Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και οι άμυνές μας
Πόσο κινδυνεύουν οι γυναίκες που έχουν προσβληθεί από τον ιό HPV; Ποιοι παράγοντες βοηθούν στην ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων; Υπάρχει προδιάθεση στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας;
Ο γερμανός φιλέλληνας, καθηγητής Χάραλντ τσουρ Χάουσεν (Harald zur Hausen), επιστημονικός διευθυντής του Γερμανικού Κέντρου Ερευνών για τον Καρκίνο, ο οποίος τιμήθηκε με το Βραβείο Νομπέλ Φυσιολογίας - Ιατρικής για την ανακάλυψη του ενοχοποιητικού ρόλου των ιών των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) στην ανάπτυξη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, μιλάει αποκλειστικά στο ΑΠΕ - ΜΠΕ και δίνει απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα.
Ο καθηγητής, του οποίου το ερευνητικό ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στις κακοήθειες λοιμώδους προελεύσεως, μας εξηγεί ότι "τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας προκαλούν συγκεκριμένοι τύποι του ιού του των ανθρωπίνων θηλωμάτων (ΗPV)".
Επίσης, επισημαίνει πως "οι ιοί των ανθρωπίνων θηλωμάτων προκαλούν σε κάποιο βαθμό και άλλου τύπου καρκίνο, όπως της στοματικής κοιλότητας ή των γεννητικών οργάνων, αλλά σε μικρότερο ποσοστό από αυτόν του τραχήλου της μήτρας, όπου σχεδόν το 100% των περιπτώσεων οφείλεται σε αυτόν τον ιό".
Ερωτηθείς για την εξέλιξη της νόσου σε γυναίκα, η οποία έχει προσβληθεί από τον ιό HPV, ο Νομπελίστας καθηγητής απάντησε: "Σε ποσοστό 90% των περιπτώσεων, οι ίδιες οι γυναίκες μπορούν και 'εξολοθρεύουν' τον ιό στα πρώτα 2 χρόνια, σε βαθμό που δεν μπορούμε να τον ανιχνεύσουμε μετά.
Σε ένα ποσοστό 10%, ο ιός βρίσκεται σε 'ύπνωση' και δεν εξελίσσεται σε λοίμωξη που θα δημιουργήσει θηλώματα. Επειδή, όμως, γνωρίζουμε ότι το 1% από όλες τις λοιμώξεις από τον ιό θα οδηγήσει σε καρκίνο, είναι πολύ σημαντικό να εντοπίζουμε τις γυναίκες που έχουν προσβληθεί, γιατί βρίσκονται σε κίνδυνο- ακόμη και αυτές που έχουν σε 'ύπνωση' τον ιό, καθώς μπορεί να υπάρξει επανεργοποίησή του.
Γενικά, όταν η λοίμωξη από αυτόν το ιό δεν ιαθεί, ύστερα από δυο χρόνια, θεωρούμε ότι η γυναίκα αυτή πρέπει να παρακολουθείται γιατί βρίσκεται σε υψηλότερο κίνδυνο".
Πόσο ευάλωτες είναι τελικά οι γυναίκες στον ιό HPV; "Ορισμένοι άνθρωποι έχουν στο DNA τους κάποιες γενετικές διαφορές, οι οποίες συντελούν σε μια ισχυρότερη προδιάθεση δημιουργίας καρκίνου κατόπιν μόλυνσης από αυτόν τον ιό" μας εξηγεί ο Χάουζεν. Όμως, αυτό το ποσοστό - προσθέτει - είναι μικρό (5-10%).
Πάντως, ο καθηγητής λέει πως ο ανθρώπινος οργανισμός, μέσα από την εξέλιξή του, έχει αναπτύξει μηχανισμούς τέτοιους ώστε να μπορεί να καταπολεμήσει διάφορες κακοήθειες, έχει αναπτύξει το ανοσοποιητικό του σύστημα και καταστρέφει καρκινικά κύτταρα.
"Η δυσλειτουργία αυτού του μηχανισμού ευνοεί, σε πολλές περιπτώσεις, την ανάπτυξη καρκίνων στον άνθρωπο" καταλήγει.
Ο Νομπελίστας καθηγητής μας αναφέρει ακόμη δύο τρόπους διάγνωσης της ανίχνευσης της μόλυνσης από το HPV. Ο πρώτος είναι η ανίχνευση του όλου γονιδιογράμματος του ιού, παίρνοντας επίχρισμα από τον τράχηλο της μήτρας. Ο δεύτερος είναι το τεστ για την ανίχνευση αντισωμάτων στο αίμα εναντίον του ιού. Όμως, όπως επισημαίνει, η δεύτερη μέθοδος είναι λιγότερο ακριβής, διότι υπάρχουν και σπάνιες περιπτώσεις, κατά τις οποίες μία γυναίκα μπορεί να έχει μολυνθεί αλλά δεν έχει αναπτύξει αντισώματα.
Ζητήσαμε από τον Χάραλντ τσουρ Χάουζεν να μας πει, εάν υπάρχουν κάποιες συμβουλές για την προστασία του οργανισμού από τις κακοήθεις λοιμώξεις.
"Υπάρχουν πολλές συμβουλές που μπορούν να προλάβουν τον καρκίνο" απαντά. "Οι άνθρωποι θα πρέπει να κόψουν το κάπνισμα, να προσέξουν τη διατροφή τους - να μην είναι παχύσαρκοι, να τρώνε με μέτρο το κόκκινο κρέας - και να φροντίζουν να θεραπεύουν διάφορες υποτροπιάζουσες λοιμώξεις όπως η ηπατίτιδα C, να υποβάλλονται σε προληπτικά τεστ" συνιστά.
"Υπάρχει υποψία" συμπληρώνει "ότι η διατροφή μας πιθανόν ενοχοποιείται για τον καρκίνο του παχέως εντέρου. Υπάρχει η 'γνώση' πως μια διατροφή πλούσια σε κόκκινο κρέας - και ειδικά σε μοσχαρίσιο κρέας - σχετίζεται με αυξημένο ρίσκο καρκίνου του παχέως εντέρου. Εμείς εξερευνούμε την 'υποψία' ότι ενοχοποιητικός παράγοντας είναι ένας ιός, ο οποίος βρίσκεται μέσα στο κρέας".
Πάντως, ο Χάουζεν εκφράζει την ελπίδα ότι στο μέλλον, οι ερευνητές θα έχουν πιο ξεκάθαρη γνώση, η οποία θα βοηθήσει "να σταματήσουμε αυτή την παγκόσμια αύξηση του καρκίνου" όπως χαρακτηριστικά αναφέρει.
Ο πολυβραβευμένος καθηγητής, πέραν από τα επιστημονικά του επιτεύγματα, διακρίνεται και για τα φιλελληνικά του αισθήματα, τα οποία εξέφρασε με τη συγγραφή υπομνήματος, μαζί με άλλους 21 Νομπελίστες, τον Απρίλιο του 2012, για την υποστήριξη της Επιστήμης στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης. Το υπόμνημα παραδόθηκε στους προέδρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
"Υπέγραψα αυτή την επιστολή ύστερα από συζητήσεις που είχα με Έλληνες συναδέλφους κι έχοντας ο ίδιος δει αυτή την 'απαράδεκτη' κατάσταση, που με πόνεσε και δεν πρέπει να συμβαίνει στην Ευρώπη. Εκείνο που με πείραξε πιο πολύ είναι η μετανάστευση εξαιρετικών επιστημόνων που έχετε, σε χώρες του εξωτερικού όπως η Αμερική. Αυτή η διαρροή των σπουδαίων μυαλών, των ταλέντων είναι καταστροφική για την επιστημονική έρευνα και το μέλλον μιας χώρας. Θεώρησα, λοιπόν, πως πρέπει να γίνει κάθε προσπάθεια από όλους, για να σταματήσουμε αυτό το φαινόμενο" τονίζει με έμφαση.
Ο Νομπελίστας καθηγητής βρέθηκε στα Ιωάννινα, προσκεκλημένος από την οργάνωση "Παγκόσμια Ελληνική Βιοχημική Ένωση", σε συνέδριο που διοργανώνεται στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, το οποίο και τον αναγόρευσε σε Επίτιμο Διδάκτορα του Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών.