Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καθιέρωσε διεθνώς τη 31η Μαΐου ως «Ημέρα κατά του Καπνίσματος» δίνοντας έμφαση στους κινδύνους για την υγεία που συνδέονται με το κάπνισμα και υποστηρίζοντας αποτελεσματικές πολιτικές για τον περιορισμό του. Το κύριο θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας επικεντρώνεται στην ανάγκη της αποκάλυψης και αντιμετώπισης των μεθόδων με τις οποίες προσπαθεί η βιομηχανία καπνού να παρεμβαίνει και να υπονομεύει την εφαρμογή μέτρων ελέγχου του καπνίσματος, όπως προβλέπονται στη Σύμβαση – Πλαίσιο του (WHO-FCTC) που ισχύει από το 2005.
 
Η χρήση καπνού είναι μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτου που μπορεί να αποφευχθεί. Η παγκόσμια επιδημία του καπνίσματος σκοτώνει σχεδόν 6 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, από τους οποίους πάνω από 600.000 είναι παθητικοί καπνιστές. Αν δεν δράσουμε σήμερα, το κάπνισμα θα σκοτώσει μέχρι και 8 εκατομμύρια ανθρώπους έως το 2030, από τους οποίους πάνω από το 80% ζει σε χώρες μεσαίου ή χαμηλού εισοδήματος.
 
Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία ευαισθητοποιημένη προ πολλού για τις βλαπτικές επιδράσεις του καπνίσματος και ιδίως στο αναπνευστικό σύστημα, δημιούργησε στους κόλπους της Ομάδα Εργασίας για τη Διακοπή του Καπνίσματος και τη Προαγωγή της Υγείας. Η εν λόγω Ομάδα είναι από τις πλέον δραστήριες στο χώρο της Πνευμονολογίας και γενικότερα της Ιατρικής. Διοργάνωσε πληθώρα εκπαιδευτικών σεμιναρίων που αφορούν στο κάπνισμα, τις επιπτώσεις του και τους τρόπους διακοπής του.

Τα τελευταία χρόνια ανέλαβε μια σειρά από οργανωμένα σεμινάρια στα πλαίσια Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης Επαγγελματιών Υγείας για την Οργάνωση Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος. Σε αυτά τα σεμινάρια εκπαιδεύτηκαν Πνευμονολόγοι, Γενικοί Γιατροί και γενικά επιστήμονες υγείας, ο αριθμός των οποίων ξεπέρασε τους 500. Ένα από τα αποτελέσματα αυτής της δραστηριότητας είναι η δημιουργία πέραν των 50 Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος, ενταγμένων σε Νοσοκομεία του ΕΣΥ.


Αισιόδοξα μυνήματα

Αισιόδοξο μήνυμα στέλνει η Ομάδα Διακοπής Καπνίσματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας (ΕΠΕ), με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 31 Μαΐου. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της ΕΠΕ, όπου συμμετείχαν 800 καπνιστές από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα και το Ηράκλειο Κρήτης, το 45% των καπνιστών δήλωσε αποφασισμένο να κόψει το κάπνισμα το επόμενο εξάμηνο.

Παράλληλα, διπλασιάστηκε το ποσοστό των καπνιστών που επιχείρησαν να κόψουν το τσιγάρο τα τελευταία δύο χρόνια. Το 61% αυτών, είναι στην ηλικιακή ομάδα των 30-40 ετών, γεγονός που αποδεικνύει ότι πλέον και οι νέοι έχουν συνειδητοποιήσει τη μέγιστη σημασία της διακοπής του καπνίσματος για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους. Ως ο κυριότερος λόγος για τη διακοπή του καπνίσματος καταγράφεται η υγεία, με ποσοστό 66%, ενώ ακολουθεί, με αυξητική τάση, ο οικονομικός παράγοντας (20%).

Συνολικά το 60% των καπνιστών δήλωσε ότι έχει κάνει τουλάχιστον μια προσπάθεια να κόψει το κάπνισμα χωρίς επιτυχία. Αυτό είναι απόλυτα αναμενόμενο τη στιγμή που η εξάρτηση από τη νικοτίνη είναι ισχυρότατη, ισχυρότερη κι από αυτήν κάποιων ναρκωτικών, όπως η κοκαΐνη. Έτσι η διακοπή του καπνίσματος είναι ιδιαίτερα δύσκολη, όταν γίνεται με ατομική και μόνο προσπάθεια (αναφερόμενα ποσοστά επιτυχίας 3-5%). Επιπλέον, ακόμη και οι λίγοι που τα καταφέρνουν και δηλώνουν αποφασισμένοι να παραμείνουν μακριά από το τσιγάρο, συχνά υποτροπιάζουν. Τα ποσοστά αυτά είναι ιδιαίτερα χαμηλά ακόμη κι όταν υπάρχει ιατρικός λόγος που επιβάλλει τη διακοπή καπνίσματος, όπως στους εμφραγματίες (14%).

Τα παραπάνω στοιχεία φαίνεται να αγνοούνται από τους καπνιστές, καθώς το 57% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι μπορεί να κόψει το κάπνισμα μόνο με τη δύναμη της θέλησης του.


Ιατρεία διακοπής καπνίσματος

Τα ποσοστά επιτυχίας για τη διακοπή του τσιγάρου πολλαπλασιάζονται στα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος και αγγίζουν το 65%. Παρόλο που ένα μεγάλο ποσοστό (54%) καπνιστών δήλωσε ότι γνωρίζει τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος, λιγότεροι από τους μισούς γνώριζαν την πραγματικότητα. Δηλαδή ότι τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος λειτουργούν στα περισσότερα δημόσια νοσοκομεία της χώρας και απαρτίζονται από ομάδα γιατρών ειδικών στη διακοπή καπνίσματος (μεγάλη μερίδα νομίζει ότι είναι ιδιωτικά κέντρα που πληρώνεις για εναλλακτικές μεθόδους).

Ακόμη κι αυτοί που είχαν καλύτερη εικόνα για τα ΙΔΚ δεν ήξεραν πώς μπορούν να κλείσουν ραντεβού (71%), δηλαδή ότι πρέπει να καλέσεις το 1535 (γραμμή ΙΑΣΙΣ), όπως γίνεται για όλα τα ραντεβού στα νοσοκομεία. Επίσης, μόλις το 34% γνωρίζει ότι πλέον υπάρχει και ασφαλές φάρμακο ειδικό για τη διακοπή του καπνίσματος.

Τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος μπορούν να βοηθήσουν τους καπνιστές να διακόψουν το τσιγάρο γρήγορα, οικονομικά και αποτελεσματικά. Δυστυχώς όμως από τα ευρήματα της έρευνας προκύπτει ότι οι καπνιστές δεν έχουν την σωστή πληροφόρηση. Συγκεκριμένα, πιστεύουν ότι απαιτούνται 1.000 € για να λάβει κανείς την ολοκληρωμένη παρακολούθηση και αγωγή.

Η αλήθεια είναι ότι το κόστος αφορά μόλις τα 5 € για την επίσκεψη σε νοσοκομείο συν -αν χρειασθεί- το κόστος του φαρμάκου για 2-3 μήνες, εφόσον πλέον αυτό δεν αποζημιώνεται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Επίσης πιστεύουν ότι απαιτούνται πολλοί μήνες, ενώ στην πραγματικότητα ο χρόνος θεραπείας είναι μικρός, αφού συνήθως στα ΙΔΚ η διακοπή επιτυγχάνεται από τον πρώτο μήνα.


Επικίνδυνο το ηλεκτρονικό τσιγάρο

Επιπρόσθετα στη δυσκολία απεξάρτησης από το τσιγάρο ήρθε και η νέα τάση για το ηλεκτρονικό τσιγάρο, η οποία υιοθετήθηκε άκριτα από χιλιάδες καπνιστές. Δεν υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση της ασφάλειας του ηλεκτρονικού τσιγάρου και επομένως δε μπορεί η μέθοδος αυτή να υποστηριχθεί ως επιστημονική θεραπευτική προσέγγιση της διακοπής του καπνίσματος. Παράλληλα, υπάρχουν διεθνείς μελέτες και μάλιστα πρόσφατα και από τη χώρα μας, που αποδεικνύουν την επικινδυνότητα του ηλεκτρονικού τσιγάρου.

Με βάση τις τρέχουσες πληροφορίες και την διαθέσιμη έρευνα, η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία (ERS) δεν ταξινομεί τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ως ασφαλή εναλλακτική λύση στο κάπνισμα, ούτε τα θεωρεί ένα εγκεκριμένο εργαλείο για την διακοπή του καπνίσματος ή κατάλληλα για να χρησιμοποιούνται σε χώρους, όπου το συμβατικό κάπνισμα απαγορεύεται. Τη θέση αυτή υιοθετεί πλήρως και η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρία και καλεί όλους τους εργαζόμενους στον ιατρικό και παραϊατρικό χώρο, να ενημερωθούν ώστε να μην είναι υποχωρητικοί στο θέμα του ηλεκτρονικού τσιγάρου, το οποίο δεν αποτελεί τρόπο διακοπής, δε σταματά το φαύλο κύκλο της εξάρτησης και εγκυμονεί κινδύνους ως μη ελεγμένο επιστημονικά προϊόν.

Ο καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής και πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων, Γιάννης Τούντας αναφερόμενος στο θέμα του ηλεκτρονικού τσιγάρου σημειώνει ότι:

«Το ηλεκτρονικό τσιγάρο επειδή κυκλοφορεί λίγα μόνο χρόνια, δεν έχει ερευνηθεί πλήρως ως προς τους κινδύνους που ενέχει για την υγεία. Τόσο η τοξική δράση της νικοτίνης, όσο και τα αρωματικά έλαια και ορισμένα άλλα έκδοχα που περιέχει, αποτελούν απειλή για την υγεία σύμφωνα με τα αποτελέσματα των πρώτων σχετικών μελετών. Είναι γι’ αυτό ανάγκη η Πολιτεία να προχωρήσει άμεσα στις απαραίτητες ρυθμίσεις που θα εξασφαλίζουν τον έλεγχο παραγωγής και διακίνησης των προϊόντων αυτών. Για το λόγο αυτό ο ΕΟΦ εισηγείται στην ηγεσία και στις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης σχετικά με το ηλεκτρονικό τσιγάρο τα ακόλουθα:

• Το ηλεκτρονικό τσιγάρο (νικοτινούχο ή μη), με προτεινόμενη ένδειξη «για τη διακοπή ή μείωση του καπνίσματος» να χαρακτηρισθεί ως φαρμακευτικό προϊόν, για την κυκλοφορία του οποίου απαιτείται χορήγηση άδειας κυκλοφορίας από τον Ε.Ο.Φ., μετά την υποβολή στοιχείων τεκμηρίωσης της ποιότητας, της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας από τη χρήση του.
• Το νικοτινούχο ηλεκτρονικό τσιγάρο (χωρίς την προαναφερόμενη ένδειξη) να συμπεριληφθεί στην ισχύουσα νομοθεσία περί καπνίσματος, δηλαδή στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Ποιότητας Ζωής - Διεύθυνση Δημόσιας Υγιεινής) (Προϊόντα Καπνού).
• Το μη νικοτινούχο ηλεκτρονικό τσιγάρο (χωρίς την προαναφερόμενη ένδειξη) να υπαχθεί στις αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή.
• Να συσταθεί Επιτροπή με εκπροσώπους από τους εμπλεκόμενους φορείς: Ε.Ο.Φ., Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, Γενικό Χημείο του Κράτους και Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, προκειμένου να εξετασθεί το νομικό καθεστώς για την κυκλοφορία των ηλεκτρονικών τσιγάρων, να καθορισθούν οι προδιαγραφές για την κυκλοφορία τους, καθώς και των αναγκαίων υποδομών για τον εργαστηριακό έλεγχο τους (είτε στο Γενικό Χημείο του Κράτους είτε στο Καπνολογικό Ινστιτούτο Δράμας).
  

BeStrong.org.gr - 31.05.12