Η Ελένη μοιράζεται την ιστορία της...
Γελάω πολύ και αστειεύομαι όπως έκανα πάντα στη ζωή μου...
15 Φεβρουαρίου 2021
Λίγες μέρες μετά την επέμβαση οξείας σκωληκοειδίτιδας με μερική περιτονίτιδα. Λίγες
μέρες και μετά τα γενέθλιά μου (μόλις είχα κλείσει τα 48). Ντριν. Ο χειρουργός. Απόγευμα: «Έλα, Ελένη. Μόλις πήρα τα αποτελέσματα της ιστολογικής από το χειρουργείο μας.
Δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι όπως θα θέλαμε. Μπλα, μπλα, μπλα... μέσα στο επόμενο 10ήμερο πρέπει να κάνεις κι άλλο χειρουργείο, για να αφαιρεθεί μέρος του εντέρου και λεμφαδένες μπλα μπλα, μπλα....».
Ένα βουητό έγινε στ' αυτιά μου η φωνή του.
Δεν ξεχώριζα πια τις λέξεις μεταξύ τους. Μόνο μία λέξη: Καρκίνος. Αδενοκαρκίνωμα σκωληκοειδούς απόφυσης ήταν η διάγνωσή μου, μια πολύ πολύ σπάνια μορφή καρκίνου του παχέος εντέρου.
Η μάσκα (λόγω covid) που φορούσα στο πρόσωπο έγινε μούσκεμα από τον ιδρώτα. Όσο άκουγα το μπλα μπλα του γιατρού, έριχνα κλεφτές ματιές στους ανθρώπους μου. Τα μάτια τους με κοιτούσαν απορημένα. Άραγε κατάλαβαν;
Τρεις σκέψεις τελείως διαφορετικές αναβοσβήνουν σαν alarm στο μυαλό μου: «Πώς να τους το πω; Δεν μπορώ να τους δώσω τέτοια πίκρα. Χίλια συγνώμη. Χίλια συγνώμη, μαμά...», «Ευκαιρία να ξεφορτωθώ κάτι παραπανίσια κιλάκια!», «Αν η περίπτωσή μου είναι μη αναστρέψιμη, θέλω να βρω έναν καλό ψυχολόγο για τα παιδιά μου, να με ξεπεράσουν».
Κλείνω το τηλέφωνο και τους το λέω. Ωμά. Δεν υπάρχει ωραίος τρόπος σ' αυτά τα θέματα. Επιπλέον, δεν ήθελα να σταθώ πολλή ώρα σε αυτήν την πονεμένη στιγμή της
ανακοίνωσης, ήθελα να περάσω στην επόμενη σκηνή του έργου, που μόλις είχε
ξεκινήσει.Κι αμέσως αρχίζω να σκέφτομαι ποιοι άνθρωποι του κύκλου μου μπορούν να με συμβουλέψουν και να με κατευθύνουν σωστά σε επιλογή χειρουργού για τη μεγάλη
επέμβαση. Τα τηλέφωνα παίρνουν φωτιά.
Αυτή η τόσο άμεση αναζήτηση με έβγαλε από τον λαβύρινθο, που βρέθηκα ακαριαία. Ένιωσα να παίρνω την κατάσταση στα χέρια μου. Σκέφτομαι: «Πρέπει οπωσδήποτε να δρομολογήσω το επόμενο βήμα ΤΩΡΑ. Να έχω κάτι να περιμένω, κάτι κόντρα σε αυτό που με βρήκε. Κλαίω πιο μετά». Έτσι κι έγινε. Έκλαψα πιο μετά. Πολύ!
Μέσα στις επόμενες μέρες παγώνω εκκρεμότητες και ενημερώνουμε με emails τους δασκάλους των παιδιών μας, για να έχουν τον νου τους για την αναμπουμπούλα που θα ακολουθούσε στο σπίτι μας. Βγάζω για κάποιο διάστημα τημουσική εντελώς από τη ζωή μου. Αυτό κι αν ήταν σοβαρό για μένα! Δεν μπορώ να ακούω. Φορτίζομαι πολύ.
Τι αισθάνομαι; Παγωμάρα. Τι σκέφτομαι; Ότι την πάτησα. Μόλις είχε ορθωθεί μπροστά
μου ένα βουνό από αγωνίες που ήθελαν απεγνωσμένα απαντήσεις: Είναι επιθετικός ο
καρκίνος μου; Σε ποιο στάδιο είμαι; Υπάρχουν μεταστάσεις; ΘΑ ΖΗΣΩ; Κι ευχόμουν στο άγνωστο ταξίδι, που μόλις άρχιζε, αυτή εδώ να ήταν η πιο άσχημη ανακοίνωση, που θα άκουγα.
Η 2η επέμβαση
Δεκαπέντε μέρες μετά, με τις κλωστές του πρώτου χειρουργείου ακόμα πάνω μου, μπαίνω στο Νοσοκομείο για τη δεύτερη επέμβαση. «Είσαι τυχερή που έσκασε η σκωληκοειδίτιδα και το βρήκες. Αυτός ο συγκεκριμένος καρκίνος δεν μπορεί να εντοπιστεί. Θα συνέχιζε να δουλεύει μέσα σου ύπουλα με απρόβλεπτες συνέπειες», μου είπε ο χειρουργός και όλοι οι επόμενοι γιατροί, ογκολόγοι, γαστρεντερολόγοι.
Μετά από αυτήν την κουβέντα τους έπαψα να λέω ειρωνικά «τι δώρο γενεθλίων ήταν αυτό που μου ήρθε;». Η σκωληκοειδίτιδα ήταν πια πραγματικό δώρο γενεθλίων, που ήρθε, για να με σώσει ίσως από τα χειρότερα. Όπως γράφει και ο Ernest Hemingway στο «Ο γέρος και η θάλασσα»: «Η τύχη είναι ένα πράγμα, που εμφανίζεται με πολλές μορφές».
Ευτυχώς δεν είχα ιδέα πόσο μεγάλη και επώδυνη επέμβαση θα βίωνα στη συνέχεια. Όταν σήκωσα τη νυχτικιά και αντίκρυσα στην κοιλιά μου την ουλή των 28cm (ναι, τη μέτρησα), έκλαψα. Όχι μόνο για το αισθητικό κομμάτι της υπόθεσης. Συνειδητοποίησα ότι με άνοιξαν τόσο πολύ, για να αφαιρέσουν μεγάλη περιοχή και να τσεκάρουν κι άλλα όργανα, και ότι θα μπορούσα να είχα βρεθεί μπροστά σε χειρότερη εκδοχή. Στη συνέχεια συμφιλιώθηκα και με την ουλή (όλα συνηθίζονται...).
Είναι πια το δικό μου tattoo. Πέρασα μια ακόμα μοναχική νοσηλεία στην covid εποχή, μ' εμένα στο παράθυρο του αντικαρκινικού νοσοκομείου και τους ανθρώπους μου να στέκονται και να με κοιτάνε από το απέναντι πεζοδρόμιο ανήμποροι να με βοηθήσουν. Σκληρό. Σχεδόν τραυματικό. Φωτογράφιζα την καθημερινότητά μου μέσα στο νοσοκομείο βάζοντας διάφορες σαχλαμαρίστικες λεζάντες από κάτω.
Με βοηθούσε όλο αυτό. Το έβλεπα σαν μια ταινία, της οποίας ήμουν απλός θεατής. Κι έτσι αποστασιοποιούμουν κάπως. Οι νύχτες αξημέρωτες και οδυνηρές. Τις περνούσα με ταινίες και stand up comedians, που έβλεπα στο κινητό μου, για να ξεχνιέμαι. Συντροφιά μου η ανταλλαγή μηνυμάτων με φίλους στο messenger, οι βιντεοκλήσεις με τους δικούς μου ανθρώπους και ο χαβαλές με τους νοσηλευτές και τους άλλους ασθενείς.
Βγήκα από το νοσοκομείο δέκα μέρες μετά, αγκαζέ με μια μετεγχειρητική ζώνη που θα έπρεπε για τους επόμενους 6 μήνες να τη φοράω συνέχεια πλην των ωρών του ύπνου. Ομορφιά! Έναν μήνα αργότερα βγήκε και η νέα ιστολογική. Ένας ακόμα όγκος στο τυφλό, δηλαδή έξω ακριβώς από τη σκωληκοειδή απόφυση (υπολειμματικός χαρακτηρίστηκε). Κι ένας πειραγμένος λεμφαδένας, που με «πέταξε» στο στάδιο 3.
Ο ογκολόγος και οι χημειοθεραπείες ήταν πια τα new entries της ζωής μου. Τις ιστολογικές μου εξετάσεις δεν τις διάβασα ποτέ. ΠΟΤΕ! Ξέρω τι λένε, αλλά δεν τις
διαβάζω εγώ η ίδια. Χαζό; Μπορεί. Δυσκολεύομαι, όμως, να δω το όνομά μου δίπλα στη λέξη «καρκίνος». Και δε θέλω να εκτίθεμαι σε ιατρικές ορολογίες που δεν κατέχω και πιο πολύ με τρομάζουν, παρά με ανακουφίζουν. Ίσως το κάνω αργότερα. Δεν έψαξα ούτε μία φορά για τον καρκίνο μου στο internet. ΠΟΤΕ! Εγώ που περνάω τόσες ώρες μπροστάστον υπολογιστή! Αναζήτησα μόνο ιστορίες επιζώντων από καρκίνο. Α, και πρακτικές συμβουλές γύρω από τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας (κι αυτές τις αναζήτησα, αφού μου προέκυψαν οι παρενέργειες. Όχι πιο πριν, για να μην τυχόν αυθυποβληθώ).
Ύπνος
Δύσκολη υπόθεση. Τους πρώτους μήνες, γιατί δεν μπορούσα καν να στρίψω στο πλάι από τους πόνους των τομών. Τους επόμενους μήνες, γιατί οι παρενέργειες της
χημειοθεραπείας δυσχέραιναν τον ύπνο μου. Και ως γνωστόν, οι σκέψεις της άυπνης
νύχτας είναι σκοτεινές. Ταινίες και το Tetris, που κατέβασα στο κινητό μου, με
απορροφούσαν και με προστάτευαν από τις κακές σκέψεις.
Κübler-Ross
Στα στάδια της Kübler-Ross πηγαινοέρχομαι όλη την ώρα. Σε γεγονότα δυναμικά (εν
εξελίξει) και όχι στατικά (πχ ένας θάνατος), περνάς και ξαναπερνάς μέσα από τα διάφορα στάδια: νέο χειρουργείο, νέα ιστολογική, χημειοθεραπείες κ.ο.κ. Κάθε νέα είδηση την ακολουθούν νέες νοητικές και ψυχικές διεργασίες, μέχρι να φτάσεις στην αποδοχή της.
Χημειοθεραπείες
Άμα δεν περάσεις χημειοθεραπεία, δεν μπορείς καν να φανταστείς τι μανίκι είναι! Η πρώτη χημειοθεραπεία μου ήταν ένας ακόμα επώδυνος σταθμός σ' αυτό μου το ταξίδι. Στον 8ο όροφο πια του νοσοκομείου, τρεις ώρες ξαπλωμένη σ' ένα κρεβάτι να κοιτάω φοβισμένη τους ορούς από πάνω μου και να σκέφτομαι «τι τοξικά πράγματα ρίχνουν τώρα μέσα μου;
Τι θα πάθω; Θα αντέξει το σώμα μου; Τι δουλειά έχω εδώ μέσα;». Ήθελα τόσο πολύ να
κλάψω! Αλλά ντρεπόμουν. Νάτη πάλι η Kübler-Ross...Η παραμονή μου κάθε φορά στο
αντικαρκινικό νοσοκομείο για τις ενδοφλέβιες χημειοθεραπείες (ακολουθούσαν και 14
μέρες με 8 ογκολογικά χάπια/ημέρα) με γέμιζε με λύπη. Λυπόμουν πολύ τον αργό χωρίς δυνάμεις βηματισμό των ασθενών, τα τρομαγμένα άδεια βλέμματα γύρω μου, τα χλωμά πρόσωπα, τους μοναχικούς ηλικιωμένους που δεν ήξεραν σε ποιο γραφείο να
απευθυνθούν, τα γυμνά γυναικεία κεφάλια που πάλευαν να διατηρήσουν τη θηλυκότητά τους, εμένα...
Η φωτεινή πλευρά αυτού του τρίωρου; Ότι κάθε φορά αυτές τις τρεις ώρες συγκατοικούσα στο δωμάτιο με διαφορετικούς ανθρώπους διαφορετικού φύλου, ηλικίας, μορφωτικού επιπέδου, σοβαρότητας υγείας. Και το ότι ήμουν ομοιοπαθούσα μού έδινε το θάρρος να αρχίσω ερωτήσεις, που ήταν πιο...μαχαίρι στο κόκαλο. Και ξεδιπλώνονταν έτσι συζητήσεις εξομολογητικές με άγνωστους ανθρώπους, όπου παίρνεις και δίνεις και φεύγεις γεμάτος σκέψεις και συναισθήματα.
Και με κάποιους ανθρώπους είχα έρθει πιο κοντά και γίναμε φίλοι. Το μόνο που ήξερα έως τότε για τις χημειοθεραπείες (φαντάζομαι και οι περισσότεροι από εμάς) ήταν τα πεσμένα μαλλιά και κάποιες «καλές» και «κακές» μέρες που άκουγα σκόρπια χωρίς να καταλαβαίνω τι σήμαιναν. Προσωπικά δεν είχα ως παρενέργεια την απώλεια των μαλλιών (ευτυχώς, γιατί κάτι τέτοιο θα με ανάγκαζε να δώσω έξτρα εξηγήσεις
στα παιδιά μου).
Είχα, όμως, πολλές άλλες περίεργες και πολύ δύσκολες παρενέργειες, που έκαναν ανυπόφορη την καθημερινότητά μου. Μα και οτιδήποτε άλλο ασήμαντο και άσχετο με τις θεραπείες προέκυπτε στην υγεία μου αργούσε πολύ να περάσει (ακόμα και μήνες ολόκληρους) λόγω προφανώς του πεσμένου ανοσοποιητικού μου. Νέα δεδομένα, νέα ζωή αυτούς τους μήνες. Οκτώ κύκλοι χημειοθεραπείας. Τι σήμαινε αυτό πρακτικά; Σήμαινε ότι η πρώτη βδομάδα ήταν οι λεγόμενες «κακές» μέρες: ως επί το πλείστον κλεισμένη στο σπίτι να ταλαιπωρούμαι και να μετράω μία-μία τις μέρες να
τελειώσουν, σαν τους φυλακισμένους.
Ναι, ένιωθα φυλακισμένη μέσα σε ένα κορμί γέρικο, που νοσεί. Και κατάλαβα όλους εκείνους τους ηλικιωμένους, που λένε «η ψυχούλα μου πετάει, αλλά το σώμα μου δεν μπορεί». Και κάπως έτσι κυλούσε αυτή η πρώτη βδομάδα των «κακών» ημερών. Με απομόνωση και υπομονή. Μετά ακολουθούσε η δεύτερη βδομάδα, όπου οι παρενέργειες άρχιζαν σιγά-σιγά να υποχωρούν. Οι ασπρόμαυρες μέρες μου άρχιζαν και πάλι να χρωματίζονται. Και ερχόταν η τρίτη βδομάδα, οι «καλές» μέρες, όπου ήμουν πια σχετικά καλά. Η bachelor βδομάδα μου, όπως συνήθιζα να τη λέω. Κι έτρεχα να χωρέσω σ' αυτήν τη βδομάδα όλη μου τη ζωή, όλη μου την κανονικότητα: να φέρω εις πέρας υποχρεώσεις που με περίμεναν στη γωνιά, να αθληθώ, να συμμετέχω σε οικογενειακές δραστηριότητες, να διασκεδάσω με φίλους, να πιω δροσερό νερό (αυτό είχε να κάνει με παρενέργεια της χημειοθεραπείας). Την παραμονή κάθε επόμενης θεραπείας ήμουν ένα κράμα υπερδιέγερσης (να προλάβω να τα κάνω ΌΛΑ) και στενοχώριας, σαν να μ' έκλειναν σε πιθάρι την επόμενη μέρα!
Κι ερχόταν, τελικά, η επόμενη μέρα και φτου κι απ' την αρχή. «Αγάπη μου, συρρίκνωσα τη ζωή μου», θα μπορούσε να είναι ο τίτλος αυτών των μηνών. Κι όλα, βέβαια, τα παραπάνω συνέβαιναν το πρώτο διάστημα των χημειοθεραπειών. Γιατί, δυστυχώς, όσο προχωρούσαν οι χημειοθεραπείες, τα φάρμακα συσσωρεύονταν μέσα μου και η κατάστασή μου επιδεινωνόταν.
Έτσι, αυτή η κάπως καλή βδομάδα συρρικνωνόταν όλο και περισσότερο, γιατί οι παρενέργειες διαρκούσαν πιο πολλές μέρες και προστίθενταν και νέες ακόμα πιο βαριές παρενέργειες. Στις τελευταίες θεραπείες δεν υπήρχε πια καμιά καλή μέρα...Παρέμεινα για πολύ καιρό κλεισμένη στο σπίτι. Η κόπωση της χημειοθεραπείας είναι ένα κεφάλαιο από μόνη της. Δεν έχει καμιά σχέση με την κόπωση, που όλοι έχουμε νιώσει στη ζωή μας. Δεν αντιμετωπίζεται καν με ξεκούραση!
Είναι κάτι αλλιώτικο: ένιωθα ότι κάποιος είχε αδειάσει το σώμα μου από όλα τα όργανα και ότι ήμουν ένα σκέτο κουφάρι, που δεν είχε ίχνος ενέργειας και δεν μπορούσε καν να δημιουργήσει απόθεμα ενέργειας. Δεν μπορούσα να κάνω τίποτα, για να διώξω την
κόπωση! Μόνο υπομονή.
Είχα φτάσει στο σημείο να τρώω και να λαχανιάζω, να ντύνομαι και να μην μπορώ ταυτόχρονα να μιλάω από την κούραση, να κάνω ένα απλό ντους και να ξαπλώνω μετά κουρέλι, για να συνέλθω, να βγάζω ένα πιάτο από το ντουλάπι και να μου «κόβονται» τα χέρια, να μετακινούμαι μόνο με το αυτοκίνητο για μια απόσταση λίγων μόλις μέτρων από το σπίτι. Αυτό το χάλι μού έμαθε να καταπιάνομαι μ' ένα πράγμα κάθε φορά και όχι με πολλά ταυτόχρονα. Ο καθένας βιώνει διαφορετικές και διαφορετικής έντασης παρενέργειες. Ωστόσο, η κόπωση είναι ο κοινός παρονομαστής όλων μας.
Και μετά τις χημειοθεραπείες τι;
Κάτι που θέλει ιδιαίτερη διαχείριση είναι και το διάστημα μετά τη λήξη των χημειοθεραπειών. Όλοι νομίζουν πως με το τέλος των θεραπειών θα είσαι μέσα στην τρελή χαρά. Δεν πάει, όμως, έτσι ακριβώς το πράμα. Καταρχάς οι παρενέργειες είναι πιο έντονες από ποτέ και διαρκούν. Κατά δήλωση του ογκολόγου μου, για τους επόμενους 6 μήνες μετά τη λήξη των θεραπειών οι παρενέργειες ή παραμένουν ίδιες ή χειροτερεύουν.
Δυστυχώς ισχύει και σε μένα αυτό, γεγονός που επηρεάζει την ποιότητα τόσο της δικής
μου καθημερινότητας, όσο και των οικείων μου. Κυρίως, όμως, αυτό που θέλει διαχείριση είναι η ψυχολογία. Γιατί επί μήνες, καθόλη τη διάρκεια των θεραπειών, επειδή παλεύεις με τις σωματικές επιπτώσεις, προσπαθείς να είσαι συναισθηματικά δυνατός/η. Όταν, όμως όλο αυτό τελειώνει, αφήνεσαι πια, παραδίνεσαι. Και κοιτώντας πίσω σου τρομάζεις με όλο αυτό που πέρασες και αρχίζεις να φλερτάρεις με τη θλίψη.
Προσωπικά με βοήθησε να αποφύγω αυτό το φλερτ το ότι έβαλα αμέσως μικρούς και βραχυπρόθεσμους (μιας και αποφεύγω τους μακροπρόθεσμους σ' αυτή τη φάση) στόχους στον εαυτό μου, όπως:
- α) Να ξεκινήσω αμέσως πρόγραμμα διατροφής και συμπληρωμάτων με τη βοήθεια διατροφολόγου, προκειμένου να αποκαταστήσω τον οργανισμό μου και το σώμα μου από τις ζημιές, που προκάλεσαν όλα αυτά τα τοξικά φάρμακα και οι κορτιζόνες. Ήθελα να πετάξω άμεσα από πάνω μου το άρρωστο σώμα.
- β) Να διαβάσω ένα κατεβατό από βιβλία που έβαλα στο μάτι.
- γ) Να κάνω κάποιο είδος γυμναστικής μέσα στο σπίτι, μέχρι να καταφέρω και πάλι να επανέλθω στην υπαίθρια άσκησή μου. Έστρεψα, ουσιαστικά, αμέσως την προσοχή μου αλλού, για να μην αφήσω χώρο στην αυτολύπηση.
Σκέψεις - Συναισθήματα
Νιώθω σαν να μπήκα ξαφνικά σ' έναν παράδρομο. Και βλέπω δίπλα μου όλους και όλα να κινούνται στην κεντρική λεωφόρο και να προπορεύονται κι εγώ να οδηγώ αργά και παράλληλα στον παράδρομο, χωρίς να ξέρω αν θα τη συναντήσω ξανά πιο κάτω ή θα οδηγηθώ σε αδιέξοδο.
Έχω βάλει κόφτη στις σκέψεις μου για το παρελθόν: με συγκινούν. Έχω βάλει κόφτη και στις σκέψεις μου για το μέλλον: νιώθω σαν να κλέβω από μια ζωή, που δε ξέρω καν αν μου ανήκει. Χωρίς αναμνήσεις, λοιπόν, και χωρίς όνειρα ώρες και στιγμές σκέφτομαι: «βρε μπας και έχω ήδη πεθάνει και δεν το ξέρω;».
Όμως αυτό με βοηθάει να παραμένω στο παρόν και να το χαίρομαι πιο πολύ και να διατηρώ μια σταθερή συναισθηματική κατάσταση. Αυτό χρειάζομαι τώρα. Σταθερότητα. Φλατ. Έχω μπροστά μου μόνο το τώρα, το απόλυτο τώρα και όσα καινούργια έχω να διαχειριστώ εδώ και τώρα. Όλο και κάποιος, βέβαια, θα βρεθεί που θα παραβιάσει άθελά του αυτό το απαγορευτικό μου και θα με ταράξει. Όπως εκείνη τη φορά που ο γιος μου μου είπε: «μαμά, ανυπομονώ να γίνω 20 χρόνων». Με διέλυσε.
Τα παιδιά μου
12 και 8 χρόνων θεωρώ ότι είναι νωρίς, για να μάθουν ότι έχω καρκίνο. Ή, εν πάση
περιπτώσει, δε θέλω να τους «πουλάω» βεβαιότητες ότι όλα θα πάνε καλά, τη στιγμή που δεν υπάρχει αυτή η βεβαιότητα μέσα μου πριν ολοκληρώσω όλο τον απαιτούμενο κύκλο επανελέγχων. Αυτό, το να παίξω δηλαδή με τις ελπίδες τους, για μένα θα ήταν ψέμα πιο μεγάλο. Θα τους τα πω όλα όμως αργότερα.
Οπωσδήποτε. Γιατί δεν πρέπει να μένουν μυστικά και ψέματα μέσα στις οικογένειες. Δημιουργούνται παρανοήσεις. Για την ώρα ξέρουν ότι προέκυψε μια εκτεταμένη μόλυνση μετά τη σκωληκοειδίτιδα, που χρειάστηκε έξτρα χειρουργείο και θεραπεία καθώς και μετατροπές στην καθημερινότητά μου. Στην αρχή δεν μπορούσαν καν να αντικρύσουν την τομή μου. Τώρα πια τη φιλούν με τρυφερότητα.
Ήξεραν ότι πολλές μέρες ήμουν off και ότι χρειαζόμουν ηρεμία, την κατανόησή τους και τη βοήθειά τους ακόμα και σε απλά πράγματα (πχ να μου βγάλουν κάτι από το ψυγείο, γιατί η επαφή μου με οτιδήποτε κρύο μούδιαζε τα χέρια μου). Και ανταποκρίθηκαν και τα δύο με απίστευτη ωριμότητα στη νέα συνθήκη. Εννοείται πως είναι πολλές οι φορές που ως γονιός υπερβαίνεις τα ζόρια σου και κάνεις τον Καραγκιόζη (για να μην έχουν μόνο την εικόνα του καταπονεμένου γονιού), τα πας σε μια εκδήλωση έστω
και υποβασταζόμενος ή ακολουθείς τις διακοπές που επιθυμούν.
Κουβέντες διάφορες
«Είσαι δυνατή», μου λένε. Όχι, δεν είμαι δυνατή, απλά φοβάμαι τον φόβο. Δε θέλω να
εισχωρήσει ο φόβος μέσα μου. Γιατί η παραμικρή απαισιόδοξη σκέψη ανοίγει ακαριαία μια χαράδρα κάτω από τα πόδια σου και σε ρουφάει. Κι εκεί δεν υπάρχει κανένα δίχτυ
ασφαλείας. Όταν όμως το σώμα είναι σε διαδικασία επεμβάσεων, ανάρρωσης ή θεραπειών, δε δικαιούσαι να το εκθέτεις σε ακραία συναισθήματα.
Γιατί θα σου ρουφήξουν όλη την ενέργεια. Και τη θέλεις αυτή την ενέργεια, για ν' αντέξεις τις δοκιμασίες που έρχονται. Φυσικά, πάντα ο καρκίνος κι όλο το βάρος που κουβαλάει αυτή η λέξη αφήνουν χαραμάδες μέσα σου από όπου μπαίνει ο φόβος και σε διαβρώνει σε χρόνο dt. Εκεί, όμως, οφείλεις να το μαζέψεις.
«Πρέπει να έχεις από τώρα θετική διάθεση, για να το παλέψεις» μου έλεγαν στην αρχή.
Καμία θετική διάθεση δεν ήθελα να έχω από την αρχή. Δεν είμαι ρομπότ! Ήθελα να
θρηνήσω πρώτα και μετά να μαζέψω τα κομμάτια μου και να δυναμώσω.
«Δε φαίνεται τίποτα από αυτά που περνάς στην όψη σου!», μου λένε πολλοί. Και είναι
αλήθεια. Είχα, βέβαια, την τύχη να μη χάσω τα μαλλιά μου και το χρώμα μου. Έτσι ήταν αποκλειστικά στο χέρι μου η όψη μου. Και για μένα ήταν και είναι σημαντικό να είμαι πάντα περιποιημένη, ακόμα κι αυτούς τους μήνες που παραμένω κυρίως κλεισμένη στο σπίτι. Έτσι νιώθω...κανονική, πιο ευδιάθετη και καθόλου αξιολύπητη.
Τα δικά μου «μαθήματα»
Γιατί ήρθε ο καρκίνος στη ζωή μου; Δεν ξέρω. Ή ίσως και να ξέρω. Όπως και νά'χει,
αφήνω για την ώρα πίσω μου το πριν και κάνω focus στο τώρα. Για οποιονδήποτε λόγο κι αν προέκυψε, ας δω τώρα τι μου διδάσκει αυτή η εμπειρία του καρκίνου. Και ας κρατήσω αυτά τα μαθήματα στην υπόλοιπη ζωή μου.
Πρώτο μάθημα: η σωματική μου ανημπόρια με ανάγκασε να βγάλω από μέσα μου την
αδύναμη Ελένη. Να μάθω να λέω «δεν μπορώ!» και να ζητάω βοήθεια. Να αφήσω πίσω μου την Ελένη που τ' έφερνε όλα βόλτα και ήταν το στήριγμα πολλών. Και να απλώσω το χέρι ζητώντας να πάρω πια και όχι να δώσω.
Δεύτερο μάθημα: οι τοξικοί άνθρωποι είναι εξαιρετικά ενεργοβόροι. Ναι, το ξέρω, παντού διαβάζουμε «μακριά από τοξικούς κλπ κλπ». Όταν όμως είμαστε εύρωστοι ψυχικά και σωματικά, έχουμε περίσσευμα ενέργειας και δεν αντιλαμβανόμαστε ότι τέτοιοι άνθρωποι και καταστάσεις μάς «ρουφούν». Κι έρχεται μια τέτοια στιγμή, όπου το σώμα έχει οριακά όση ενέργεια χρειάζεται, για να αντεπεξέλθει στις νέες δοκιμασίες. Ούτε πιθαμή παραπάνω. Εκεί πια καταλαβαίνεις ότι η παραμικρή συναναστροφή με τοξικούς ανθρώπους, η παραμικρή εμπλοκή σε τοξικές καταστάσεις και σχέσεις σε «αδειάζουν» αμέσως και νιώθεις μετά πιο κουρασμένος/η.
Τρίτο μάθημα: έπρεπε πια να σταματήσω να καταπιάνομαι με 3-4 πράγματα ταυτόχρονα, αλλά μόνο με ένα. Ένα κάθε φορά. Κι αυτό το ένα να το εκτελώ αργά, σχεδόν τελετουργικά, με επίγνωση. Έπρεπε να το κάνω έτσι λόγω της μεγάλης κόπωσης που βίωνα. Μαθαίνεις, επίσης, να υπομένεις και να περιμένεις. Σίγουρα στην πορεία θα πάρω κι άλλα μαθήματα. Ο καθένας παίρνει μέσα από αυτήν την αρρώστια κι από κάθε αρρώστια τα μαθήματα, που του χρειάζονται. Ελπίζω εγώ να μην ξεχάσω τα δικά μου...
Άνθρωποι
Μεγάλο κεφάλαιο κι αυτό σε αυτήν τη διαδρομή. Δεν έκρυψα το πρόβλημά μου.
Μοιρασμένη λύπη, μισή λύπη. Και ο κάθε άνθρωπος γύρω μου μου στάθηκε με μια
κουβέντα, ένα μήνυμα, ένα βλέμμα. Με τον ολόδικό του τρόπο, όποιος κι αν ήταν αυτός, που μου τον πρόσφερε όμως απλόχερα με αγάπη και νοιάξιμο. Κι αυτό μου έφτανε. Κι έτσι δεν ένιωθα μόνη σ' αυτό το ταξίδι. Η δε ψυχική και πρακτική στήριξη της οικογένειάς μου ήταν και είναι συγκινητική και μοναδική! Αλί στους ανθρώπους που το περνάνε μόνοι τους όλο αυτό...
Αν γνωρίζουμε ανθρώπους που περνάνε τέτοια δοκιμασία μόνοι τους, ας τους
απλώσουμε ένα χέρι βοήθειας. Ακόμα κι ένα πιάτο φαγητό, ένα άπλωμα μπουγάδας ή
κάποια ψώνια είναι σούπερ πολύτιμα. Τι θα γίνει από δω και πέρα; Δεν ξέρω. Δεν το σκέφτομαι καθόλου. Ούτε αισιόδοξη είμαι, ούτε απαισιόδοξη. Πάντως και τελείως δεν μπορείς να χαλαρώσεις.
Είναι αυτοί οι πολύ συχνοί επανέλεγχοι (καρκινικοί δείκτες, διάφορες αξονικές, κλπ), που σε πισωγυρίζουν στο πρόβλημα, σου υπενθυμίζουν ότι μπορεί να ξανασκάσει μύτη ο καρκίνος και σε γεμίζουν με αβάσταχτη αγωνία. Είναι κι εκείνα τα διάφορα τυχαία πονάκια, που σε κάνουν να σκέφτεσαι έντρομος/η: «Ωχ! Μετάσταση!». Οπότε επιλέγω να προχωράω βήμα-βήμα.
Και σε κάθε καλό νέο κάνω απλά ένα «ουφ» και προχωράω στο επόμενο βήμα. Κι όποτε βέβαια σκέφτομαι τα παιδιά μου, λέω μέσα μου: «Είναι για μένα μονόδρομος το να τα καταφέρω. Δε θα μου το συγχωρέσω το να τα πονέσω. Θέλω να είμαι ΕΓΩ στη ζωή τους, όχι η φωτογραφία μου». Για την ώρα πάντως γελάω πολύ και αστειεύομαι όπως έκανα πάντα στη ζωή μου, γιατί το χιούμορ είναι ό,τι πιο ζωτικό για μένα. Κλαίω πιο εύκολα πια.
Συνεχίζω κανονικά τη ζωή μου. Μα πάνω απ' όλα «ακούω» όλα αυτά τα μαθήματα που
θέλει να μου δώσει αυτή η εμπειρία. Και ελπίζω να έχω την ευκαιρία να τα ρευστοποιήσω στη ζωή μου. Και μια παράκληση για το τέλος: ας σταματήσουμε σιγά-σιγά να αναπαράγουμε τα κλισέ τύπου «κέρδισε τη μάχη με τον καρκίνο», «έχασε τη μάχη με τον καρκίνο». Αρκετό βάρος κουβαλάμε ήδη εμείς οι καρκινοπαθείς.
Δε χρειάζεται να κουβαλάμε στους ώμους μας και το βάρος της έκβασης αυτής της ιστορίας. Έχουν υπάρξει γενναίοι άνθρωποι που εντέλει πέθαναν από καρκίνο και άλλοι λιγότερο γενναίοι, που επιβίωσαν. Μη μας διακρίνετε, λοιπόν, σε νικητές και ηττημένους. Είναι άδικο για όσους πέθαναν και θα πεθάνουν. Κάποιοι απλά θα είμαστε τυχεροί και κάποιοι άτυχοι.
Μείνε δυνατός/η
Ελένη Σ.
Υ.Σ.: Υπάρχει ένας ανατολίτικος μύθος: Καπότε ένας βασιλιάς φώναξε τους σοφούς του και τους ζήτησε το εξής: «Επινοήστε για μένα μια ρήση, η οποία θα με γαληνεύει σε στιγμές λύπης, αλλά και χαράς. Δεν πρέπει να είναι μεγάλη, γιατί θέλω να την έχω πάντα μαζί μου». Μετά από τρεις μέρες οι σοφοί πρόσφεραν στον βασιλιά ένα δαχτυλίδι με την ακόλουθη φράση χαραγμένη: «Κι αυτό θα περάσει». Τη φράση που στο εξής θα έχω κι εγώ πάντα μαζί μου. (φωτογραφία)