμπιστεύεστε και να αισθάνεστε καλά μαζί του. Αυτός που νοσεί, είναι ο καταλληλότερος να επιλέξει το γιατρό που του «ταιριάζει» καλύτερα. Δηλαδή, να τον εμπιστεύεται, να νιώθει άνετα να του κάνει ό,τι ερωτήσεις θέλει, να μπορεί να τον συμβουλεύεται ανά πάσα στιγμή σε αυτά που προκύπτουν.
«Πώς θα του το πω;»
Στο ερώτημα «πώς θα του το πω», η απάντηση κατ αρχήν είναι ότι δεν είναι δική σου ευθύνη να κάνεις κάτι τέτοιο. Δεν είσαι εσύ υπεύθυνος να ανακοινώσεις τη διάγνωση. Μάλιστα, βάσει του νόμου, υπεύθυνος εξ’ ολοκλήρου για την ενημέρωση αυτού που νοσεί, είναι ο θεράπον ιατρός.
Κι αυτό, γιατί εκείνος μόνο γνωρίζει την ειδική περίπτωση αυτού που νοσεί και είναι επιστημονικά καταρτισμένος για να γνωρίζει γι αυτό. Ο καρκίνος στις μέρες μας τείνει να είναι εξατομικευμένη περίπτωση, και κάθε οργανισμός ανταποκρίνεται διαφορετικά στις θεραπείες.
Ο γιατρός μπορεί να μιλήσει με επιστημονικό λόγο και ύφος, εξατομικευμένα, χωρίς να εμπλέκεται συναισθηματικά φέρνοντας τον πανικό.
Αν και λέμε ότι ο γιατρός είναι βάσει του νόμου υπεύθυνος να ενημερώνει τον ασθενή, στην πράξη η σχετική ενημέρωση τουλάχιστον στην Ελλάδα, φαίνεται ότι συχνά επιφορτίζει τα μέλη της οικογένειας. Επίσης, ειδικά στις μη ανατρέψιμες περιπτώσεις, το δίλημμα γίνεται ηθικό.
Γιατί, ναι λέμε: «κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να γνωρίζει την αλήθεια για την υγεία του», αλλά κατά πόσον παίρνεις την ευθύνη να πεις στον άλλον, τι και πώς; Και κατά πόσον ο άλλος θέλει να το ακούσει;
Ποια είναι η αλήθεια; Αν λοιπόν σε αυτήν την περίπτωση αναρωτιέστε το «πώς θα του το πω;» ή το «να του το πώ;», πάλι δεν υπάρχει μια δεδομένη απάντηση, αλλά η απάντηση είναι η εξής: θα του λέτε όση αλήθεια θέλει κάθε φορά να ακούσει. Ο ίδιος θα σας καθοδηγεί σε αυτό, στο πόσο θα θέλει να μάθει.
Κάθε άνθρωπος έχει το δικό του μοναδικό τρόπο να αντιλαμβάνεται και να διαχειρίζεται τα πράγματα. Κάποιος θέλει να γνωρίζει την κάθε λεπτομέρεια, κάποιος το «αφήνει» στους δικούς του εξ ολοκλήρου. Συνήθως, κάποιος ρωτά κάθε φορά μέχρι εκεί που θέλει να μαθαίνει.
Η εμπειρία πάντως δείχνει, ότι ενδόμυχα ο ασθενής γνωρίζει την αλήθεια για την υγεία του, απλώς κάθε φορά είναι έτοιμος να την αποδέχεται σε δόσεις. Το ίδιο και χρονικά: κάποιες στιγμές την αποδέχεται και κάποιες την αρνείται κοκ. Αυτός ίσως είναι ο μόνος τρόπος να αντέξει κανείς αυτήν τη σκληρή αναμέτρηση.
Πριν βιαστείς να ρωτήσεις «να του το πω; Θα το αντέξει;», ρώτα καλύτερα τον ίδιο σου τον εαυτό «μπορώ να το πιστέψω; Το αντέχω;». Όταν ο ασθενής έχει κάνει τη συμφιλίωσή του με τη ζωή και το θάνατο, το μέλος του οικείου περιβάλλοντος ακόμα το αρνείται..
Ο κάθε ασθενής βρίσκει το δικό του τρόπο να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί την κατάσταση. Κάθε τρόπος θα πρέπει να είναι σεβαστός. Κάθε επιλογή του θα πρέπει να γίνεται σεβαστή. Μπορείς να τον συνοδεύσεις στην επιλογή του; Και αν ναι, μέχρι πόσο; Πριν προτρέξεις να αναλάβεις τον άλλο, ανέλαβε να διαχειριστείς το δικό σου πόνο και φόβο. Γιατί, κανείς δε σε θέλει να παίζεις τον καραγκιόζη. Μείνε ανθρώπινος.
Ψυχοθεραπεία και καρκίνος
Η ψυχοθεραπεία σαν έννοια είναι πολλάκις παρεξηγημένη στην Ελλάδα. Ακόμα και οι γιατροί δεν κατέχουν βασικές γνώσεις σχετικά με τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας και τη δουλειά του ψυχολόγου, σε σχέση με τον ψυχίατρο και τον ψυχοθεραπευτή.
Για όσους ενδιαφέρεστε για μια πρώτη ενημέρωση σε αυτό το πεδίο, σας παραπέμπω σε ένα παλιότερο άρθρο μου «Τι είναι η ψυχοθεραπεία;» στον εξής σύνδεσμο: http://www.danaichor.blogspot.gr/#!http://danaichor.blogspot.com/2012/01/blog-post_5651.html
Η παρηγορητική φροντίδα και υποστηρικτική ενθάρρυνση σε ασθενείς με καρκίνο, γίνονται συχνά από ψυχολόγους στις ομάδες γιατρών στα νοσοκομεία. Αυτή η διαδικασία, της παρηγορητικής φροντίδας, δεν είναι ψυχοθεραπεία.
«Ο γιατρός μας είπε ότι θα πρέπει να δει ψυχολόγο, γιατί θα πρέπει να έχει καλή ψυχολογία», ακούω συχνά. Κι απορώ. Δηλαδή, ο ψυχολόγος είναι ένας άνθρωπος που θα σε κάνει ξάφνου να έχεις «καλή ψυχολογία» και να «ανέβεις ψυχολογικά». Μακάρι, να ήταν έτσι φίλοι μου, μακάρι να είχαμε το μαγικό ραβδί!
Επιμένω όμως. Δεν είσαι ένας καημένος ασθενής. Μην παραιτηθείς, μη γίνεις θύμα! Μην εγκλωβίζεσαι στις διαγνώσεις και τους τίτλους. Εξακολουθείς να είσαι ένας έξυπνος και ευαίσθητος άνθρωπος. Μείνε ανοιχτός στην πιθανότητα θεραπείας σου! Έχεις δικαίωμα και λόγο στη ζωή και την αξιοπρέπειά σου !!!
Η ψυχοθεραπεία είναι μια διαδικασία που θα σε βάλει να αντικρίσεις τον εαυτό σου κατάματα, να σε δεις πιο καθαρά, στο ποιος είσαι και πού πας, να επιτρέψεις τα συναισθήματά σου, να συμπεριλάβεις το ποιος είσαι, να σε αναλάβεις, να γίνεις πιο ελεύθερος, να γίνεις πιο εσύ.
Στην περίπτωση του καρκίνου, μπορεί να σε βοηθήσει να αναγνωρίσεις το νόημα της ασθένειας στη ζωή σου, το τι ήθελε ο καρκίνος να σου πει. Έτσι θα μάθεις πώς να πάρεις τον καρκίνο μαζί σου και να ζήσεις με αυτόν τιμώντας τη ζωή-ίσως πιο πολύ από ποτέ. Από όποια θέση κι αν εμπλέκεσαι με τον καρκίνο.
Ίσως αρχίζετε να ψιλιάζεστε, ότι η διαδικασία αυτή είναι πολύ προσωπική για τον καθένα, και η στιγμή της απόφασης για θεραπεία είναι μια κορυφαία αποφασιστική στιγμή επίσης πολύ προσωπική για τον καθένα.
Που μόνο ο καθένας μπορεί να πάρει για τον εαυτό του, όταν θα είναι έτοιμος, όταν θα το αναζητήσει το μέσα του. Δεν μπορείτε να πείσετε κάποιον «να δει ψυχολόγο», επειδή στην ουσία δεν αντέχετε να τον βλέπετε να πονάει, γιατί νομίζετε ότι ο ψυχολόγος θα τον κάνει ως δια μαγείας να πάψει να πονάει. (Μπορείτε βέβαια, να αναρωτηθείτε αν εσείς οι ίδιοι το χρειάζεστε.
Γιατί άραγε να βάζετε αυτήν την προτεραιότητα και τον εαυτό σας τόσο χαμηλά σε αυτά που πρέπει να γίνουν..).
Στην πραγματικότητα, ένας ασθενής στην Ελλάδα που ουδέποτε στη ζωή του δεν γνώρισε τι είναι η ψυχοθεραπεία, δεν θα αναγνωρίσει ξαφνικά την ανάγκη να κάνει κάτι τέτοιο, ή να το βάλει σε προτεραιότητα την ώρα που πονάει, ή όταν πρόκειται σε λίγες μέρες να εγχειριστεί, ή βρίσκεται στις παρενέργειες των χημειοθεραπειών.
Αυτό είναι το στάδιο της πρακτικής αντιμετώπισης των πραγμάτων. Συνήθως, κάποιος που νόσησε μπαίνει στη διαδικασία της ψυχοθεραπείας σε ένα δεύτερο χρόνο, όταν πια η φουρτούνα έχει κάπως καταλαγιάσει και τότε είναι που αρχίζει να επεξεργάζεται μέσα του το τι συνέβη και να το συνειδητοποιεί και να προσπαθεί να το σηματοδοτήσει.
Οπότε, ενημερώστε τον άνθρωπό σας, προτείνετε, αλλά μέχρι εκεί.
Ο καθένας χρειάζεται να αναλαμβάνει τον εαυτό του.
Επίλογος
Μιλάω με μια κυρία στο 1069, πριν λίγες μέρες διαγνώστηκε με καρκίνο στο λάρυγγα, εγχειρήσιμος αρχικού σταδίου, γιατροί αισιόδοξοι. Δυναμικός τύπος, άμεσος, σταράτος:
«Κοίτα, όλα αυτά μου φαίνονται βουνό, εγώ είχα πει αν ποτέ αρρωστήσω καλύτερα να φύγω μπαμ κι έξω, τώρα αυτά όλα που μου λεν οι γιατροί, τα μπες βγες στα νοσοκομεία, τρέχα από εδώ κι από εκεί για τις εξετάσεις, αυτά δεν είναι για μένα.»
Μιλάμε λίγη ώρα, της μεταφέρω όπως μπορώ τα παραπάνω, τα σκέφτεται, αρχίζει και το διαπραγματεύεται μέσα της ενώ μια σπίθα ελπίδας αρχίζει να αχνοφέγγει:
« Δηλαδή τι , θα πρέπει να μάθω να ζω με το θάνατο;», γελώντας.
«Ε, ναι, τι νομίζετε ότι κάνουμε εμείς τόσο καιρό;»
Της μιλώ ανάλαφρα και ευδιάθετα. «Μαζευόμαστε στη ομάδα ψυχοδράματος, μιλάμε γι αυτά, τα γελάμε, τα κλαίμε, τα βλέπουμε από εδώ κι από εκεί και μαθαίνουμε, μαθαίνουμε να σχετιζόμαστε με αυτά. Όπως μας βγαίνει κάθε φορά.
Είμαστε πολύ καλά εκεί μαζί ξέρετε, αγαπάμε τη ζωή!
"Λιθούχε, μέσα από το σκοτάδι έφτασες την ελπίδα σου και τώρα έχεις ό,τι επιθυμείς. Χρησιμοποίησε καλά τον καιρό σου!"
Tolkien, The return of the King
Αφιερωμένο στην Ξανθίππη, και τα υπέροχα μέλη της ομάδας ψυχοδράματος στο Μείνε Δυνατός.
Σας ευχαριστώ!
Δανάη Χορομίδου
Ψυχολόγος-ψυχοδραματιστής
Συνεργάτης του Μείνε Δυνατός