Η µάχη µε τον καρκίνο απαιτεί οµαδική δουλειά!
Δρ. Πάρις Κοσμίδης
Παθολόγος - ογκολόγος, ιδρυτικό µέλος σε ελληνικές ογκολογικές εταιρείες και κύριος ερευνητής σε πολλές µελέτες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Έχει βραβευτεί από την Ακαδηµία Αθηνών αλλά και διεθνώς, ενώ έχει διατελέσει πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Παθολόγων - Ογκολόγων. Έχοντας αφιερώσει όλη του τη ζωή στη νόσο που και µόνο στο άκουσµά της οι περισσότεροι παγώνουµε, έχει να µας πει πολλά.
O Δρ. Πάρις Κοσµίδης ειναι Παθολόγος - Ογκολόγος, Διευθυντής της Β Παθολογικής - Ογκολογικής Κλινικής του Νοσοκοµείου "ΥΓΕΙΑ" και τέως Πρόεδρος του Επιστηµονικού Συµβουλίου του Νοσοκοµείου "ΥΓΕΙΑ"
Ένας στους 3 άντρες και µία στις 2 γυναίκες θα νοσήσουν κάποια στιγµή στη ζωή τους από καρκίνο. Αυτό και µόνο αποδεικνύει ότι η συγκεκριµένη ασθένεια µας αφορά όλους…
Όντως, µας αφορά όλους. Η αύξηση των περιστατικών είναι δεδοµένη κυρίως λόγω της αύξησης του προσδόκιµου ζωής. Ο καρκίνος εµφανίζεται πιο συχνά στην τρίτη ηλικία οπότε, αφού το προσδόκιµο ζωής έχει αυξηθεί κατά µία περίπου δεκαετία, αυξήθηκαν και τα κρούσµατα. Αυτά είναι τα κακά νέα…
Υπάρχουν και καλά;
Ναι, αφού πλέον έχουµε βελτιώσει σηµαντικά τα ποσοστά επιβίωσης χάρη στην εγκαιρότερη διάγνωση και τις καλύτερες θεραπείες. Σήµερα η επιστήµη έχει βελτιώσει πολύ την ποιότητα ζωής των ανθρώπων µε καρκίνο, αφού µια αρκετά µεγάλη οµάδα ασθενών µπορεί να απολαµβάνει τη ζωή παρότι νοσεί.
Ακόµα και η λέξη "επάρατος" δεν χρησιµοποιείται πλέον για τον καρκίνο, αφού υπάρχουν µορφές µε τις οποίες ο ασθενής µπορεί να ζήσει πολλά χρόνια και µορφές από τις οποίες µπορεί να ιαθεί τελείως. Φυσικά υπάρχουν και µορφές των οποίων δυστυχώς η εξέλιξη είναι πολύ γρήγορη.
Από την εµπειρία σας πιστεύετε ότι πρόκειται για µια απρόβλεπτη νόσο;
Σήµερα, χάρη στην εξέλιξη της σύγχρονης τεχνολογίας, µπορούµε να βρούµε υποοµάδες καρκίνων, δηλαδή χαρακτηριστικά των όγκων που µας επιτρέπουν να κάνουµε προβλέψεις για το πώς θα ανταποκριθούν και πόσο µπορούν να ζήσουν οι ασθενείς καθώς και µε τι ποιότητα ζωής.
Υπάρχουν όµως πάντα περιπτώσεις µε ασυνήθιστη πορεία, είτε αυτή είναι καλή είτε κακή. Γνωρίζουµε πλέον εξάλλου ότι η συγκεκριµένη νόσος είναι ένα ψηφιδωτό, δηλαδή ένα σύνολο ασθενειών. Κάθε ασθενής έχει το δικό του καρκίνο.
Υπάρχει η πεποίθηση ότι όσο πιο νέος είναι κάποιος τόσο πιο επιθετικός µπορεί να είναι ο καρκίνος. Είναι αλήθεια;
Η αλήθεια είναι κάπου στη µέση.
Η στατιστική επιβεβαιώνει ότι 2 στα 3 παιδιά µε καρκίνο γίνονται καλά. Έφηβοι και νεαροί ενήλικοι στους οποίους η πιο συχνή µορφή καρκίνου είναι αυτή των όρχεων κατά πλειοψηφία ιώνται. Στις ηλικίες των 40 η πορεία είναι πιο επιθετική από ό,τι σε πιο ηλικιωµένους, αλλά αυτό δεν είναι ο κανόνας.
Από την άλλη, µια γυναίκα µε καρκίνο του µαστού στα 75 της µπορεί να έχει χειρότερη πορεία από µια γυναίκα στα 35, αυτό όµως είναι συνήθως η εξαίρεση. Το σίγουρο είναι ότι δεν είναι µόνο η ηλικία αλλά η βιολογική "συµπεριφορά" του καρκίνου που παίζει ρόλο στο πόσο επιθετικός είναι. Αυτή τη συµπεριφορά µπορούµε σήµερα σε µεγάλο ποσοστό να την εντοπίσουµε πράττοντας αναλόγως στη θεραπεία.
Τι καινούργιο υπάρχει από πλευράς θεραπείας;
Έχει δοθεί µεγάλο βάρος στην εξατοµίκευση της θεραπείας µέσω της βιοτεχνολογίας έτσι ώστε σε κάθε ασθενή να χορηγούµε το σωστό φάρµακο στη σωστή δόση µε στόχο να σκοτώσουµε τα καρκινικά κύτταρα χωρίς να βλάπτουµε τα υγιή.
Παλιά είχαµε τη διάγνωση και εφαρµόζαµε την ίδια θεραπεία για κάθε ασθενή. Σήµερα για καθέναν προσπαθούµε να εντοπίσουµε τα χαρακτηριστικά εκείνα ώστε να στοχεύσουµε στη συγκεκριµένη µορφή καρκίνου.
Η εξατοµίκευση της θεραπείας βασίζεται στην αναγνώριση στοιχείων που προσδιορίζουν τη βιολογική συµπεριφορά της νόσου.
Όταν βγαίνει µια διάγνωση, δεν µένουµε µόνο στο ότι είναι καρκίνος. Μπαίνουµε σε λεπτοµέρειες όπως γονίδια, πρωτεΐνες, υποδοχείς που µας σκιαγραφούν το συγκεκριµένο καρκίνο και επιλέγουµε τα κατάλληλα φάρµακα. Έτσι µπορεί να έχουµε 100 γυναίκες µε καρκίνο του µαστού και να έχουµε 100 διαφορετικούς συνδυασµούς θεραπείας!
Ισχύει ότι η θετική στάση µπορεί να παίξει ρόλο στην ίαση;
Ναι. Είναι επιστηµονικά αποδεδειγµένο ότι οι άνθρωποι που είναι σωστά ενηµερωµένοι από τον γιατρό κινητοποιούν µηχανισµούς που ενδυναµώνουν το ανοσοποιητικό σύστηµα το οποίο παίζει σηµαντικό ρόλο στη συνολική αντιµετώπιση της ασθένειας.
Ο ασθενής πρέπει να γνωρίζει για την κατάστασή του;
Πιστεύω ακράδαντα ότι ο ασθενής πρέπει να ενηµερώνεται σωστά από τον θεράποντα ογκολόγο, ο οποίος, αφού έχει ζυγίσει την ψυχοσύνθεση του ασθενούς, θα τον ενηµερώσει στο βαθµό στον οποίο του επιτρέπει. Δεν χρειάζονται πάντα όλες οι λεπτοµέρειες, αλλά σίγουρα πρέπει να ξέρει.
Έχει αποδειχθεί ότι η άγνοια µπορεί να είναι ολέθρια και οι ασθενείς αυτοί δεν έχουν καθόλου καλή πορεία. Επίσης η σωστή ενηµέρωση από τον γιατρό απαλλάσσει την οικογένεια του ασθενούς από περιττή ψυχολογική πίεση.
Ποιος είναι ο ρόλος του ογκολόγου; Πορεύεται µόνος ή χρειάζεται συµµάχους;
Ο ογκολόγος είναι το επίκεντρο µιας οµάδας γιατρών που χρειάζεται να συνεργαστούν για την αντιµετώπιση κάθε περίπτωσης. Ο ασθενής πρέπει να παρακολουθείται από οµάδα γιατρών. Ο ογκολόγος έχει πρωτεύοντα ρόλο,
όµως χρειάζεται οµαδική δουλειά.
Πιστεύετε ότι υπάρχει καλή συνεργασία µεταξύ των ελλήνων γιατρών;
Η συνεργασία των ελλήνων γιατρών υπάρχει, αλλά πιστεύω ότι επιδέχεται σηµαντική βελτίωση. Για µένα η ιδανική αντιµετώπιση των ασθενών µε καρκίνο πρέπει να γίνεται µέσω ιατρικών συµβουλίων. Η Ελλάδα πάντως έχει µεγάλο αριθµό εξαιρετικών ογκολόγων άριστα εκπαιδευµένων. Για να αποδώσουν όµως τα µέγιστα χρειάζονται κατάλληλες συνθήκες εργασίας και καλύτερη κατανοµή υπηρεσιών.
Είστε αισιόδοξος για το µέλλον;
Πιστεύω ότι, επειδή ο καρκίνος έχει σχέση µε τη γένεση (ένα θέµα το οποίο δεν έχουµε ακόµα αποκωδικοποιήσει πλήρως), έχουµε ακόµα δρόµο µπροστά µας για την οριστική ίαση.
Αισιοδοξώ όµως ότι η έρευνα θα εντάξει όλο και περισσότερους ανθρώπους µε καρκίνο στην κατηγορία αυτών που µπορούν να θεραπευτούν τελείως ή να ζήσουν πολλά χρόνια. Και µόνο το ότι η νόσος αντιµετωπίζεται πλέον ως µια χρόνια πάθηση είναι αισιόδοξο.
Το σίγουρο είναι ότι ένας ασθενής µε καρκίνο δεν πρέπει να απελπίζεται. Θα πρέπει να αντιστρέψει τη σκέψη του και να δει τι πρέπει να κάνει για να µπει στην κατηγορία όσων επιβιώνουν ή γίνονται τελείως καλά.
Τα µυστικά του ειδικού
Η σωστή διατροφή, η άσκηση και η αποφυγή αρνητικών παραγόντων όπως το κάπνισµα είναι τα καλύτερα µέτρα πρόληψης. Επίσης ο προληπτικός έλεγχος για ορισµένες µορφές καρκίνου όπως της µήτρας, του µαστού, του προστάτη και του παχέος εντέρου είναι ιδιαίτερα σηµαντικός γιατί όσο πιο γρήγορα γίνεται η διάγνωση τόσο καλύτερη µπορεί να είναι η εξέλιξη.